زورگیری‌های خشن، 16 ماه پس از اعدام 2 زورگیر , گزارشی از چند ماجرای زورگیری
فرهیختگان: 16 ماه از اعدام دو جوان در مقابل پارک هنرمندان می‌گذرد. ده‌ها مرد از آن زمان به اتهام زورگیری با قمه و عربده‌کشی و ایجاد رعب و وحشت دستگیر شده‌اند. روز چهارشنبه هفته پیش نیز پسر جوانی که با قمه از موتورسوارها زورگیری می‌کرد دستگیر شد. پسر زورگیر که با قمه به شهروندان حمله می‌کرد در جدال با یکی از مالباختگان به محاصره مردم درآمد و دستگیر شد.
او 20 ساله است و 33 فقره پیشینه کیفری در پرونده‌اش دارد. پسر جوان در حالی که صورتش را با پارچه پوشانده بود، عصر چهارشنبه به یک مرد جوان حمله کرد و با تهدید قمه قصد داشت کیف او را بدزدد اما پس از جدال با این مرد به زمین افتاد. او وقتی به محاصره مردم درآمد با قمه به سوی آنها حمله کرد و قصد داشت بگریزد، اما ازسوی ماموران کلانتری 115 رازی بازداشت شد.
همدست او البته موفق شد بلافاصله از محل فرار کند اما متهم دستگیرشده در حال بازجویی برای اقرار به ارتکاب جرائم احتمالی است.
اما آیا 16 ماه پس از اعدام دو جوان در پارک هنرمندان به جرم زورگیری خشن، آمار زورگیری کاهش یافته است؟
علیرضا و محمدعلی 11 آذر 91 در جریان زورگیری از یک مرد در خیابان کریمخان، او را با قمه زخمی کرده بودند. تصویر مربوط به این زورگیری در اینترنت و برخی روزنامه‌ها منتشر شد و سروصدای زیادی به پا کرد. به این ترتیب 49 روز پس از حادثه، این دو پسر به خاطر ایجاد رعب و هراس در جامعه در شعبه 15 دادگاه انقلاب تهران محارب شناخته و بامداد یکم بهمن 91 در بوستان هنرمندان به دار آویخته شدند. اعدام این دو زورگیر در ملاءعام اجرا شد.
آدم‌ربایی سه پسر با خودروی مالباخته
پس از این ماجرا اما جرائم خشن در تهران ادامه داشت. درست 15 روز از اجرای حکم اعدام دو پسر خفتگیر گذشته بود که سه زورگیر که با تشکیل یک شبکه مجرمانه دست به آدم‌ربایی می‌زدند، دستگیر شدند. این سه پسر با خودروی دزدی در حوالی میادین آزادی، پونک و صنعت پرسه می‌زدند و مسافران تنها را به تله می‌انداختند.
آنها مسافران را با تهدید چاقو و قمه به بزرگراه‌های خلوت می‌کشاندند و نقشه خفتگیری را اجرا میکردند.
این سه مجرم که ازسوی افسران دایره مبارزه با دستبردهای خاص اداره آگاهی به دام افتادند، پس از دستگیری به 9 فقره جرم مشابه اعتراف کردند و گفتند برای تامین پول مواد دست به زورگیری خشن زده بودند.
بازداشت خفتگیر مسلح و 13 نوچه‌‌اش
تابستان پارسال 11 مرد و سه زن که شبکه خفتگیری تشکیل داده بودند و پس از سوار کردن مسافران به خودرو به روی آنان قمه می‌کشیدند و پس از زخمی کردن آنان و دزدیدن اموال‌شان می‌گریختند، بازداشت شدند.
خفتگیری 4 پسر خشن از نخبه علمی کشور
چهار پسر خشن نیمه‌شب هجدهم مهر پارسال به روی یکی از نخبگان علمی کشور در رشته مهندسی مرتبط با علوم ریاضی چاقو کشیدند و پس از دزدیدن گوشی موبایل و لپ‌تاپ وی به سرعت گریختند. این چهار متهم که بارها به جرم اعتیاد و دزدی و حمل و نگهداری موادمخدر به زندان افتاده بودند، پنج ماه پس از اجرای نقشه خفتگیری از نخبه علمی کشور بازداشت شدند و به چندین فقره جرم مشابه اعتراف کردند.
زورگیری با تهدید اسلحه
زمستان پارسال نیز دو پسر 17 و 18 ساله که با تهدید شمشیر در خیابان شوش دست به زورگیری زده بودند بازداشت شدند و پلیس در بازرسی بدنی از آنها تیر جنگی، چاقو و قمه کشف و ضبط کرد.
تبرئه دو پسر کیف‌قاپ از اتهام محاربه
دو پسر زورگیر که هنگام ارتکاب جرم 16 سال داشتند، 18 فروردین امسال در دادگاه کیفری استان تهران محاکمه و از اتهام محاربه تبرئه شدند. این دو پسر سی‌ویکم خرداد 89 به یک شهروند حمله کردند تا کیف وی را بدزدند. آنان وقتی با مقاومت این مرد روبه‌رو شدند با قمه به جان وی افتادند. صحنه درگیری زورگیران مالباخته از سوی یک رهگذر ضبط و به اداره آگاهی فرستاده شد. رئیس‌پلیس آگاهی تهران با دیدن این فیلم تکان‌دهنده رسیدگی به این ماجرا را در دستور کار ویژه افسران اداره آگاهی قرار داد و در آن بین روشن شد مالباخته پس از چند مرحله جراحی نفسگیر از یک قدمی مرگ به زندگی برگشته بود.
با انتشار تصویر دو مجرم در روزنامه‌ها تعداد شاکیان به 29 نفر رسید و برایشان کیفرخواستی مبنی‌بر محارب صادر و به دادگاه کیفری فرستاده شد. در آن نشست اما با توجه به اعلام گذشت برخی از مالباختگان دو پسر زورگیر از اتهام محاربه تبرئه و به زندان، شلاق و رد مال محکوم شدند. اینها تنها چند مورد از زورگیری‌هایی بود که پس از بهمن 91 یعنی اعدام دو زورگیر در ملاءعام رخ داد؛ امید به این بود که اجرای این اعدامها در ملاء عام بازدارنده باشد.
اینگونه مجازات‌ها، تاثیری را که به دنبالش هستند، ندارد
سعید خراط‌ها جامعه‌شناس، در رابطه با بازدارندگی اعمال مجازات‌های سخت و در ملاءعام معتقد است: مدت‌هاست که برای کنترل برخی جرائم مجازات اعدام در دستور کار قرار گرفته است. به‌عنوان مثال در برخورد با سوداگران مرگ این سیاست در پیش گرفته شده است. برخی معتقدند اعمال مجازات‌های شدید اثر بازدارندگی دارد و باعث می‌شود جرائم مشابه از سوی مجرمان دیگر تکرار نشود. اما باید دید آیا در مواردی که چنین مجازات‌هایی اعمال شده، وقوع این جرم کاهش یافته یا خیر؟
او می‌گوید: در برخی موارد جرم نه‌تنها کاهش پیدا نکرده بلکه رو به افزایش بوده است. همچنین درخصوص برخی جرائم جنسی نیز از مجازات اعدام در ملاءعام استفاده می‌شود که به باور او تاثیر لازم را در کاهش این قبیل جرایم نداشته است.
به گفته خراط‌ها، معمولا هدف قانونگذار این است که با این مجازات‌های سنگین ریشه جرم‌ها را در کشور از بین ببرد و این جرائم را کنترل کند، در صورتی‌که ریشه بیشتر جرائم را باید در مسائل دیگری جست‌و‌جو کرد.
این استاد دانشگاه بر این عقیده است که مجازات سنگین برای برخی از جرائم شاید بتواند به‌صورت موقتی ارتکاب آن جرم را کمتر کند. او می‌گوید: باید دید تشدید مجازات‌ها با هدف پیشگیری از جرم، چقدر بررسی شده است. همان مجازات اعدام که برای قاچاقچیان اجرا شده بود اکنون برای زورگیران و اراذل و اوباش نیز هست، مجازات‌هایی که در ملاءعام برگزار می‌شوند، آیا منجر به کاهش خشونت می‌شوند؟ فردی که برای تماشای مجازاتی مانند اعدام می‌آید هویت متزلزل خود را در آن فردی می‌بیند که روی چوبه دار تاب می‌خورد. اما پرسش دیگری که مطرح می‌شود این است که اساسا زمانی که آماری رسمی وجود ندارد، چگونه چنین مجازات‌هایی اعمال می‌شود؟
این جامعه‌شناس به تاثیر اینگونه اقدامات در مخاطبان اشاره می‌کند و می‌گوید: اثرات دیدن صحنه اعدام در روان افراد باقی می‌ماند، حتی برخی ممکن است هر کجا اعدامی باشد، برای دیدن آن جمع شوند، اما نکته‌‌ای که مسئولان باید به آن توجه کنند این است که چه تعداد از کسانی که برای دیدن این صحنه‌ها جمع می‌شوند از کسانی هستند که باید ببینند و عبرت بگیرند. برای اینها که دعوتنامه فرستاده نشده است، اینها زنان، کودکان، نوجوانان و مردان عادی هستند که زخم‌های کهنه خود را در این صحنه‌ها بازمی‌گشایند.
خراط‌ها تاکید می‌کند: به اعتقاد من نمی‌توان خشونت را فقط از این طریق از میان برد.