نقش باکتری‌های بدن در کاهش وزن

یکی از داوطلبان شرکت کننده در این پژوهش با استفاده از رژیم غذایی که باکتری‌های شکم او را تغییر داد طی شش ماه حدود ۵۰ کیلو وزن کم کرد

به نظر می رسد که جستجو برای یافتن بهترین و موثرترین روش کاهش وزن هیچگاه پایان نخواهد یافت.

در یکی از تازه ترین تحقیقات در این زمینه، پژوهشگران در چین، نقش باکتری های موجود در دستگاه گوارش در کاهش وزن را بررسی کرده اند.

آنها معتقدند که تغییر دادن باکتری های موجود در شکم افراد به نسبت کاستن از مصرف کالری در کاهش وزن موثرتر است.

ولی آیا واقعا به همین سادگی است؟

کارشناسان هشدار می دهند که حتی اگر این پژوهش جدید کاملا درست باشد به این معنا نیست که تمام روشهای دیگر کاهش وزن مثل ورزش و یا رژیم غذایی سالم و مناسب را باید کنار گذاشت.

تازه ترین آمارهای سازمان بهداشت جهانی که مربوط به سال ۲۰۰۸ است، نشان می دهد که حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر از افراد بالای سن ۲۰ سال در سراسر جهان مشکل اضافه وزن دارند. از کل این تعداد حدود ۲۰۰ میلیون مرد و حدود ۳۰۰ میلیون زن مشکل چاقی مفرط دارند. این ارقام به سرعت در حال افزایش بوده و به نسبت سال ۱۹۸۰ دو برابر شده است.

اولین مرحله آزمایش ها در این پژوهش جدید نشان داده که در موشها بین باکتریهای موجود در شکم و اضافه وزن و یا چاقی مفرط ارتباط مستقیمی وجود دارد. ولی انجام این آزمایش ها در مورد انسان هنوز درمرحله اولیه است.

دانشمندان در شانگهای آزمایشهای بالینی خود را در مورد ۹۳ نفر شروع کرده اند. آنها علاوه بر یک رژیم غذایی متعادل، به داوطلبان داروهایی را داده اند که رشد یک نوع باکتری مشخص را در شکم آنها تشویق کرده و در عین حال میزان باکتریهای دیگر را کاهش می دهد.

حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر از افراد بالای سن ۲۰ سال در سراسر جهان مشکل اضافه وزن دارند

تمام داوطلبان پس از یک دوره ۳۰ روزه، سپس یک دوره ۶۰ روزه و بالاخره پس از یک دوره ۱۶۰ روزه مورد آزمایش قرار گرفتند. از آنها دقیقا پرسیده شد که طی ۲۴ ساعت گذشته چه خورده اند و بعد به مدت یک شبانه روز بدون خوردن هیچ غذایی تحت مراقبت قرار گرفتند. در این دوره وزن و هیکل آنها اندازه گیری شد.

نتایج اندازه گیری ها نشان داده که تمام این داوطلبان در دوره ۶۰ روزه حدود پنج کیلو وزن کم کرده و حدود ۴۵ درصد از داوطلبان نیز در دوره ۱۶۰ روزه آزمایش شش کیلو دیگر وزن از دست داده اند.

یکی از داوطلبان که چاقی مفرط داشت و اولین بار این آزمایش روی او انجام شده طی شش ماه حدود ۵۰ کیلو وزن کم کرده، تقریبا دو کیلو در هر هفته.

نتایج این پژوهش که در مجله بوم شناسی میکروبیولوژی منتشر شده می گوید که در مدت انجام این آزمایش، پروتئین نوع C که معمولا به رگ های قلب آسیب می رساند، در این افراد کاهش یافته است. اما در عین حال تاکید می کند که با قطعیت نمی توان گفت تمام تغییراتی که در این افراد روی داده تحت تاثیر تغییر در باکتریهای موجود در شکم آنها صورت گرفته است.

مهار کردن اشتها

پروفسور لیپینگ ژائو یکی از پژوهشگران ارشد این تحقیقات در دانشگاه شانگهای، می گوید وجود میزان بیشتر باکتری هایی که مواد سمی تولید می کنند باعث می شود که بدن برخی از افراد در برابر ترشح انسولین مقاوم تر شده و هیچگاه احساس سیری نکنند. به عنوان مثال به جای یک بشقاب غذا باید ۵ و یا حتی ۱۰ بشقاب غذا بخورند تا احساس کنند که سیر شده اند.

او می افزاید:"بدن این افراد به آنها نمی گوید که سیر شده اند."

در عین حال به گفته پروفسور ژائو تغییر دادن باکتریهای موجود در شکم افراد می تواند ژنی را فعال‌تر کند که مسئول سوزاندن چربی در بدن است. حتی با کاستن از مصرف کالری ممکن است افراد نتوانند وزن خود را کم کنند چون آن گروه از باکتریهایی که ژن مسئول سوزاندن چربی را از کار می اندازد هنوز به فعالیت خود ادامه خواهند داد.

پروفسور ژائو می افزاید:" وقت آن رسیده که شواهد علمی را که ما به دست آورده ایم در اختیار مردم قرار دهیم. این شواهد ثابت می کنند که باکتریهای موجود در شکم در اضافه وزن و چاقی مفرط نقش بسیار مهمی دارند."

رفتار متفاوت باکتریها

اما در مورد عوامل اصلی چنین تغییراتی در بدن هنوز تردیدهایی وجود دارد.

در مرحله اول این پژوهش گروهی از موشها که باکتری شکم افراد چاق به آنها منتقل شده بود مورد آزمایش قرار گرفتند

باکتری های موجود در بدن ما مجموعه بسیار پیچیده ای هستند و چگونگی تاثیر گذاری آنها بر کارکرد بدن ما هنوز کاملا شناخته شده نیست. بنابراین برخی از دانشمندان معتقدند که با سرعت و قاطعیت نمی توان در مورد تغییر رفتار باکتریها به نتیجه رسید.

دکتر دیوید واینکوو از دانشگاه دورهام در انگلستان، می گوید پژوهشی که در شانگهای انجام شده بسیار جالب است. ولی می افزاید که این پژوهش ثابت نکرده که تغییر باکتریهای موجود در بدن دلیل اصلی کاهش وزن بوده و یا فقط با آن مرتبط بوده است.

او می افزاید:" نکته مهم و جالب این است که آیا میکروب ها می توانند آن بخشی از رفتار و کارکرد بدن یک انسان را که به اضافه وزن و چاقی مفرط ارتباط دارد تغییر دهند؟"

پروفسور استفان بلوم از دانشگاه لندن می گوید:" تعداد باکتریهای موجود در بدن ما تقریبا ده برابر تمام سلولهای بدن است. در واقع بدن ما مثل یک گاری پر از باکتری و میکروب است که باید همه آنها را تغذیه کنیم."

او می افزاید که مسلما ایجاد تغییر در ترکیب باکتریهای موجود در بدن ما روی کارکرد آن تاثیر خواهد گذاشت. به عنوان مثال هنگام ابتلا به اسهال شدید و خونی ( دیسانتری) باکتریهای متفاوتی وارد بدن ما می شوند که تحت تاثیر آن وزن بدن به شدت کاهش می یابد.

کاهش خوراک

پروفسور بلوم می گوید وقتی که نوع خوراک افراد تغییر داده می شود به سختی می توان گفت که چه عاملی در کاهش وزن نقش اصلی را ایفا کرده است. چون صرف تغییر رژیم غذایی و خوردن غذاهای متفاوت می تواند وزن را کاهش دهد.

در عین حال او یادآوری می کند که ساکنان بخش های مختلف جهان باکتریهای متفاوتی در بدن خود دارند. به همین خاطر نمی توان ترکیب باکتریهای موجود در شکم مردم چین و یا نوع تاثیر آنها بر بدن را با باکتریهای مردم بریتانیا و یا کشورهای دیگر مقایسه کرد و یکسان دانست.

توصیه پروفسور بلوم خیلی ساده است:" غذای کمتری بخورید و همیشه ورزش کنید. با خوردن غذای کمتر حتما وزن شما کم تر خواهد شد."

دکتر آلیسون تدستون، مسئول بخش رژیم غذایی و چاقی مفرط در اداره بهزیستی انگلستان می گوید:" در مجموع می توان گفت که دلیل چاقی مفرط خوردن کالری بیش از حدی است که بدن به آن نیاز دارد. عوامل زیادی روی باکتریهای موجود در شکم ما تاثیر می گذارند. یکی از این عوامل دقیقا غذاهایی است که می خوریم. در این پژوهش جدید نکات بسیار جالبی وجود دارد ولی نکته مهم این است که چگونه این نکات را می توان به توصیه های مفید برای عموم مردم بدل کرد."

توصیه دکتر تدستون به مردم این است که یک رژیم غذایی سالم و متعادل را رعایت کرده و با فعالیت جسمی وزن خود را کاهش دهند.

خلاصه‌ای از پژوهش

    رژیم غذایی داوطلبان عبارت بود از غلات سبوس دار، داروهای سنتی چینی و مواد دارای پروبیوتیک مثل کنگر فرنگی، جو و حبوبات.
    داوطلبان در عین حال از یک رژیم غذایی سالم و متعادل تبعیت می کردند که سبزیجات و توفو بخش اصلی آن بود.
    میزان کاهش وزن داوطلبان در دوره های ۳۰ روزه، ۶۰ روزه و ۱۶۰ روزه اندازه گیری می شد.
    پژوهشگران می گویند که در این دوره میزان باکتریهای مسموم کننده کاهش یافته و در مقابل میزان باکتریهای به اصطلاح خوب در بدن این افراد افزایش یافت.
    مرحله اول این آزمایش ها چند سال پیش روی موشها صورت گرفته بود و پژوهشگران ارتباط نزدیکی را بین یک نوع باکتری مشخص ۲۹ B و چاقی مفرط کشف کردند.