شوخی با تابوها و کلیشه‌ها در جهان عرب؛ از خودارضایی تا عشق به دختر یهودی

در فیلم "از آ تا ب" سه جوان اهل عربستان، مصر و سوریه در آستانه سال نو میلادی تصمیم می گیرند از طریق زمینی از ابوظبی به بیروت بروند

اما جونز - بی بی سی- ابوظبی

" از آ تا ب " یک فیلم کمدی که ماجراهای آن در یک سفر زمینی اتفاق می افتد، تمام تابوها و کلیشه های موجود و یا مربوط به جهان عرب را در بر دارد. در این داستان سه مرد جوان عرب نزدیک به دو هزار کیلومتر از ابوظبی تا بیروت سفر می کنند.

در این فیلم به موضوعات بسیار حساسیت برانگیزی مثل همجنسگرایی، لطیفه هایی در مورد خود ارضایی، خماری و مستی و حتی عشق ورزیدن به دختران یهودی اشاره می شود. حتی در یکی از صحنه های فیلم شخصیت های داستان در خاک سوریه با یکی از مقامات حکومت بشار اسد به شکلی طنز آمیز درگیر مجادله و زد و خورد می شوند.

اما سازندگان این فیلم می گویند که صحنه ها و یا نکته های "شوک آور" این فیلم بیشتر روی کلیشه های موجود در جهان غرب نسبت به مردم کشورهای عربی تمرکز کرده است تا رسوم و اعتقادات فرهنگی در خود کشورهای عربی.

مایکل گارین، مدیرعامل شرکت فیلمسازی ایمیج نیشن، تهیه کننده این فیلم که مرکز آن در ابوظبی است می گوید:"اگر در مواردی مضمون این فیلم بحث برانگیز و یا حساسیت برانگیز است بیشتر ناآگاهی مردم کشورهای غربی از واقعیات جهان عرب را نشان می دهد."

او می افزاید: "به اعتقاد من این فیلم تماشاچیان بین المللی را به چالش می کشد تا ببینند که مردان جوان ساکن کشورهای عربی نیز مثل من و شما هستند. شاید بخشی از جنبه های زندگی آنها متفاوت باشد ولی شوخی های آنها و کاستی ها و ناهنجاریهای موجود در روابط اجتماعی آنها مثل هر جای دیگر دنیاست. و به نظرم بخشی از جذابیت و گیرایی این فیلم در همین نکته نهفته است."

این فیلم که به دو زبان عربی و انگلیسی ساخته شده دومین فیلم بلند علی مصطفی، کارگردان جوان و متولد لندن، است. فیلم " از آ تا ب " در افتتاحیه جشنواره سینمایی بین المللی ابوظبی روی پرده رفت.

علی مصطفی که نیمه عرب و نیمه بریتانیایی و ساکن ابوظبی است معتقد است که فیلم او در مورد زندگی و رفتار "سه جوان عادی ساکن کشورهای عربی" است. به اعتقاد او این فیلم نباید شوک آور باشد. هدف از این فیلم به چالش کشیدن باورهای مرسوم و نشان دادن واقعیت ها به مردمی است که غالبا دوست ندارند برداشت های خود را تغییر دهند.

علی مصطفی می افزاید:"در این فیلم من سه جوان عرب اهل مصر، عربستان و سوریه را نشان می دهم که در آستانه سال نو تصمیم می گیرند از ابوظبی به بیروت سفر کنند. بیروت به شهر جشن و خوشگذرانی شهرت دارد ولی این مردان جوان از ابوظبی تا پایتخت لبنانباید از خاک عربستان، اردن و سوریه عبور کنند. عبور از این کشورها ماجراهای جالب و خنده دار فیلم را به وجود می آورد."

فهد البتیری، کمدین ۲۹ ساله اهل عربستان سعودی، اولین کمدینی که به شکل حرفه ای در این کشور و سایر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برنامه اجرا می کند، نقش یکی از شخصیت های اصلی این فیلم را بازی می کند. به گفته علی مصطفی در عربستان سعودی به خاطر محدودیت ها و سخت گیریهای شدیدی که حاکم است ظرفیت های بالقوه فراوانی برای کمدی وجود دارد.

علی مصطفی کارگردان فیلم ( نفر وسط ) فادی ریفاعال (سمت چپ) فهد البتیری ( نفر دوم از چپ) و شادی آلفونس (سمت راست) را به خاطر استعداد و شهرتشان در کمدی برگزید

فهد البتیری تعداد دیگری از کمدین های معروف اهل عربستان سعودی را تشویق کرده تا در این فیلم بازی کنند. آنها نقش ماموران پلیس را ایفا می کنند که این سه جوان را به خاطر مستی و یا به اصطلاح رفتارهای ناشایست دیگر بازداشت می کنند.

پل بابودجیان، تهیه کننده فیلم، می گوید: "فهد و دوستانش جز مشهورترین شخصیت های نمایشی و رسانه ای عربستان سعودی هستند. به عنوان مثال روی شبکه یوتیوب بیش از ۳۵ میلیون طرفدار دارند و در نمایشهای کمدی خود بسیار جسور و تابوشکن هستند. ما در جهان عرب با بحث در مورد موضوعات حساسیت برانگیز مخالف نیستیم چون خیلی از ماها در دوره های بحران و چالش های دائمی بزرگ شده ایم."

یکی دیگر از موضوعات حساسیت برانگیز این فیلم اختصاص بخشی از داستان به حوادثی است که ظاهرا در سوریه روی می دهند. با توجه به اینکه داستان فیلم در دسامبر ۲۰۱۱ اتفاق می افتد علی مصطفی کارگردان فیلم معتقد است که گنجاندن یک بخش مربوط به حوادثی که در سوریه اتفاق می افتد ضروری بود.

او می افزاید: "اولا برای سفر زمینی از ابوظبی تا بیروت باید حتما از خاک سوریه عبور کرد. ثانیا در سال ۲۰۱۱ شرایط سوریه تا این حد پیچیده و خطرناک نبود. در آن زمان آنچه در سوریه اتفاق می افتاد مبارزه مردم با رژیم بشار اسد بود. همان حوادث به حد کافی دردناک و به نظر من آنقدر مهم بودند که باید به شکلی در فیلم گنجانده می شد."

علی مصطفی می گوید: "در آن زمان ما نمی توانستیم در خود سوریه فیلمبرداری کنیم و آن صحنه ها در خاک اردن ضبط شده اند. اما شکی نیست که در شرایط فعلی جنگ سوریه اصلا امکان ساختن چنین فیلمی وجود ندارد. و من خوشحالم که این تصمیم را گرفتیم چون به عمق فیلم و فضایی که تصویر کرده می افزاید. اما حتی در آن زمانی هم که سوریه در آستانه جنگ داخلی بود ما باید فضای کمدی فیلم را حفظ می کردیم چون حتی در اوج جنگ هم مردم می خندند."

برخی از رسانه ها این فیلم را که در حقیقت به نتیجه نرسیدن آرزوهای سه جوان در طول یک سفر زمینی است، "خماری عربی" توصیف کرده اند. اما مایکل گارین مدیرعامل شرکت فیلمسازی می گوید که آنها قصد نداشتند و نمی خواهند نماد یا سمبل هیچ چیز خاصی برای جهان عرب باشند.

او می افزاید: "ما می خواستیم فیلمی بسازیم که هر کسی در هر کجای دنیا دوست داشته باشد آن را تماشا کند و اینکه در ابوظبی ساخته شد و داستان آن به چند جوان عرب مربوط می شود، کاملا اتفاقی بود."

فیلم "از آ تا ب" پس از واکنش بسیار مثبت تماشاچیان در جشنواره فیلم ابوظبی ماه آینده در "بازار آمریکایی فیلم" که هر ساله در لس آنجلس برگزار می شود اکران خواهد شد تا از آن طریق به بازار بین المللی عرضه شود.

پل بابودجیان تهیه کننده فیلم می گوید: "مخاطبان اصلی این فیلم جوانان عرب هستند و مدتهاست که یک فیلم تماما عربی در بازار جهانی عرضه نشده است به خصوص که داستان اصلی آن نحوه زندگی و رفتار سه جوان عرب باشد. هر چند معمولا تمام جهان عرب یکسان تلقی می شود ولی حقیقت این است که در این بخش از جهان کشورهای مختلف و مرزهای جغرافیایی و فرهنگی وجود دارند و ما در این فیلم تلاش کرده ایم که این نکته را هم به زبان طنز نشان دهیم."

علی مصطفی، کارگردان فیلم، امیدوار است که این فیلم در بریتانیا هم اکران شود و می گوید: " این فیلم واقعا ارزش آن را دارد که در سطح بین المللی به نمایش درآید و من به خصوص امیدوارم که در بریتانیا هم به نمایش درآید چون تصویر کاملا متفاوتی از جهان عرب نشان خواهد داد که مردم کشورهای دیگر اصلا از آن خبر ندارند."
به اشتراک بگذارید اطلاعات بیشتر