مجید محمدی ( جامعه شناس ) تریبونهای نماز جمعه در ایران مثل همهی تریبونهای رسمی و شبه رسمی مبلغ و مروج دروغ، تنفر، تبعیض و خشونت هستند اما یک تفاوت بنیادی با دیگر تریبونهای نظام مثل رادیو و تلویزیون دولتی، منابر، جلسات سخنرانی در مدارس و دانشگاهها، هیئتهای مذهبی دولتی و حکومتی و نشریات و سایتهای دولتی و حکومتی دارند.
آن تفاوت این است که در نماز جمعه عمدتا خودیها حضور دارند (و البته تعدادی از سربازان که به نحو اجباری برای سیاهی لشگر بودن آنها را می آورند و سخنرانان اهمیت زیادی بدانها نمی دهند) و ائمه جمعه و سخنرانان قبل از خطبهها فضا را راحت تر برای گفتن بسیاری از قضایا و ما فی الضمیر خود در کنار نسخهی پیچیده شده در ستاد مرکزی نماز جمعه مستقر در تهران می بینند.
اما آنها در برخی موارد فراموش می کنند یا متوجه نیستند که سخنانشان توسط افراد یا خبرنگاران نقل می شود. از همین جهت بسیاری از سخنانی که تبلیغاتچیهای نظام در بسیاری از تریبونها نمی گویند در نمازهای جمعه به زبان می آورند.
به همین دلیل خطبهها و سخنرانیهای نماز جمعه برای درک برنامههای تبلیغاتی حکومت مواد خوبی فراهم می آورند. به چند مورد از وجوه این برنامههای تبلیغاتی اشاره می کنم. در مطالب نقل شده به خوبی ترویج تنفر از غرب، خشونت، تبعیض علیه زنان و دروغگویی مشاهده می شوند.
رقم دادن به نظریهی توطئه
احمد سالک در سخنان پیش از خطبههای نماز جمعه اصفهان،می گوید: "دشمنان برای معتاد کردن هر فرد به مواد مخدر ۳۰۰ میلیون و برای هر طلاق ۱۵۰ میلیون تومان هزینه میکنند." (تابناک ۱۱ بهمن ۱۳۹۳) با توجه به حدود ۱۵۰ هزار طلاق سالانه و حدود ۲ میلیون نفر معتاد این یعنی حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان برای اعتیاد (۲۰۰ میلیارد دلار تا کنون و حدود ۶ میلیارد دلار سالانه در دوران جمهوری اسلامی) و ۲۲.۵ هزار میلیارد تومان سالانه (۷ میلیارد دلار) برای طلاق. آقای سالک نمی گوید این هزینه را چه کشورهایی بر عهده گرفتهاند، چگونه و توسط چه سازمانهایی هزینه می شود و چگونه در داخل کشور هزینه می شود
برخورد با منتقدان
امام جمعه موقت شیراز در مورد سفر هادی غفاری به شیراز و انتقاد وی از تبعیت کورکورانه از ولی فقیه می گوید: "اگر هادی غفاری از شیراز فرار نکرده بود، دانشجویان دندانش را در دهان وی خرد میی کردند تا درس عبرتی باشد که افراد بدسابقه و منفور قدم در محیطهای علمی سومین حرم اهلبیت نگذارند." (فارس، ۲۴ آذر ۱۳۹۳) امام جمعهی مشهد نیز خمله به وی را کار گروههای ارزشمدار خواند: "افرادی که با مطهری نماینده مجلس برخورد کردند اراذل و اوباش نبودند بلکه همین مردم ارزشمدار بودند که وظیفه خود دیدند با یک عنصر غیرارزشی و منحرف برخورد کنند و نیروهای متدین پای آرمانهای خود ایستاده اند." (تابناک، ۲ فروردین ۱۳۹۴)
توهین به زنان و مردان
امام جمعه انار در استان کرمان می گوید: "زنانی که آرایش کنند و به خارج از خانه بروند، اگر به همسرانشان گفته شود دیوث، حقشان است." (انار پرس، ۲۱ تیر ۱۳۹۲) امام جمعهی مهریز در این بخش سهم توهین به زنان را ادا می کند: "زنان بد حجاب مانند الاغهای پالان دار هستند." (بشارت نو، ۲۸ مرداد ۱۳۸۷) جنتی، علم الهدی و حسنی (امامان جمعی تهران، مشهد و ارومیه) قهرمانان توهین به مخالفان و منتقدان، دگرباشان، ناهمرنگها و دگراندیشان بودهاند.
منتخبان خامنه ای برای این منصب اصولا افراد غیر مودب و مهاجمی هستند و در غیر از تریبون نماز جمعه نیز به توهینهای آشکار خود حتی به اعضای کاست حکومتی ادامه می دهند: "در مجلس خبرگان رهبری نیز هیچ کسی نمیتواند هیچ غلطی را درباره جایگاه رهبری مرتکب شود." (موحدی کرمانی، باشگاه خبرنگاران جوان، ۲۸ بهمن ۱۳۹۳)
شیطانی معرفی کردن ابزارهای ارتباطی جدید
امام جمعه موقت قزوین می گوید: "امروز مدلهای پیشرفته گوساله سامری در قالب ماهواره و اینترنت در بین مسلمانان رواج پیدا کرده است." (رسا ۷ بهمن ۱۳۹۳) تریبونهای نماز جمعه در ۳۶ سال گذشته همیشه ابزاری برای حمله به رسانههای نوین و هر انچه کاملا در اختیار حکومت نبوده بوده است.
تبریک مرگ پادشاه عربستان
احمد جنتی در نماز جمعهی ۱ بهمن ۱۳۹۳ تهران رسما مرگ پادشاه عربستان را تبریک گفت. این گونه سخنان معمولا برای سیاست خارجی کشور مشکل ایجاد می کنند. توهین به روسای کشورهای غربی مثل ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا هر از چندگاهی و به مناسبت به ابزاری برای اعلام استقلال کشور یا بسیج نیرو تبدیل می شود.
زنانه- مردانهی نوبتی
یوسف طباطبایی نژاد امام جمعه اصفهان می گوید: "اختلاط دختر و پسر در دانشگاه اشتباه است، زیرا ما در اوایل انقلاب دانشگاهها و امکانات زیادی نداشتیم و مجبور بودیم که کلاسها را مختلط برگزار کنیم، اما در حال حاضر دانشگاههای زیادی در شهرها وجود دارد و میتوان دانشگاهها را سه روز زنانه و سه روز مردانه کرد." (ایسنا، ۷۸ بهمن ۱۳۹۳) ین گونه ایدهها در پنج دههی اخیر نشر مدام داشته و برخی از آنها به اجرا درآمدهاند.
مطربی ممنوع است
احمد علمالهدی در خطبههای نماز جمعه مشهد می گوید: "از نظر بنده برگزاری کنسرت در مشهد آزادی هنر نیست بلکه ولنگاری و مطرب بازی است." (ایسنا، ۸ اسفند ۱۳۹۳) با همین طرز تفکر به علاوهی قدرت نظامی و امنیتی سپاه و نیروی انتظانی و بسیج است که جلوی اجرای کنسرتها در شهرستانها علی رغم مجوز دولتی گرفته می شود.
مسئولیت مستقیم علی خامنهای
هر سخنی که از زبان ائمهی جمعه صادر می شود به گونهای بیان دیدگاهها و سیاستهای علی خامنه ای است و او مسئول مستقیم هر سخنی است که از دهان ائمه جمعه خارج می شود به پنج دلیل:
۱. بسیاری ائمهی موجود جمعه شاگردان دروس خارج خامنهای هستند و سالها تحت ادبیات و دیدگاهها و منش و روش خامنه ای قرار داشتهاند؛ او این افراد را برای دستگاه تبلیغاتی حکومت دستچین کرده است؛
۲. ائمهی جمعهی بازمانده از دوران خمینی یا به تدریج از دنیا رفتند (جمی امام جمعه آبادان، ابوالحسن شیرازی امام جمعه مشهد) یا با فشار و جوسازی انصار و بسیجیان کناره گرفتند (طاهری امام جمعه اصفهان) یا به واسطهی فساد خود و اعضای خانواده استعفا دادند (مثل حائری شیرازی امام جمعه شیراز)؛
۳. ستاد مرکزی ائمه جمعه هر هفته سر فصلهای مباحث هر هفته را برای ائمه جمعهی سراسر کشور ارسال می کند و آنها از روی یک متن سخنان و مواضع خامنهای را تکرار می کنند؛ آنها می توانند عناوین را هر طور که می خواهند باز کنند اما آن چنان در معرض نظام تبلیغاتی حکومت هستند و آن چنان سیاستهای خامنهای در آنها رسوب یافته که بیرون از دایرهی مورد قبول خامنهای نمی روند؛
۴. تا کنون حتی یک مورد به چشم نمی خورد که ائمهی جمعه منصوب خود خامنهای موضعی بر خلاف وی گرفته باشند یا به خاطر یک موضع گیری یا نوعی ادبیات توبیخ شده یا کنار گذاشته شده باشند؛ آنها به گونهای انتخاب می شوند که حتی مطالبی که ممکن است از دهانشان بدون توجه بیرون می آید با مواضع رهبر یکی باشد؛
۵. اگر یکی از آنها به ندرت سخنی متفاوت با خط مشی های اعلام شده برای هر هفته ابراز کند به زودی عذر وی خواسته می شود. به سرنوشت ائمهی جمعهی برکنار شده در دوران خامنهای (به ارث رسیده به وی از دوران خمینی) نگاه کنید: از طاهری در اصفهان و رفسنجانی در تهران تا امینی در قم. همهی آنها در یک نکته اشتراک داشتهاند: به زبان آوردن سخنانی که مو به مو از رهبر الهام گرفته نشدهاند. آنها که نتوانند از روی دفترچهی ستاد نماز جمعه خطابه ایراد کنند خود به تدریج کنار می روند مثل امامی کاشانی.
قدیمی ترین هاجدیدترین هابهترین هابدترین هادیدگاه خوانندگان