خودکشی با رژیم لاغـری!
- سلام شمسی جون، چقدر لاغر شدی!
- بله یاسی جون؛ ۱۱ کیلو کم کردم. اونم فقط توی ۲ماه.
- آخه چطوری؟
- یه رژیم خفن گرفتم که خاله دوستم بهم معرفی کرده.
- می‌شه این رژیم رو به منم یاد بدی؟ آخه ماه دیگه عروسی برادرمه و می‌خوام 8-7کیلو کم کنم اگه بشه.
- معلومه که می‌شه. با این رژیم، خیلی راحت می‌تونی به وزن دلخواه خودت برسی.
متأسفانه این مکالمه برای خیلی از ما آشناست و رژیم‌های خودسرانه و شمسی‌خانومی، جزو لاینفک رژیم‌های لاغری رایج در جامعه ما شده‌اند؛ رژیم‌هایی که هیچ پایه و اساس علمی خاصی ندارند و عوارض کوتاه و درازمدت فراوانی را برای گروه هدف خود به همراه می‌آورند. کم کردن وزن به هر زحمتی، می‌تواند به قیمت از دست رفتن سلامت جسمانی و روانی ما تمام شود. اگر باور نمی‌کنید بد نیست نگاهی به نظر کارشناسان بیندازید.
رژیم سخت چیست؟
معمولا رژیم‌های غذایی معمولی برای افراد عادی، سالم و با اندامی متناسب حاوی 1800 تا 2200 کیلوکالری هستند. فرد با دریافت این میزان کالری می‌تواند انرژی مورد نیاز روزانه‌اش را تأمین کند. ضمن اینکه این مقدار کالری، از مواد غذایی مختلف تأمین می‌شود و این مواد غذایی می‌توانند حاوی املاح، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های مختلفی باشند و سلامت تک‌تک سلول‌های بدن را هم تأمین کنند. در بیشتر موارد، رژیم‌های غذایی کاهش وزن حدود 1500یا بین 1500تا 1800کیلوکالری انرژی به بدن می‌رسانند. البته ناگفته نماند که میزان انرژی دریافتی در رژیم‌های غذایی اصولی هم بسته به میزان اضافه‌وزن و شرایط افراد، فرق می‌کند، این در حالی است که بدن با رژیم‌های غذایی سخت، زیر 1200 و حتی در مواردی زیر 800کیلوکالری انرژی دریافت می‌کند و به این ترتیب، زمینه کاهش غیر اصولی و خطرناک وزن فراهم می‌شود.
عوارض عمومی رژیم‌های سخت چیست؟
بهتر است طرفداران رژیم‌های سخت بدانند که اینگونه کاهش وزن‌ها، با تحلیل عضلات و کاهش آب و چربی مورد نیاز بدن باعث پایین آمدن وزن میشوند. به‌همین‌خاطر هم نخستین و بارزترین عارضه عمومی رژیم‌های سخت و غیراصولی، تحلیل عضلات، شل و افتاده شدن پوست در اثر تحلیل عضلانی، خشکی پوست به‌خاطر کاهش آب و چربی‌های بدن و کاهش قدرت تمرکز یا حتی پرخاشگری به‌دلیل از دست رفتن منابع مطلوب سوخت مغز است. معمولا بیشتر طرفداران رژیم‌های سخت و غیراصولی، افرادی هستند که می‌خواهند در مدتی کوتاه، نتیجه چشمگیری بگیرند؛ مثلا مراسمی دارند و می‌خواهند تا روز مراسم به تناسب اندام برسند یا افراد عجولی هستند که حوصله رسیدن به نتیجه اصولی در طولانی‌مدت را ندارند و راه‌های کوتاه و پرخطر را انتخاب می‌کنند اما مطمئن باشید که هر دو گروه این افراد، کمتر از 3تا 5ماه بعد، عوارض و عواقب کار نادرست خود را می‌بینند و به‌شدت هم پشیمان میشوند.
کاهش وزن و ریزش مو
یکی از شایع‌ترین عوارض کاهش وزن‌های ناگهانی، ابتلا به ریزش مو است. کاهش شدید سطح ویتامین‌های بدن، به‌خصوص ویتامین‌های گروه B می‌تواند عامل اصلی این ریزش مو محسوب بشود. معمولا ریزش موی ناشی از کاهش وزن با مراجعه به متخصص پوست و مو و جبران کمبودهای تغذیه‌ای با مکمل‌های مختلف برطرف خواهد شد. البته حواستان باشد که استفاده از مکمل‌های تجویزی، دوره‌ای هستند و شما باید هرچه سریع‌تر و با نظر متخصص تغذیه، به یک رژیم غذایی اصولی برگردید تا کمبودهای تغذیه‌ای بدنتان از راه طبیعی آن جبران شود.
کاهش وزن؛ استریا و افتادگی پوست
وقتی که کاهش وزن ناگهانی در بدن اتفاق می‌افتد، پوست ما شرایط تطبیق با فرم و حالت جدید را پیدا نمی‌کند و دچار استریا یا خطوط سفید و قرمز رنگ شدید و زیادی می‌شود. این خطوط که به آنها استرچ‌مارک هم می‌گویند، بیشتر در دوران بارداری ایجاد میشوند اما تغییر وزن‌های ناگهانی هم از عوامل ابتلا به آن است. افتادگی و شلی پوست هم از دیگر عوارض لاغری‌های مفرط و رژیم‌های سخت است. ضمن اینکه کاهش وزن در مدتی کوتاه، باعث از دست رفتن حجم بالایی از آب میان‌بافتی بدن هم می‌شود. به این ترتیب، شانس ابتلا به خشکی و چروکیدگی پوست در افرادی که رژیم‌های خودسرانه و نامناسب می‌گیرند، بسیار زیاد است.
کاهش وزن و اختلالات هورمونی
یکی دیگر از عوارض کاهش وزن‌های شدید و ناگهانی، به هم‌خوردن تعادل ترشح هورمون‌های بدن است؛ به‌همین دلیل هم بیشتر خانم‌هایی که وزن زیاد و ناگهانی کم می‌کنند از اختلالات قاعدگی رنج می‌برند. عصبانیت، پرخاشگری و حتی گاهی افسردگی، از عوارض ایجاد اختلالات هورمونی ناشی از کاهش وزن‌های ناگهانی است. روی آوردن به رژیم‌های غذایی سفت و سخت، می‌تواند اختلال در عملکرد تیروئید را هم به همراه داشته باشد.
ویژگی‌های یک رژیم اصولی چیست؟
رژیم غذایی اصولی باید تحت نظر متخصص تغذیه گرفته شود.
این رژیم باید حاوی تمام گروه‌های غذایی، حتی چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها هم باشد تا سلامتی ما به خطر نیفتد.
در رژیم‌های اصولی، هیچ کدام از 3وعده اصلی و 2میان‌وعده غذایی حذف نمی‌شوند.
اگر می‌خواهید ولع خوردنتان را در طول رژیم لاغری کنترل کنید و سمت تنقلات چرب و شور نروید، صیفی‌های کم‌کالری مانند خیار، هویج و گوجه‌فرنگی که فیبر فراوانی دارند و حجم معده را پرمی‌کنند مصرف کنید. به این ترتیب، هم احساس سیری می‌کنید، هم کالری مازاد به بدنتان نمی‌رسانید و هم ویتامین‌ها و املاح فراوانی دریافت خواهید کرد.
در طول رژیم‌های لاغری از لبنیات کم‌چرب یا حتی بدون چربی کمک بگیرید.
برای اینکه روند کاهش وزنتان به خوبی پیش برود، به جای غلات بر پایه آرد سفید از غلات سبوس‌دار مانند برنج و ماکارونی قهوه‌ای یا نان سنگک استفاده کنید.
هرچند که لزومی به حذف کامل قندوشکر وجود ندارد اما شما می‌توانید این خوراکی‌های پرکالری را در حجم برابر، با توت خشک یا کشمش جایگزین کنید.
برای کاهش وزن مناسب و مطلوب، شما باید روزانه 30دقیقه ورزش با شدت متوسط در کنار رژیم غذایی‌تان داشته باشید.
رژیم هر فرد مانند لباس تن اوست. رژیم خود را به دیگران پیشنهاد ندهید و رژیم‌های پیشنهادی دیگران را هم هرگز قبول نکنید. متخصصان تغذیه با توجه به شرایط بدنی و زندگی هر فردی برای او رژیم غذایی تجویز می‌کنند و بنابراین رژیم شما می‌تواند برای دیگری دردسرساز باشد و برعکس.