کارلوس کی‌روش و رسول خادم؛ شباهت شگفت‌انگیز رویکردها
در طول یکسال گذشته کارلوس کی‌روش و رسول خادم رویکردهای مشابه‌‌ای در آماده‌سازی تیم‌ها و انتخاب کادر فنی خود داشته‌اند
مهدی رستم‌پور
خبرنگار و مفسر ورزشی
خولیو ولاسکو (والیبال)، رسول خادم (کشتی آزاد)، کارلوس کی‌روش (فوتبال)، مهمد بچیروویچ (بسکتبال)، شهرزاد مظفر (فوتسال زنان)، رافائل کاستلو (هندبال) و مارکو اوکتاویو در فوتبال ساحلی از حیث نتیجه‌گیری، موفق‌ترین سرمربیان تیم‌های ملی ایران در سال ۱۳۹۲ بودند.
مربیان برای هدایت تیم‌های خود همواره سعی می‌کنند روش‌های مألوف و اکتسابی را با چاشنی‌های اختصاصی و دستاوردهای شخصی بیامیزند. عملکرد نهایی‌شان در مسیر کسب موفقیت نیز حاصل تجربیات و شناخت آنها از حضور در متن و حاشیه رشته ورزشی مورد نظر است.
رشته‌های مختلف ورزشی به رغم تفاوت‌های آشکار شکلی و ماهوی، اشتراکات فراوانی هم دارند. روند آماده‌سازی بسیاری از رشته‌های ورزشی با اندکی تفاوت در جزئیات، یکسان است.
شیوه انتقال مفاهیم به شاگردان، نحوه برانگیختن تیم در حین مسابقه یا در بحبوحه تمرینات، چگونگی مواجهه با رسانه‌ها و روش‌های برقراری نظم در اردو و زدودن حاشیه از بدنه تیم نیز از چنین قاعده‌ای تبعیت می‌کند. بر همین اساس محمد بنا در مصاحبه‌هایش به جای نام بردن از مربیان متخصص در کشتی، ژوزه مورینیو را الگوی خود معرفی می‌کند.
تازه در این بین، مربیانی که باید هدایت یک تیم ملی یا باشگاه پرطرفدار را در ایران برعهده بگیرند، در تقاطع‌های بیشتری به هم می‌رسند. زیرا اغلب مسئولین بالادستی آنها مانند هم فکر می‌کنند و تصمیم می‌گیرند.
روسای فدراسیون‌هایشان از سیاست‌ها و خط مشی مشترکی تبعیت می‌کنند. بودجه تیم‌های آنها از یک کیسه بیرون می‌آید. گزارشگران منتقدشان در رسانه ملی نیز یک مدیر مشترک دارند.
مارکار آقاجانیان یکی از مربیان مورد اعتماد کارلوس کی‌روش در تیم ملی ایران است
تیم‌های ملی فوتبال و کشتی به عنوان دو رشته پرطرفدار، سال درخشانی را سپری کرده‌اند. خصوصاً کشتی آزاد که پس از ۴۸ سال توانست جام قهرمانی جهان را در خارج از خانه تصاحب کند. این تیم آخرین عنوان ورزش ایران در سال ۹۲ را هم با قهرمانی در جام جهانی لس آنجلس کسب کرد. فوتبال هم راهی جام جهانی شد و با عنوان نخست آسیا در رتبه‌بندی فیفا پا به بهار گذاشت.
بین سرمربیان موفق تیم‌های ملی ایران در سالی که گذشت، نقاط همسان متعددی در نگرش رسول خادم و کارلوس کی‌روش به چگونگی آماده‌سازی تیم‌ها وجود دارد. همچنین درک آنها از فضاهای جنبی و میزان حساسیتی که نسبت به "اطراف" تیم‌شان دارند، نظیر همدیگر است. تشابه شگفت‌انگیز روش‌هایشان باعث شده نوع انتقادات از آنها نیز شبیه هم باشد!
سرسختی کی‌روش در پذیرش افرادی که فدراسیون در قالب دستیار، سرپرست یا عوامل تدارکات به او معرفی می‌کرد، در تاریخ فوتبال ایران مثال‌زدنی است. مقاومتی که طبعاً سود حاصل آن، به حساب تیم ملی واریز شد. گرچه همچنان هستند منتقدانی مانند مایلی‌کهن یا بهرام افشارزاده که با کنایه می‌گویند، کی‌روش رییس فدراسیون است نه کفاشیان.
رسول نیز برای نخستین بار در تاریخ کشتی ایران با حفظ سمت به عنوان سرمربی تیم ملی، ریاست فدراسیون را هم برعهده گرفت.
مربیانی مانند پوکله‌پوویچ، ایویچ، بلاژویچ و ایوانکوویچ با همان کادر فنی و عوامل اجرایی که فدراسیون تعیین کرد، کار کردند. بعضی موفق بودند و برخی ناموفق. کی‌روش اما تفاوت چشمگیری در این خصوص دارد. وسواس او در جذب همکار حتی برای پست‌ها و مسئولیت‌های نه چندان حساس، کمتر از دقت نظرش برای فراخوانی بازیکنان نیست.
کی‌روش در کادر خود از مارکار آقاجانیان استفاده می‌کند و رسول خادم از رضا لایق. مبنای هر دو نیز اعتماد است تا کارنامه پربار این دو نفر در عرصه مربیگری.
کی‌روش عذر رضا ترابیان سرپرست تیم ملی و والی‌زاده مسئول رسانه‌ای را می‌خواهد. او به رغم تمایل برخی مربیان صاحب نام لیگ برتری، اشتیاقی برای استفاده از آنها در کادر فنی نشان نمی‌دهد. واکنش کی‌روش به جدایی امید نمازی و آنتونیو سیموئز از تیم ملی نیز به همان قاطعیتی بود که در قبال کناره‌گیری رحمتی و عقیلی نشان داد.
رضا لایق در کنار رسول خادم هدایت تیم ملی کشتی آزاد را برعهده داشته است
رسول خادم هم عذر جمعی پرتعداد از کارمندان فدراسیون را خواست. از حجم فدراسیون کاست. واکنش او به جدایی غلامرضا محمدی و محسن کاوه از کادر فنی تیم ملی نیز به همان نحوی بود که هنگام انصراف مهدی تقوی از حضور در جام تختی بروز داده بود.
کی‌روش تاکید کرده که نمی‌خواهد به سرنوشت تومیسلاو ایوچ قبل از جام جهانی ۱۹۹۸ دچار شود. احتیاط بعضاً افراطی او و و سنجیدگی تصمیماتش، برای پیشگیری از ماجرایی است که برای مرحوم ایویچ رخ داد.
رسول هم از تجربه سال ۲۰۰۳ درس گرفته. آن سال تیم ملی با هدایت او در مسابقات قهرمانی آسیا از هفت وزن، ۶ طلا و یک نقره گرفت. اما با افزایش فشارها و عدم حمایت از تفکرات رسول در فدراسیون، باعث شد ضمن نوشتن بیانیه‌ای تند علیه مصطفی هاشمی‌طبا، در آستانه مسابقات جهانی نیویورک از سمت خود کناره‌گیری کند.
بارزترین شباهت خادم و کی‌روش، تعبیر آنها از بار فنی ناچیز لیگ برتر است. کی‌روش بارها با صراحت، تاکید کرده که اهمیت بسزایی برای تجربه بین‌المللی قائل است. به زعم او چنین تجربه‌ای برای بازیکنان ایرانی، فقط با حضور در تیم‌های حرفه‌ای یا رویدادهای مهم برون مرزی حاصل شدنی است.
رسول خادم هم نخستین سرمربی تیم ملی بود که حضور ملی‌پوشان در لیگ را ممنوع اعلام کرد. او مثل کی‌روش، به تاثیر شگفت‌انگیز اردوهای بلند مدت اعتقاد دارد و بر این باور است که تیم ملی را باید در تمام طول سال، زیر نظر گرفت.