دروغ سنج برای تشخیص شایعات در شبکه‌های اجتماعی
برای سنجش و تشخیص شایعاتی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند، سیستم دروغ سنج طراحی و به کار گرفته خواهد شد.
این سیستم می تواند در همان لحظه انتشار هر متن و یا پیامی روی شبکه های اجتماعی، درستی یا نادرستی آن را تشخیص دهد.
در عین حال این سیستم تشخیص خواهد داد که شناسه‌های کاربری تنها با هدف نشر شایعات راه انداخته شده‌اند یا نه.
هدف از طراحی و تولید این سیستم در درجه اول کمک به نهادهای دولتی مثل سازمانهای امداد رسان و خدمات اضطراری جهت واکنش به موقع و بهتر به حوادث است.
نقطه آغاز پژوهش ها برای طراحی چنین سیستم هایی در حقیقت مطالعاتی بود که در مورد استفاده از شبکه های اجتماعی در جریان شورش سال ۲۰۱۱ در شهر لندن انجام شد. در این پژوهش پیام‌های منتشر شده روی شبکه توییتر، اظهارنظرها در مجامع مجازی و وبلاگ های مربوط به خدمات پزشکی و اظهار نظرها روی شبکه فیسبوک مورد مطالعه قرار خواهند گرفت.
بررسی منابع
پژوهشگران می گویند که شایعات منتشر شده روی شبکه های اجتماعی به چهارگروه تقسیم شده و مورد بررسی قرار می گیرند:
گمانه زدن: به عنوان مثال مواردی مثل پیش بینی و پخش شایعه در مورد احتمال افزایش نرخ بهره بانکی.
ایجاد جنجال و تشویش: مثل موارد انتشار اطلاعات جنجال برانگیز در مورد واکسن های ضد سرخک و اوریون.
اطلاعات غلط ( گمراه کننده) : مواردی که به شکل غیرعمد و یا ناخواسته اطلاعات غلط منتشر می شوند.
نشر اکاذیب: مواردی که اطلاعات غلط و کذب با اهداف مخرب و زیانبار منتشر می شوند.
دکتر کالینا بونتچوا از مسئولان این پژوهش در دانشگاه شفیلید انگلستان می گوید: "پس از شورش تابستان ۲۰۱۱ در شهر لندن برخی پیشنهاد می کردند که برای جلوگیری از اقدامات و سازمان دهی شورشیان باید شبکه‌های اجتماعی را تعطیل کرد. ولی شبکه های اجتماعی در عین حال می توانند اطلاعات مفیدی را به گردش درآورند. مشکل در این است که اطلاعات روی این شبکه ها با سرعت زیادی منتشر و رد و بدل می شود و ما نمی توانیم با همان سرعت حقایق را از دروغ و یا درست را از غلط تشخیص دهیم. این باعث می شود که واکنش به شایعات و خبرهای غلط بسیار دشوار شود و به عنوان مثال سرویس های خدمات اضطراری نمی توانند با سرعت لازم واکنش نشان داده و اوضاع را تحت کنترل درآورند."
دکتر کالینا بونتچوا می گوید: "در این موارد فقط متن های منتشر شده مورد بررسی قرار خواهند گرفت و تصاویر را بررسی نخواهیم کرد چون تشخیص صحت یک عکس از نظر فنی کار بسیار دشواری است."
دستیابی به یک تعادل صحیح
نتیجه بررسی در مورد هر خبر و یا شایعه ای در یک " کشوی مجازی " منتشر خواهند شد و کاربران و متشرکان شبکه های اجتماعی با مراجعه به آن می توانند بفهمند که این اطلاعات حقیقی و یا شایعه است.
اولین بخش از نتایج این پژوهش حدود هجده ماه دیگر آماده خواهد شد و در مرحله اول قرار است در جمع خبرنگاران و کارمندان بخش خدمات پزشکی مورد آزمایش قرار گیرد.
دکتر کالینا بونتچوا می افزاید: "ما در عمل باید ببینیم چه مواردی از این پژوهش ها قابل اجراست و در عین حال لازم است که یک تعادل صحیحی بین تجزیه تحلیل اطلاعات توسط نیروی انسانی و یا تکنولوژی به دست بیاوریم."
این طرح که با الهام از یک شخصیت اساطیری یونانی که به پخش شایعه مشهور بوده "فی‌می" (فاما-Pheme) نامگذاری شده است به مدت سه سال اجرا خواهد شد. در طراحی و اجرای آن سه دانشگاه شفیلد ، وارویک و لندن از انگلستان و دانشگاه آلمانی زارلند و دانشگاه مودول در اتریش مشارکت خواهند کرد.
هدف این است که در پایان این طرح یک سیستم دروغ سنج اطلاعات روی شبکه های اجتماعی برای کار حرفه ای خبرنگاران ساخته شود.
تحلیل روری سلان جونز، خبرنگار فناوری بی‌بی‌سی
جاستین بیبر مرده است، جانی آیو از شرکت اپل استعفا داده، و برای مقابله با شورش در شهر لندن ارتش بریتانیا اعزام شده است.
هیچ یک از این اطلاعات صحت ندارند ولی همه از جمله موارد شایعاتی بودند که طی چند سال اخیر روی شبکه های اجتماعی منتشر شدند.
توییتر، فیسبوک و سایر شبکه های اجتماعی در سال های اخیر در انتشار سریع اخبار مثل وقوع زمین لرزه در چین و یا فرود اضطراری یک هواپیما در رودخانه هادسون در نیویورک نقش فزاینده ای ایفا کردند. اما خبرنگاران و رسانه ها با پرداخت هزینه هایی به مرور دریافته‌اند که هر چیزی که در این شبکه ها منتشر می شود لزوما حقیقت ندارد.
روش متداول دیگری که به تجزیه و تحلیل عاطفی شهرت پیدا کرده در حقیقت بررسی حجم وسیعی از اظهار نظر ها روی شبکه های اجتماعی است تا از آن طریق تمایل و گرایش افکار عمومی در مورد موضوعات مختلف، مثلا نحوه رای دادن آنها در انتخابات و یا میزان استقبال از یک فیلم سینمایی را پیش بینی کنند.
بررسی سابقه به کارگیری این روشها برای تشخیص گرایش مردم نتایج مخلوطی داشته و بنابراین اتکا به روشهای مشابه برای تمیز دادن حقایق از اکاذیب و شایعات روی شبکه های اجتماعی ممکن است بیش از حد خوشبینانه باشد.