روز اول جنگ چه گذشت؛ ۳۵ سال پس از حمله عراق به ایران

شهرک اکباتان تهران، ۳۱ شهریور ۱۳۵۹
حدود ساعت ۲ بعد از ظهر روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ صدای انفجار مهیبی در غرب تهران پیچید و دود غلیظی از سمت فرودگاه مهرآباد به چشم خورد.
 
ساعت ۱۲ ظهر به وقت بغداد دستور حمله به ایران از سوی فرماندهی نظامی عراق صادر شده بود.
صدام حسین، رئیس جمهور عراق روز ۲۶ شهریور قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر را در مجلس ملی عراق پاره کرده بود.
بعد از چند ماه تنش بعد از انقلاب ۱۹۷۹ بین ایران و عراق، سرانجام در آخرین روز شهریور ماه جنگ تمام عیار میان دو کشور آغاز شد.
 
آمار وزارت امور خارجه ایران نشان می‌دهد که عراق از ۱۳ فروردین ۱۳۵۸ تا پایان مرداد ۱۳۵۹، مدتی بیش از ۱۶ ماه، ۳۷۹ بار حرکت‌های ایذایی در مرزهای ایران داشت. («نقش عراق در شروع جنگ» نوشته منوچهر پارسادوست)
در شهریور ۱۳۵۹ تعداد این حرکت‌ها به ۲۵۷ رسید.
 
روز ۳۱ شهریور ۵۹ این فقط تهران نبود که مورد حمله قرار گرفت، بلکه بین ساعات ۱:۴۵ تا ۲ بعد از ظهر به سنندج، اهواز، کرمانشاه، اسلام آباد و تبریز نیز حمله هوایی شد.
در مهرآباد چه گذشت
بهروز مدرسی، خلبان در پایگاه یک ترابری، در خاطره خود از روز اول جنگ چنین یاد می‌کند: «صدای انفجار شنیدم و بعد دیدم از پایگاه دود غلیظی بلند شده است.» او به سرعت سوار ماشین می‌شود به سمت پایگاه حرکت می‌کند.
«مردم به سمت پایگاه هجوم می‌بردند. از یکی که در حال دویدن بود، پرسیدم چه خبر شده است؟ گفت خبر نداری؟ نیرو هوایی‌ها کودتا کرده‌اند!!»
او وقتی به پایگاه می‌رسد می‌بیند مردم «فوج فوج» به داخل آن می‌روند بدون اینکه دژبان جلودار آنها باشد. سپس جوان‌هایی را می‌بیند که به راهنمایی چند افسر داشتند، «چند هواپیمای جت فالکون» را هل می‌دادند تا به سمت منطقه‌ای امن ببرند.
 
«از من خواستند سریع هواپیماهای سی – ۱۳۰ را که کنار هم پارک بودند را به انتهای باند برده و با فاصله از یکدیگر پارک کنم دیدم یکی از بچه های خط پرواز... سرگرم جلوگیری از بیرون پاشیدن بنزین‌های داخل باک یک بوئینگ سوخت رسان ۷۰۷ است»
 
ترکش موشک میگ عراقی بدنه تانکر را سوراخ کرده و بنزین از آن فوران می‌کرد.
 
«افسر فوق الذکر با پیچاندن کاپشن پروازی خود به درون سوراخ که هر لحظه امکان انفجار آن می‌رفت. سعی در جلوگیری از یک فاجعه بزرگ داشت. واقعا صحنه خیلی دردناک و عذاب آوری بود. از هر طرف دود و آتش به پا خواسته بود.»
 
او همچنین به یاد می‌آورد که یکی از هواپیماهای سی-۱۳۰ در موقع انتقال به سمت منطقه امن، در اثر شتابزدگی «در یک چشم به هم زدن تبدیل به تلی از آتش» شد.
گفته می‌شود سه جنگنده میگ به فرودگاه مهرآباد حمله کردند که یکی از آنها مورد هدف قرار گرفت.
به گفته سعید صادقی، عکاس جنگ، یکی از میگ‌ها موقع برگشت به سمت عراق، چند تا از بمب‌های خود را در شهرک اکباتان رها کرده بود.
صادقی ابتدا به فرودگاه می‌رود، اما موفق به ورود نمی‌شود: «یکی از افسران نیروی هوایی از ما پرسید چرا وقتمان را آنجا تلف می‌کنیم و برای عکاسی به شهرک اکباتان نمی‌رویم که چند بمب هم آنجا افتاده است.»
 
بمب‌ها در محوطه خالی از سکنه افتاده و به چند ماشین آسیب رسانده بودند. «من خیلی سریع دوربین را به دست گرفتم و شروع به عکاسی کردم... عکس‌هایی که بعد از ظهر آن روز گرفتم، نخستین تصاویر من از جنگ بود که روی نگاتیو ثبت شد.»
 
روزنامه کیهان در گزارش خود، گفته دو شاهد را در موقع حمله به مهرآباد نقل می‌کند: یکی از کارمندان هواپیمایی، سه فروند هواپیما بر فراز فرودگاه می‌بیند. او فکر می‌کند که خودی هستند تا اینکه صدای انفجار برمی‌خیزد.
 
«یک شاهد دیگر درباره نوع هواپیماهای بمباران شده در این حمله گفت که دو هواپیما در این هجوم دچار آسیب شده‌اند که یکی از آن‌ها هواپیمای ۷۰۷ و متعلق به شرکت هواپیمایی بود و دیگری یک فروند هواپیمای سی ۱۳۰ بود. او همچنین گفت که هواپیماهای دشمن ۳ فروند و از نوع میگ بوده اند.»
 
به نوشته کیهان تعداد مجروحین فرودگاه مهرآباد ۳۸ نفر بود.
عملیات انتقام
بلافاصله بعد از حملات هوایی عراق، ستاد مشترک ارتش تشکیل می‌شود و به دو پایگاه بوشهر و همدان فرمان تلافی را صادر می‌کند.
دو پایگاه شکاری ششم بوشهر و سوم همدان مسئول انجام عملیات می‌شوند.
 
عملیات در دو مرحله به نام «البرز» و «آلفارد» انجام می‌گیرد.
برنامه عملیات حدود ساعت ۲:۳۰ تا ۳ بعد از ظهر روز ۳۱ شهریور ۵۹، در دو پایگاه که به حالت آماده باش در آمده بودند، ریخته می‌شود.
 
طبق این برنامه، پایگاه بوشهر، «عملیات البرز» را به عهده می گیرد که هدف آن حمله به پایگاه هوایی شعیبیه در استان بصره عراق بود.
بعد از تکمیل برنامه عملیاتی، حوالی ساعت ۳:۳۰ ،چهار فروند اف-۴ از بوشهر به سمت هدف مورد نظر به پرواز در می‌آیند.
 
حدود یک ساعت بعد همه آنها پس از انجام ماموریت خود، سالم به پایگاه بر می‌گردند.
در پایگاه سوم همدان نیز برنامه مشابهی ریخته شد. عملیات «آلفارد» قرار بود پایگاه هوایی «کوت» در استان «میسان» عراق را بمباران کند.
 
حدود ساعت یک ربع به ۴، چهار فروند اف-۴ به سمت کوت پرواز می‌کنند.
سه فروند از این هواپیماها نزدیک به یک ساعت بعد به پایگاه همدان باز می‌گردند.
در عملیات «آلفارد» یکی از جت‌ها در اثر اصابت گلوله سقوط کرد و به رود دجله افتاد.
 
این دو عملیات حدود دو ساعت بعد از حمله هوایی عراق صورت می‌گیرد.
روز اول جنگ به این طریق به پایان می‌رسد تا بامداد یکم مهر ماه ۵۹ با عملیات گسترده‌ای آغاز شود.
 
نیروی هوایی ارتش ایران در عملیات «کمان ۹۹» با ۱۴۰ هواپیما در مناطق گسترده ای از عراق به اهداف خود حمله کرد و به گفته کارشناسان، زمینه برتری هوایی ایران در ماه های ابتدایی جنگ را فراهم کرد.
+121
رأی دهید
-1

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۴۵
    ekman - شیراز، ایران

    روان تمامی شهدای راه میهن،خصوصا خلبانان جان بر کف نیروی هوایی که با رشادت تمام جلوی پیشروی ارتش عراق را کندتر کردند تا نیروی زمینی و نیروهای مردمی منسجم شوند شادِ شاد باشد.
    1
    134
    دوشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۴ - ۲۲:۳۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۷۶
    فدای آقا - اودنسه، دانمارک

    درود بی‌کران بر شهدای جنگ تحمیلی وشهیدان زنده که با شهامت و ایثار جان و مال پایه‌های انقلاب را استوار و ولایت مبارک مهدی عج را تبدیل به ابرقدرتی جهانی کردند. روحتان شاد ای عزیزان ولایت.
    119
    24
    دوشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۴ - ۲۲:۳۳
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۸
    دوستدار - استهکلم، سوئد

    35 سال پیش در اولین روز حمله رژیم عراق به ایران , خاطره بسیار بدی دارم که هرسال در این روز این خاطره بار دیگر برایم زنده خواهد شد . در اولین روز حمله صدام جنایتکار به ایران مامورین نظامی رژیم فاسد اخوندی ایران یکی از برادرانم را در داخل خانه دستگیر و با خودشان به بیرون بردن و بدونه محاکمه با چند نفر دیگر تیربارانشان کرده بودند. یاد برادرم و دیگر جانبخته های راه ازادی گرامی باد
    7
    109
    دوشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۴ - ۲۳:۱۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۹
    آلونا ازنامنسکایا - مسکو، روسیه

    عملیات البرز و آلفارد ! نمی دانم چی شد یکدفعه اسامی عملیاتها به کربلا و مرصاد و والفجر تغییر نام داد
    4
    96
    دوشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۴ - ۲۳:۵۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۷
    شیلان - نیویورک، ایالات متحده امریکا

    جنگ ایران و عراق باعث شد من در سن دوازده سالگى مادرم را از دست بدم. پدرم پزشک ارتش و مادرم پرستار بودن، برای مأموریت به اندیمشک منتقل شدن و در بیمارستان مشغول کمک به مجروحین بودند ، من و خواهرم در تهران و تحت سرپرستى مادربزرگ و خاله م بودیم، یادم میاد هر روز سر یه ساعت خاص مامان با مادربزرگم تماس میگرفت و با من وخواهرم صحبت میکرد و از ما میخواست که دخترهای خوبی باشیم تا برگرده. آذر ماه سال ٦٥ ، بدترین روز زندگى من و خواهرم ورق خورد. مادرم در بمباران اندیمشک برای همیشه از کره خاکى پرکشید و من و خواهرم با غم تلخ بی مادری بزرگ شدیم. حالا من ، خواهرم و پدرم تنها به سنگ قبر سردی دلخوشیم که قلبی مهربون در زیر اون به خواب أبدی رفته. وقتی اسم جنگ میاد، حالم بد میشه، وقتی اسم شهرهای جنوبی میاد، یه غم نوستالژیک بزرگ میخواد خفه م کنه، جای مادرم و همه شهیدان وطن سبز و خالی و ننگ به این دولت بی شرم که از اسم شهدا استفاده میکنند تا زخمى عمیق به قلب خونواده هاشون و به اعتبار اونها بزنن، ایکاش مادرم برمیگشت، شهیدان همه برمیگشتند، دوباره جنگ میشد و هرگز نمیرفتن ،شاید اوضاع بهتر بود! کاش....
    0
    53
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۱:۴۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۷۱
    senator x - تهران، ایران
    یک دوستی میگفت ایرانیها دوست دارندخاطرات غمگین گذشته رت همیشه زنده نگهدارند,با گفتم کجای کاری اخوی ما هنوز از حمله چنگیز داریم مینالیم.این گزارشها خاطرات قشنگی نیست اگه اونها مینویسند(شما UK)ننویسید.داغ مادرها تازه میشه
    9
    7
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۴:۳۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۷
    ایران بر باد رفته - برلین، آلمان
    ننگ بر حکومت قرون وسطائی اسلامی آخوندی که با ادامه جنگ برای ۸سال صدها هزار ایرانیو به قتلگاه فرستاد و در آخر از ترس از دست دادن قدرت با اعدام هزاران ایرانی در سال ۶۷ و نوشیدن جام زهر توسط خمینی جلاد به . خوردن افتاد !
    3
    21
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۵:۵۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۷
    پرنده پروازی - حیدراباد، هندوستان

    [::دوستدار - استهکلم، سوئد::]. روحشان شاد و یادشان گرامی
    0
    20
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۶:۱۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۵
    srdash - تبریز، ایران

    هیچ وقت یادم نمیره روزهایی که به خاطرحملات هوایی بعثیون درمدرسه روبازمیکردن وتاخونه می دویدم واقعا"چه روزهایی داشتیم یادوخاطره شهیدان وطن علی الخصوص تیزپروازان نیروی هوایی ارتش جاویدان.
    0
    26
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۶:۳۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۸
    Rayfarraie - مالزی، مالزی
    Kordistan iran :خدا رحمت کنه همشنو ,خییلی جوان شهید دادیم .م رگ بر هرچیملاست.
    1
    14
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۸:۳۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۸
    دوستدار - استهکلم، سوئد
    [::پرنده پروازی - حیدراباد، هندوستان::]. ممنون و سپاس از کامنتتان دوست گرامی !
    0
    5
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۲:۰۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۸
    دوستدار - استهکلم، سوئد
    [::شیلان - نیویورک، ایالات متحده امریکا: روحش شاد و یادش گرامی باد ! .
    0
    12
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۲:۱۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    persianlover - لندن، انگلستان
    [::شیلان - نیویورک، ایالات متحده امریکا::]. روحشان شاد و قرین رحمت پروردگار بزرگ و مهربان باشد.
    0
    12
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۲:۱۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۰
    Liberte - تهران، ایران
    [::فدای آقا - اودنسه ، دانمارک::]. دوستان ،حرف فدای آقا اینبار صحیحه ،چرا منفی می دید.حساب کشته شدگان در راه وطن و در برابر صدامیان بعثی وحشی از حاکمیت و ملایان و پاسداران جداست. مخصوصا آنانکه آرمانشان شرافت وطن و ایرانیان بوده اند نه اینکه در راستای منافع و حاکمیت ملایان.
    1
    6
    ‌سه شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۶:۴۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.