این بانک به جای «پول»،«پوست »دارد
اگر شما هم جزو کسانی هستید که با تعجب به این قضیه نگاه می‌کنند و نمی‌دانند که پوست بدن یک بیمار مرگ مغزی می‌تواند جان یک حادثه دیده را نجات دهد یا از درد و رنج او بکاهد، با ما در این گزارش همراه شوید.
آیا تاکنون نام «بانک پوست» به گوشتان خورده است؟ آیا می‌دانید که سالهاست در همه جای جهان، پوست بدن شخص فوت شده و یا مرگ مغزی را هم مانند دیگر اعضا اهدا می‌کنند؟
اگر شما هم جزو کسانی هستید که با تعجب به این قضیه نگاه می‌کنند و نمی‌دانند که پوست بدن یک بیمار مرگ مغزی می‌تواند جان یک حادثه دیده را نجات دهد یا از درد و رنج او بکاهد، با ما در این گزارش همراه شوید.
اینجا بانک پوست بیمارستان قطب‌الدین شیرازی است و دکتر مهدی ایاز- رئیس مرکز آموزشی درمانی قطب‌الدین شیرازی (مرکز سوختگی استان فارس )- راهنمای ماست تا درباره این مرکز و بانک پوست اطلاعات لازم را در اختیارمان بگذارد.
آقای دکتر پس از یک عمل سخت چند ساعته با حوصله به همه سئوال‌های ما پاسخ می‌دهد و قبل از هر صحبتی می‌گوید: اهدای پوست موضوع تازه‌ای نیست و سالهاست که در کشورهای مختلف جهان صورت می‌گیرد اما در ایران افراد خیلی کمی با اهدای پوست افراد مرگ مغزی موافقت می‌کنند.
آقای دکتر درچه مواردی می‌توان پوست فرد مرگ مغزی را اهدا کرد؟
در وهله اول باید بدانیم که فقط افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند و یا کسانی که 24 ساعت از زمان فوت آنها گذشته و جنازه آنها در سردخانه نگهداری شده است، گزینه مناسبی برای اهدای پوست به شمار می‌آید، به عبارت ساده‌تر نمی‌توان پوست فردی را که فوت شده و بنا به هر دلیلی با تاخیر به سردخانه منتقل شده است اهدا کرد.
متخصصان و پزشکان چگونه متوجه می‌شوند که یک فرد، پوست خوب و مناسبی برای اهدا به بیماران دیگر دارد؟
اصولا ما و سایر بانک‌های پوست، پیش از اینکه بخواهیم پوست اهدایی را بپذیریم، بر روی بیمار مرگ مغزی شده و یا فرد فوت شده، آزمایش‌های دقیقی انجام می‌دهیم تا ثابت شود فرد اهدا کننده عاری از هر گونه بیماری است، این موضوع به این معنی است که جسم فرد اهدا کننده کاملا مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد، برخی از بیماری‌های عفونی مانند بیماری هپاتیت و ایدز...اجازه اهدای پوست را از فرد اهدا کننده می‌گیرد.
با توجه به این آزمایش‌های دقیق است که به کسانی که بنا به هر دلیلی دچار مشکل می‌شوند و به آنها پیشنهاد داده می‌شود که از پیوند پوست استفاده کنند می‌گوییم که هیچ نگرانی‌ای برای دریافت این پوست‌ها نداشته باشند، چون پیش از اینکه پوست‌های اهدایی در بانک پوست جمع‌آوری شود، مورد آزمایش‌های دقیقی قرار می‌گیرد و اگر کوچکترین مشکلی در آزمایشات و معاینات فرد اهدا کننده دیده شود، به هیچوجه پوست اهدایی از بدن او قبول نمی‌شود.
آقای دکتر، مردم اکنون دید بسیار خوبی نسبت به اهدای اعضای افراد مرگ مغزی دارند، آیا درباره اهدای پوست هم این دید مثبت وجود دارد؟
به دلیل اطلاع‌رسانی مناسبی که درباره اهدای اعضا صورت گرفته است، سطح آگاهی افراد جامعه در این باره بالا رفته است و به همین دلیل خانواده بیماران مرگ مغزی به آسانی با اهدای اعضایی مانند قلب و کلیه‌های فرد موافقت می‌کنند اما متاسفانه خیلی از مردم هنوز نمی‌دانند که پوست یک بیمار مرگ مغزی و یا فردی که فوت کرده است را هم می‌شود مانند دیگر اعضا اهدا کرد.
علاوه بر این تا حرف از اهدای پوست به میان می‌آید، همه فکر می‌کنند که قرار است پوست کل بدن عزیزشان را جدا کنیم، در صورتی که یک لایه بسیار نازک در حد یک صدم تا چهار صدم میلیمتر از چند نقطه بدن گرفته می‌شود.
این پوست از کدام نقاط بدن برداشته می‌شود؟
به هیچ وجه پوست‌های صورت و سر و... از بدن اهدا کننده جدا نمی‌شود، فقط از نقاطی مانند ران، ساق و پشت بدن آن هم به ضخامت یک صدم تا چهار صدم میلی متر پوست برداشته می‌شود که آن هم بسیار ناچیز است و مانند یک خراش جزیی است اما همین پوست می‌تواند زندگی یک بیمار را نجات دهد اما چون مردم فکر می‌کنند که پوست بدن عزیز از دست رفته‌شان را به صورت خیلی زیاد و ضخیم برمی‌داریم ترجیح می‌دهند که پوست فرد فوت شده را اهدا نکنند، در حالی که من تاکید می‌کنم که پوست با ضخامت بالا اصلا به درد کار ما نمی‌خورد و باید یک لایه پوست خیلی نازک برداشته شود.
بانک پوست
با دکتر ایاز همراه می‌شویم و به بانک پوست بیمارستان می‌رویم تا بدانیم این بانک پوست چیست. دکتر ایاز در قسمتی از اتاق عمل می‌ایستد و می‌گوید اینجا همان بانک پوست بیمارستان است:«جالب است بدانید خیلی از کشورها بانک پوست سراسری دارند اما در کشور ایران بنا به موقعیت، هر بیمارستان برای خودش بانک پوستی دارد، برای مثال بانک پوست اروپا در هلند مستقر است و فعالیت می‌کند اما ما مجبور هستیم که در هر بیمارستان تخصصی سوختگی، این بانک را داشته باشیم.»
بانک پوست بیمارستان قطب‌الدین شیرازی چهار سال است که فعالیت خودش را آغاز کرده و به روش‌های مختلف از پوست‌ها در آن نگهداری می‌شود.
آقای دکتر ادامه می‌دهد:« هر چه پوست بیشتر در بانک بماند به قول معروف از ارزشش برای پیوند زدن کم می‌شود، بهترین پوست اهدا شده، پوستی است که خیلی زود بعد از برداشته شدن پیوند بخورد، این پوست تازه به سرعت اتصالات عروقی با پوست بیمار برقرار می‌کند. به طور کلی پوست را سه تا چهار هفته بعد از زمان جداسازی می‌شود در دمای 4 سانتیگراد نگهداری کرد، آن هم با شرایط خاص.
نگهداری پوست در محلول‌های ویژه، نوعی دیگر از شیوه‌های تازه نگهداشتن پوست است، ما پوست اهدایی را در محلول‌های خاصی در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد می‌توانیم تا چهار سال نگهداری کنیم اما در این میان روش دیگری نیز وجود دارد و آن این است که پوست را به صورت خشک فریز کنیم، این پوست به صورت خشک، منجمد می‌شود ولی باید بگویم این پوست‌های نگهداری شده کیفیت پوست تازه را ندارند و به بیمار شاید به اندازه پوست تازه کمک نکند.»
آقای دکتر ادامه می‌دهد: « اخیرا مکانیسمی در بانک پوست مرکز قطب‌الدین شیرازی مورد استفاده قرار می‌گیرد که پوست را با کیفیت تازه در طول 6 ماه نگهداری می‌کند که این پوست‌های فریز شده می‌توانند تا 6 ماه دیگر، کارایی پوست تازه را داشته باشند.»
از دکتر می‌پرسم که اولین اهدا کنندگان پوست به این بانک چه کسانی بودند؟
«برای اولین بار، در اسفند ماه سال 91 خانواده محترم یک بیمارمرگ مغزی، اعلام کردند که می‌خواهند پوست عزیز از دست رفته‌شان را اهدا کنند، خیلی زود پوست این فرد مرگ مغزی که یک خانم بود، به بانک پوست منتقل شد، دومین پوست اهدا شده از طرف خانواده یک فرد مشهور بود عزیزان این خانم که مرگ مغزی شده بود، پوست او را هم علاوه بر سایر اعضایش اهدا کردند و بعد از آن، افراد زیادی با اهدای پوست موافقت کردند و تا امروز حدود 30 الی 40 هزار سانتیمتر پوست در بانک پوست بیمارستان قطب‌الدین شیرازی نگهداری می‌شود.»