آیا ازدواج مسلمانان در بریتانیا باید به ثبت رسمی‌ برسد؟

در بریتانیا هیچگونه آمار رسمی از تعداد ازدواج‌های اسلامی در دسترس نیستاخیرا یکی‌ از روزنامه های بریتانیا از حضور۱۰۰ هزار زوج مسلمان در این کشور خبر داد که ازدواج اسلامی خود را به ثبت رسمی نرسانده‌اند. در صورت جدائی این زو‌جها از یکدیگر‌، آنها و فرزندانشان از هیچ گونه ‌حمایت قانونی برخوردار نخواهند بود. با در نظر گرفتن این مسئله چه عاملی باعث میشود که افراد تن‌ به این گونه ازدواج‌ ها بدهند؟

 

جان مک مانوس، خبرنگار بی‌بی‌سی در امور اجتماعی، با نگاهی‌ به مسائل پشت پرده این افراد، گزارشی تهیه کرده است.

دویست هزار نفر و به عبارتی صد هزار ‌زوج مسلمان در بریتانیا زندگی‌ می‌ کنند که ازدواج خود را در ادارات مربوطه این کشور به ثبت نرسانده‌اند.

 

این افراد، مانند زوج‌های معتقد به سایر ادیان - سبک و سیاق اعتقادی خود را برای زندگی‌ مشترک دنبال می‌کنند.

اما تفاوت از همینجا ناشی‌ میشود. این زوج‌های مسلمان، بر خلاف دیگر اقلیت‌های دینی در بریتانیا - مانند هندو‌ها یا مورمونها - از ثبت قانونی ازدواج خود، با این که فرآیند زمان بری‌ نیست، سر باز میزنند.

 

حال این سوال پیش میاید که آیا این زوج‌های مسلمان رابطه‌ مشترک واقعی‌ را با یکدیگر تجربه می‌کنند یا خیر.

آینا خان، حقوقدان و مؤسس کمپینی به نام " ‌ازدواج خود را ثبت کنیم"، آمار مربوط به این زوج‌ها را در اختیار ما قرار داده است.

 

او می‌گوید آمار را براساس این واقعیت تخمین زده است که در صد قابل توجهی از جمعیت دو میلیون و هفتصد هزار نفری مسلمانان ساکن بریتانیا را جوانان دارای پتانسیل ازدواج تشکیل می‌دهند.

 

با این وجود آینا می‌گوید از آنجایی که لزومی به بایگانی ارقام ثبت شده مربوط به ازدواج‌های مذهبی به صورت مجزا نمی‌بیند، شواهد آماری برای این گونه ازدواج‌ها وجود ندارد.
زندگی‌ مشترک بدون ازدواج

به گفته خانم خان او در حین کار روزانه خود به زنان زیادی برخورد می کرد که شوهرانشان بدون آنکه امری خلاف قانون مرتکب شده باشند، آنها را بدون حمایت مالی‌ رها کرده بودند.

 

این امر آینا خان را مصمم به تاسیس این کمپین کرد.

برخی‌ از این زنان ممکن است تصور کنند که پس از جدائی، دولت از آنها حمایت خواهد کرد. اما تا زمانی‌ که ازدواجشان در دفاتر مربوطه ثبت نشود، شرایطی مشابه با افرادی که بدون ازدواج با یکدیگر زندگی‌ میکنند، خواهند داشت.

 

آینا خان می‌گوید برخی‌ از این زنان در شرایطی که کاملا آسیب پذیر هستند رها میشوند، تا جائی که حتی قادر به زندگی‌ معمول روزانه خود نیز نخواهند بود.

 

قوانین بریتانیا تنها در صورتی زوج‌ها را موظف به ثبت رسمی ازدواجشان می‌داند که یا در کلیسای انگلیس عقد کرده باشند، یا متعلق به فرقه (مذهب) کواکری باشند و یا ازدواج یهودی‌ بکنند.

 

سایر زوج‌های مذهبی‌، غالبا خود برای ثبت رسمی ازدواجشان تصمیم میگیرند.

 

در پاکستان -با توجه به این امر که اغلب مسلمانان ساکن بریتانیا پاکستانی‌تبار هستند - ثبت رسمی ازدواج اسلامی (نکاح) الزامی است.

حتی در کشور‌های خاورمیانه نیز مسلمانان موظف هستند که ازدواجشان را به ثبت رسمی برسانند.

پس به چه دلیل مسلمانان بریتانیائی از قانون مشابه پیروی نمی‌کنند؟

 

شایسته گوهر از اعضای "شبکه زنان مسلمانان مقیم بریتانیا" معتقد است که برخی‌ از مسلمانان فقط به بخشهایی از قوانین اسلامی مربوط به ازدواج عمل میکنند که مطلوب خودشان است.

 

خانم گوهر به بسیاری از زنانی که پس از جدائی از شوهرانشان بدون حمایت مالی‌ رها شده اند، مشاوره می دهد.

"امروز خانمی را دیدم که شوهرش او را ترک کرده بود، بدون آنکه ذره ای از دارائی مشترکشان را برای او بگذارد."

گوهر به این زنان توصیه می‌کند که ازدواجشان را ثبت رسمی بکنند، اما غالبا با این پاسخ مواجه میشود که آنها با تحت فشار قرار گرفتن از سوی شوهر و خانواده او، از این کار منع می‌شوند.

 

بعضی‌ از آنها معتقدند که اگر بر ثبت ازدواج اسرار بورزند، ممکن است شانس ازدواجشان را از دست بدهند.

سایر زنها هم می‌گویند که در آینده‌ای دیرتر ازدواجشان را ثبت خواهند کرد - اما در عمل، هیچ گاه این کار را پی‌ گیری نمی کنند.

خانم گوهر معتقد است که راه حل این مساله اجباری کردن ثبت رسمی ازدواج است.
تغییر قوانین مربوط به نقش عاقد
چه چیزی این افراد را از ثبت ازدواج‌هایشان باز میدارد، مذهب یا مسائل مالی‌؟"اطلاع رسانی در این زمینه، فقط برای آن دسته از افرادی مفید خواهد بود که خودشان مایل به ثبت رسمی ازدواجشان هستند و نفعی برای زنانی که تحت فشار شوهران ( و خانواده هایشان) هستند، ندارد".

 

"به نظر من افرادی که خطبه عقد اسلامی را میخوانند نباید پیش از آنکه زوجین ازدواج خود رابه ثبت برسانند، آنها را به عقد یکدیگر درآورند. در غیر این صورت این افراد باید جریمه مالی شوند."

 

محمدرضا شکیب مدیر "شورای مساجد و عاقدین " ، معتقد است که هرگونه تغییر قانونی در نقش عاقدین باید با آموزش مربوطه همراه شود، اما می‌گوید که قوانین مربوط به دارائی خانواده شوهر نیز نیازمند تغییر است.

 

شکیب با اشاره به موردی که در آن مردی همسرش را صرفا مورد استفاده "جنسی‌" قرار داده و سه ماه پس از ازدواجشان زن را از خانه بیرون کرده است، می‌گوید ترکیب قوانین مربوط به "روابط جنسی‌" و "امور مالی‌"در این زمینه میتواند به نتایج غیر اخلاقی‌ منجر شود.

"در هر جامعه‌ای هم انسان خوب وجود دارد و هم انسان بد. "

 

"مردان شرور و در عین حال زیرکی وجود دارند که فقط به دنبال لذت جنسی‌ خود هستند و از ثبت رسمی ازدواجشان سر باز میزنند. "

کمپین آینا خان قصد دارد این مساله را با نمایندگان پارلمان بریتانیا، در نشستی که قرار است نوامبر آینده در مجلس عوام برگزار بشود، مطرح کند.

 

آمار و ارقام مذکور، فارق از اینکه تا چه حد به واقعیت نزدیک است، شکی‌ باقی‌ نمی‌گذارد که مساله ثبت ازدواج اسلامی میتواند تا بدل شدن به یک مساله سیاسی نیز پیش برود.