آیا دبیرستان های سپاه باز می گردند؟

ایران وایر : برای اولین بار که وارد محیط مدرسه شدم، روز پنج شنبه بود. فضا کاملا نا‌آشنا بود و همه چیز غریبه، ابتدای ورود باجه ای قرار داشت که سربازی در آن پست می داد و برای ورود کارت شناسایی دانش آموزی می خواست. دانش آموز سال اول بودم، هیچ کارتی نداشتم ولی اسمم در لیست بود. تنظیم صف صبح گاهی به روش نظامی انجام می شد: "به جای خود"، "گوش به فرمان"، "از جلو نظام" و بعد شعار دادیم:  "الله اکبر خامنه ای رهبر، نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی" و  "نصر من الله و فتح قریب". خیلی سریع هم یادمان دادند که بعد از نماز، زیارت عاشورا باید بخوانیم و همچنین دعای کمیل. این برنامه ها اجباری بود، من باید یاد می گرفتم که در دبیرستان شهدای سپاه درس می خوانم.

سپاه پاسداران در سال ۱۳۶۱ با تاسیس اولین دبیرستان پا به عرصه گذاشت. این مدرسه توسط سردار ذوالقدر و دین پرور، مسئولین آموزش سپاه پاسداران در آن زمان به منظور تربیت کادر و نیروهای متعهد و معتقد تاسیس و راه اندازی شد، عنوان این دبیرستان ها، مکتب الصادق بود.

مکان اولین دبیرستان، سفارت سابق آمریکا بود. خبر تشکیل این دبیرستان ها نخستین بار به طور رسمی توسط آیت الله خامنه ای در خطبه های نماز جمعه تهران اعلام شد.

مدتی کوتاه پس از این اقدام، به منظور گسترش و جذب نیروهای بیشتر این مدارس در شهرستان‌ها نیز راه اندازی شدند؛ مراکز هدف راه‌اندازی این مدارس معمولا کلان شهرها و مناطقی بودند که سپاه از نیروهای کمتری برخوردار بود مانند تبریز، ارومیه، کرمان، سنندج، زاهدان، شیراز، رشت، یاسوج و بندرعباس و .... سازمان دبیرستان های سپاه همچنین تلاش کرد رشته های جدیدی راه اندازی کند که ماهیت آموزشی اش را متفاوت از سایر مدارس کند، از جمله اینکه سال 62 اولین نهادی بود که در کنار مدرسه عالی شهید مطهری، رشته علوم و معارف اسلامی را راه اندازی کرد.

در سال های نخست، دبیرستان‌های سپاه سالیانه ۲۰۰ نیرو تحت آموزش قرار می گرفتند و در بین سال‌های ۱۳۶۲ تا۱۳۶۷ حدود ۹۰۰ نیروی فارغ التحصیل راهی جبهه ‌های جنگ و دانشگاه‌ها کرد که از بین آن‌ها ۹۷نفر کشته شدند. رشد این دبیرستان‌ها بیشتر در سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۰، در دوران نخست وزیری میرحسین موسوی و ریاست جمهوری خامنه‌ای صورت گرفت. این روند حدود 8 سال ادامه داشت، تا سال 78 که سپاه تصمیم به انحلال این مدارس گرفت. در آن سال، سپاه در ده استان دبیرستان داشت.

البته روند انحلال، در واقع تغییر ماهیت این مدارس بود. این مدارس با نام دبیرستان سپاه زیر نظر آموزش و پرورش قرار گرفتند ولی همچنان کادر این مدارس مانند مدیر، ناظم و اغلب معلمین از میان نیروهای سپاه انتخاب می شدند. شیوه اداره این مدارس نیز به صورت غیرانتفاعی تغییر داده شد. روند این تغییر و تحول دو سال طول کشید و از سال 80 دبیرستان های تازه سپاه وارد عرصه فعالیت شدند.

به نظر می رسد در آن مقطع یکی از مهم ترین دلایل تصمیم گیری مسئولان سپاه برای تغییر ماهیت این مدارس، بحث مالی بود. در واقع سپاه هزینه اداره مدارس را از دوش خود پرداخت، راهی برای جذب دانش آموزان علاقه مند یا نزدیک به محل این مدارس پیدا کرد ولی در عین حال از نظر سازمانی، تسلط نسبی خود بر این مدارس را حفظ کرد.

در دوره های قبلی این مدارس، همه دانش آموزان لباس‌های فرم مشخص که شبیه نیروهای اداری سپاه است، می پوشیدند و همچنین مراسم‌های مذهبی مانند زیارت عاشورا، دعای کمیل و  مراسم‌های مذهبی دیگر هر پنج شنبه برگزار می شد. دانش آموزان از همان سال اول جهت آموزش تیراندازی به میدان تیر برده می شدند.

دانش آموزان این مدارس از همان ابتدا مانند نیروهای سپاه پاسداران هستند و در تمامی مراسم‌ها  که مربوط به دفاع مقدس و پیروزی انقلاب اسلامی است، به صورت سازمان دهی شده شرکت داده می شوند تا تمامی باورها و شکل پذیری آن‌ها طبق اهداف آموزشی سپاه پاسداران شکل بگیرد و به عنوان نیروهایی وفادار جهت خدمت در بخش‌های مختلف سپاه پاسداران آماده شوند.

برای ورود به این دبیرستان‌ها ابتدا باید از دومرحله عبور کرد مرحله اول امتحان علمی که دروس سوم راهنمایی است و مرحله بعد عقیدتی است که امتحان‌های دروس مذهبی برگزار می شود و سوالات عقیدتی و سپس در صورت پذیرفته شدن و تایید کادر مدرسه اجازه ثبت نام داده می شود. یکی از شروط ثبت نام عضویت یکی از بستگان درجه یک یا دو در سپاه پاسداران است.

در این مدارس کلیه پرسنل از مدیریت مدرسه تا معاونین و بعضا معلم‌ها همگی از نیروهای سپاه پاسداران هستند و همچنین نحوه آموزش‌های عقیدتی و حتی شعارهای صبح‌گاهی همگی تحت یک برنامه جهت آماده سازی این دانش آموزان به عنوان کادرهای متعهد و معتقد برای سپاه پاسداران است.

حجت‌الاسلام قوامی، مدیر اسبق دبیرستان سپاه درباره ویژگی های این مدارس به خبرگزاری تسنیم گفته است: "دانش‌آموزان دبیرستان سپاه نظامی‌گری و دانش‌آموز بودن را کنار هم داشتند، آن‌ها شیفت روز را در دبیرستان رشته‌های مهارت و ریاضی- فیزیک می‌خواندند و در شیفت نیم روز نیز به خواندن دروس طلبگی می‌پرداختند. هنگامی که عملیاتی آغاز می‌شد،  نمی‌توانستیم این بچه‌ها را کنترل کنیم زیرا بسیاری از آنان می‌گفتند که اکنون درس بر ما واجب نیست و با همین روحیه بسیاری از آنان به شهادت رسیدند. شاگردان ممتاز دبیرستان سپاه به سوریه رفتند و این سفر بهترین جایزه برای آن‌ها بود."

علاوه بر این، این افراد بعد از گذشت دوران تحصیل‌شان در دبیرستان و دانشگاه حال بسته به مقطع تحصیلی به عنوان یک نیروی تحت فرمان با یک برنامه فکری مشخص وارد سپاه پاسداران جهت خدمت می شوند. هر کدام از افراد بسته با مدرک تحصیلی درهنگام ورود به سپاه درجه نظامی می گیرند و این سال‌ها جزو خدمتشان محسوب می شود.

در اوایل راه اندازی این مدارس به دلیل شرایط جنگی و نیازمندی نیروهای نظامی متخصص در مناطق جنگی، دانش آموزان فارغ التحصیل این مدارس به عنوان پاسدار جذب مناطق جنگی می شدند، اما بعد از پایان جنگ این بخشی از آن‌ها وارد بخض نظامی سپاه پاسداران و بخشی دیگر برای تکمیل نیروهای کادری و افسرهای متخصص در خدمت سپاه جذب دانشگاه‌های وابسته مانند "مالک اشتر، علوم و فنون زرهی و امام حسین" می شدند.

سپاه بعد از اتمام جنگ بیشتر فارغ التحصیلان این مدارس را یا به دانشگاه‌های وابسته خود یا بسته به نیازهای خود در دانشگاه‌های دیگر فرستاد تا بتواند نیروهای متخصصی را در اختیار داشته باشد و بخش‌های مهندسی و پشتیبانی سپاه را تقویت کند.

بعد از پایان دوره‌ چهارساله دبیرستان سپاه نیروهایی که جهت جذب قسمت های امنیتی و نظامی سپاه مورد تایید هستند، بورسیه دانشگاه امام حسین می شوند تا نیروهایی کاملا معتقد، متعهد و آموزش دیده آماده به کارگیری در سپاه باشند. دانشگاه امام حسین یکی از دانشگاه‌های وابسته به سپاه پاسداران است که ۱۰ دانشکده وابسته دارد که وظیفه آموزش نیروهای نظامی، مهندسی و عقیدتی سپاه را برعهده دارد.

اردیبهشت امسال اما سردار حسین سلامی جانشین فرمانده کل سپاه در مراسم بزرگداشت شهدای دبیرستان سپاه خبر داد که "موضوع باز گشایی دوباره دبیرستان‌های سپاه در دستور کار قرار دارد و راه اندازی دوباره دبیرستان‌های سپاه که بیش یک دهه  تعطیل بود پس از بررسی و بحث‌های کارشناسی مشخص خواهد شد."

در طول ماه های گذشته خبری از نهایی شدن تصمیم سپاه برای راه اندازی این مدارس منتشر نشده با این حال به نظر می رسد در شرایط کنونی، جیب سپاه آنقدر پر پول شده که بتواند به روزگار سابق بازگردد و مکتب الصادق را به همان شیوه خودش اداره کند، شیوه ای که اگرچه برای بسیاری غریبه است ولی برای نظامیان مشتاق بر تسلط بر همه بخش های اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران، آشناست و شاید ضروری.