بررسی روزنامه‌های صبح تهران؛ یکشنبه چهارم اسفند
پیروزی معترضان نارنجی و آزادی یولیا تیموشنکو نخست وزیر سابق اوکراین پس از سه سال زندان بازتاب گسترده‌ای در روزنامه‌های نزدیک به اصلاح طلبان ایران داشته است.
روزنامه‌های شرق، اعتماد، آفتاب یزد، ابتکار، مردمسالاری، و قانون با تیترهای چون «روز نارنجی‌ها»، «پیروزی نارنجی‌ها» و «انقلاب پارلمانی» از پیروزی معترضان در اوکراین استقبال کرده‌اند.
اغلب روزنامه‌های نزدیک به اصولگرایان از جمله کیهان و رسالت پیروزی معترضان اوکراین را «نتیجه حمایت آمریکا و اروپا» توصیف کرده‌اند. برخی از روزنامه‌های نزدیک به اصولگرایان چون جام جام، وابسته به صدا و سیما، هیچ اشاره‌ای در صفحه یک به رویدادهای اوکراین نکرده‌اند.
روزنامه تهران امروز با اشاره به اینکه «چالش کم‌آبی و هزینه‌های انتقال آب باعث شده تا دولت به فکر افزایش درآمد ناشی از قبوض آب و فاضلاب باشد»، از «احتمال گرانی قیمت آب تا ۷ برابر» خبر داده است.
همزمان روزنامه آرمان از پیشنهاد اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه حجیم به دولت برای آزاد‌سازی قیمت‌ها در قبال توزیع «کارت ۱۰ هزارتومانی نان» گزارش داده است.
روزنامه‌های جوان و کیهان در شماره یکشنبه خود گزارش‌ها و یادداشت‌هایی انتقادی درباره مدیریت اقتصادی و نفتی دولت روحانی منتشر کرده‌اند، و روزنامه کیهان خواهان تشکیل یک «قرارگاه» زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی برای مدیریت اقتصاد به ویژه مدیریت نفت ایران شده است.
روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت، از واکنش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به برخی «مراکز و نهادهای بولتن ساز» خبر داده و از قول علی جنتی نوشته است: «جلوی شایعه و بولتن‌سازی را بگیرید.»
روزنامه آفتاب یزد از مرگ کارمند بازنشسته وزارت نفت خبر داده است که دوشنبه هفته پیش ساعتی پس از بازدید حسن روحانی از وزارت نفت اقدام به خودسوزی در یکی از ورودی‌های این وزارتخانه کرده بود. این روزنامه بدون ذکر نام این مرد معترض را بازنشسته پالایشگاه نفت آبادان معرفی کرده و نوشته است که او پیش از اقدام به خودسوزی نیز چندبار به همراه شماری از همکارانش در تجمعاتی برای درخواست واگذاری خانه‌های سازمانی در مقابل وزارت نفت حضور داشته است اما پس از مخالفت با این واگذاری‌ها، اقدام به خودسوزی کرد.
روزنامه شهروند نیز عکس یک خود را به انتشار تصاویری از محیط بانان زخمی اختصاص داده و نوشته است: «در مناطق حفاظت شده استان گلستان، شکارچیان غیرمجاز با چاقو و تبر به محیط‌بانان حمله کردند.»
بازتاب پیروزی معترضان اوکراین در روزنامه‌های تهران
روزنامه شرق پیروزی معترضان در اوکراین را «ﺭﻭﺯ ﻧﺎﺭﻧﺠﻰ» توصیف کرده و ضمن انتشار عکسی از نخستین سخنرانی یولیا ﺗﻴﻤﻮﺷﻨﻜﻮ ﺩﺭ ﺟﻤﻊ ﻫﻮﺍﺩﺍﺭﺍنش، از قول او نوشته است: «ﺣﻖ ﺗﺮﻙ ﻣﻴﺪﺍﻥ "ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ" ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻳﺪ.»
الهه کولایی در سرمقاله روزنامه شرق با تیتر «انتخاب آگاهانه» نوشته است: «مردم اوکراین و رهبران مخالفان با توجه به تجربه‌های پیشین و به‌ویژه آنچه در دودهه پس از فروپاشی در همه جمهوری‌های استقلال‌یافته به‌ویژه خود فدراسیون روسیه شکل گرفته، نیک می‌دانند که دموکراتیک‌سازی در این کشور‌ها، فرآیندی است طولانی و زمان‌بر و جز با ازمیان‌بردن میراث تمرکزگرایی برجای‌مانده از دوران اتحاد جماهیر شوری، توفیق نخواهد یافت.»
سرمقاله نویس روزنامه شرق در عین حال تاکید کرده است که «اگرچه این مسیر، ناهموار و پرچالش است اما به نظر می‌رسد اوکراینی‌تبار‌ها پرداختن این هزینه و حرکت در این مسیر دشوار را آگاهانه انتخاب کرده‌اند.»
روزنامه قانون ضمن انتشار عکسی از یولیا تیموشنکو با تیتر «ﺁﺯﺍﺩﻱ ﺑﺎﻧﻮﻯ ﻧﺎﺭﺍﺿﻰ» نوشته است: «ویکتور یانوکوویچ، رییس جمهوری اوکراین، یک روز پس از توافق با مخالفان پایتخت را ترک کرده است. اقدامی که برخی از مخالفان آن را «فرار رییس جمهوری» از کی یف خواندهاند.»
روزنامه ابتکار ضمن اختصاص عکس یک خود به اعتراضات در اوکراین و پیروزی معترضان در «برکناری یانکوویچ و آزادی تیموشنکو» را «انقلاب پارلمانی در اوکراین» توصیف کرده است.
روزنامه آفتاب یزد با چاپ عکسی از تیموشنکو در صفحه یک نوشته است: «بانوی نارنجی آزاد شد.»
در میان روزنامه‌های نزدیک به اصولگرایان، روزنامه رسالت تحولات اوکراین را «نتیجه مداخله غرب در امور داخلی اوکراین» توصیف کرده است، و روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، با تیتر مشابهی نوشته است: «سرنگونی دولت اوکراین یک روز پس از اعتماد به غرب.»
روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده علی خامنه‌ای منتشر می‌شود، نیز تاکید کرده است که «نارنجی‌ها با حمایت آمریکا و اروپا دوباره در اوکراین قدرت گرفتند.»
روزنامه جام جم، وابسته به صدا و سیما، در صفحه یک هیچ اشاره‌ای به رویدادهای اوکراین نکرده است.
پیشنهاد کیهان برای تشکیل «قرارگاهی» برای مدیریت اقتصاد و نفت ایران زیر نظر علی خامنه‌ای
روزنامه‌های جوان و کیهان در شماره یک شنبه خود گزارش‌ها و یادداشت‌هایی درباره مدیریت اقتصادی و نفتی دولت روحانی منتشر کرده‌اند، و روزنامه کیهان خواهان تشکیل یک «قرارگاه» زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی برای مدیریت اقتصاد به ویژه مدیریت اقتصاد نفت ایران شده است.
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران در شماره یکشنبه چهارم اسفند ماه خود با اشاره به برگزاری همایشی از سوی وزارت نفت با عنوان «هم‌اندیشی بازنگری قراردادهای نفتی ایران» نوشته است که خروجی این همیایش «ترجیح غرب به شرق» است.
این روزنامه نوشته است: «همایش هم‌اندیشی بازنگری قراردادهای نفتی ایران در حالی روز شنبه برگزار شد که جزئیاتی درباره نسل جدید قراردادهای نفتی ذکر نشد و مدعوین و سخنرانان این همایش به کلی‌گویی‌های همیشگی پرداختند.»
این روزنامه وابسته به سپاه پاسداران با تاکید بر اینکه «تنها نشانه مبرهن در این همایش، جایگزینی شرکت‌های غربی با شرکت‌های هندی و چینی بود»، نوشته است: «مهم‌ترین نکته‌ای که در همایش روز شنبه وزارت نفت واضح و آشکار بود عزم کار‌شناسان، مدیران و صاحب‌نظران برای حذف شرکت‌های شرق آسیا در پروژه‌های بالادستی نفت بود که طی چند سال گذشته آسیب‌های جدی به توسعه میادین نفت و گاز وارد کردند.»
روزنامه جوان با انتقاد ضمنی از سیاست نفتی دولت حسن روحانی نوشته است: «این فضا در کنار جبهه‌گیری مدیران وزارت نفت درباره عملکرد شرکت‌های چینی، گمان‌ها را به این سمت می‌برد که این وزارتخانه قصد دارد شرکت‌های غربی را جایگزین شرکت‌های شرقی کند.»
این روزنامه همچنین نوشته است: «دولت یازدهم که با شعار فعال‌سازی دیپلماسی در حوزه اقتصاد، کار خود را آغاز کرد از همه توان خود برای دعوت شرکت‌های نفتی جهان برای حضور در صنعت نفت ایران بهره برد به طوری که رئیس‌جمهور در اجلاس داووس از اصلاح قراردادهای نفتی به منظور حضور غول‌های نفتی در ایران خبر داد؛ موضوعی که با استقبال طرف‌های خارجی مواجه شد تا ترافیک حضور شرکت‌های نفتی در کشور شکل بگیرد اما وزارت نفت از نحوه مذاکرات، نوع قراردادهای نفتی و شیوه همکاری با خارجی‌ها سخنی نمی‌گوید.»
روزنامه کیهان اما در سرمقاله شماره چهارم اسفند ماه خود با تیتر «این رزم قرارگاه می‌خواهد»، خواهان تشکیل «قرارگاهی» زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی برای مدیریت اقتصاد به ویژه اقتصاد نفتی ایران شده است.
این روزنامه نیز چون روزنامه جوان با اشاره به سیاست‌های اقتصادی به ویژه سیاست‌های دولت روحانی در صنعت نفت، نوشته است: «اقتصاد نفتی ایران از ۶۰ سال پیش با عارضه‌ها و چالش‌های مهمی دست و پنجه نرم می‌کند. حتی اگر تحریم‌های اقتصادی آزاردهنده نیز نبود، اقتصاد دولتی متوقف به فروش نفت صرفا در مدار رشد بادکنکی حرکت می‌کرد و دایما بر عارضه‌هایی چون تورم، ناکارآمدی بوروکراتیک، فترت تولید ملی و وابستگی فزاینده به خارج از مرز‌ها می‌افزود تا چه رسد به اینکه مزاحمتی به نام تحریم نیز به این صورت مسئله مهم افزوده شده باشد.»
این روزنامه که تحت نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی منتشر می‌شود از تحریم‌ها به عنوان «هدیه بزرگ» نام برده و نوشته است: «بر خلاف موضوع اقتصاد نفتی، تهدید تحریم یک فرصت راهبردی و توفیق اجباری ذی‌قیمت است، اگر که ارزش و قدر آن فهمیده شود و می‌تواند انرژی قدرتمند جهش بزرگ را در میان مردم و تصمیم‌سازان برای پی‌ریزی اقتصاد مقاوم معطوف به پیشرفت را فراهم کند.»
کیهان در سرمقاله خود به طور ضمنی خواهان تشکیل «قرارگاهی» تحت نظر رهبر جمهوری اسلامی برای مدیریت اقتصاد ایران به ویژه نفت شده و نوشته است: «اگر دشمن از یک قرارگاه متمرکز اقدام به ساماندهی حملات اقتصادی می‌کند، منطقا در این سو نمی‌توان واقعیت این جنگ را انکار کرد یا به لوازم پذیرش این واقعیت در حوزه اولویت‌های دفاعی کشور پایبند نبود و یا قرارگاه اقتصادی و آرایش دفاعی لازم را نداشت. حتی اگر چنین جنگ و معارضه‌ای در میان نبود، ما ناچار از تغییر برخی رویه‌های غلط ۷۰-۸۰ ساله بودیم، چه رسد به اینکه اکنون دشمن نیز همین پاشنه آشیل را در معرض آفند قرار داده است. بنابراین خط اقتصاد را باید تقویت و مقاوم کرد.»
محمد ایمانی سرمقاله نویس کیهان دلایلی نیز برای پیشنهاد قرارگاه اقتصادی عنوان کرده و نوشته است: «کشاندن رقابت‌های مسموم سیاسی به حوزه تصمیمات راهبردی در زمینه اصلاحات» و «عدم ثبات قدم و استقامت کافی در اجرای تصمیمات راهبردی» از جمله این دلایل است.
سرمقاله نویس کیهان همچنین نوشته است: «علت سوم، جریان رسانه‌ای آلوده و ناسالمی است که برخلاف ژست‌ها و دعاوی فریبنده، از معارضان اصلی اقتصاد سالم، پویا و مقاوم است. طیفی از این رسانه‌ها به انواعی از مفسدان اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آلوده‌اند و بنابراین شبیه قطب‌نماهای دستکاری شده، سر بزنگاه‌های مهم آدرس‌های غلط می‌دهند. حلقه رسانه‌ای خاصی هم وجود دارد که اساسا نگاه به خارج دارد و بخشی از ماشین عملیات روانی دشمن در جنگ اقتصادی- سیاسی به شمار می‌رود.»
روزنامه کیهان به دولت حسن روحانی توصیه کرده است که برای تشکیل «قرارگاه» مورد نظر پیشقدم شود و نوشته است: «دولت محترم در این میان شاید سزاوار‌تر از دیگران باشد که در ایجاد اجماع ملی زیر پرچم هدایت رهبر انقلاب پیشقدم شود و با عبور از افراطیون مدعی حمایت، این باور را منتشر سازد که اولا اولویت را به اقتدار درون‌زا می‌دهد و دیپلماسی را تنها یک ابزار از ده‌ها ابزار لازم تلقی می‌کند، ثانیا عازم است که کار نیمه تمام و رها شده دولت قبلی را به سرانجام برساند و ثالثا مراقب خواهد بود که حاشیه‌ها را مانند سال‌های آخر دولت قبل تبدیل به مسئله مهم خود نمی‌کند.»
احتمال گرانی هفت برابری قیمت آب، پیشنهاد «کارت ۱۰ هزار تومانی نان»
روزنامه تهران امروز با اشاره به اینکه «چالش کم‌آبی و هزینه‌های انتقال آب باعث شده تا دولت به فکر افزایش درآمد ناشی از قبوض آب و فاضلاب باشد»، از «احتمال گرانی قیمت آب تا ۷ برابر» خبر داده است. همزمان روزنامه آرمان از پیشنهاد اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه حجیم به دولت برای آزاد سازی قیمت‌ها در قبال توزیع «کارت ۱۰ هزارتومانی نان» گزارش داده است.
به نوشته روزنامه تهران امروز، حمیدرضا جانباز، مشاور وزیر نیرو روز شنبه گفت: «تبصره ۸۰ قانون بودجه سال ۹۲ کشور به دولت اجازه می‌دهد تا به استناد ماده یک قانون هدفمندی یارانه، افزایش قیمت در بخش آب انجام شود و این افزایش بین پنج تا ۲۰ هزار ریال است.»
تهران امروز با اشاره به اینکه «هم‌اکنون هر مترمکعب آب ۲۸۸ تومان محاسبه می‌شود»، نوشته است: «به این ترتیب باید در ماه‌های آتی شاهد افزایش نرخ آب در قبوض تا ۷ برابر قیمت فعلی باشیم.»
این روزنامه یادآوری کرده است: «یکی از نکات مهمی که درخصوص آب وجود دارد، قیمت تمام شده آن است و همین دلیلی است که می‌تواند مجوز لازم را به دولت دهد تا قیمت آب را افزایش دهد» چرا که به گفته حمیدرضا جانباز، مشاور وزیر نیرو «بر اساس صورت‌های مالی مصوب سازمان حسابرسی در سال ۹۱، قیمت تمام شده آب در بخش شهری با احتساب هزینه انتقال در مجموع ۹ هزار ریال (۹۰۰ تومان) به ازای هر مترمکعب است در حالی که قیمت متوسط فروش آب در بخش خانگی شهری که بیشترین تعداد مشترکان را دارد، هم اکنون به ازای هر مترمکعب ۲۸۸۰ ریال (۲۸۸ تومان) محاسبه می‌شود.»
همزمان روزنامه آرمان خبر داده است که «اتحادیه نانوایان و انجمن کارخانجات آرد برای جلوگیری از فساد موجود در توزیع گندم پیشنهاد داده است تا دولت با ارائه کارت نان ۱۰ هزار تومانی به همه مردم به جای پرداخت یارانه ۴۵۰۰ تومانی، نرخ نان را آزاد کند.»
این روزنامه از قول محمد جواد کرمی، رییس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه حجیم، نوشته است: «قطعا با اجرای مرحله دوم فاز هدفمندی یارانه‌ها و بالا رفتن نرخ انرژی، افزایش دستمزد‌ها و سایر مواد اولیه بهای نان نیز افزایش پیدا می‌کند.»
رییس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه حجیم با اشاره به اینکه «هم‌اکنون دولت هر کیلوگرم گندم را حدود هزار تومان خریداری می‌کند و با پرداخت سوبسید آن را به قیمت ۴۶۵ تومان به کارخانجات ارائه می‌دهد و این مابه التفاوت در قیمت گندم موجب فساد و رانت و قاچاق می‌شود»، گفته است: «هر کیسه گندم دولتی و آزاد ۲۰ هزار تومان تفاوت قیمت دارد.»
روزنامه آرمان از قول محمد جواد کرمی نوشته است: «پیشنهاد اتحادیه نانوایان و انجمن کارخانجات آرد برای جلوگیری از فساد موجود در توزیع گندم، ارائه کارت نان به همه مردم است که می‌توانند از این کارت‌ها تنها برای خرید نان استفاده کنند و دولت به جای پرداخت یارانه ۴۵۰۰ تومانی برای خرید نان این کارت‌ها را ۱۰ هزار تومان شارژ کند و نرخ نان را آزاد کند.»
واکنش علی جنتی به نهادهای بولتن ساز: «جلوی شایعه و بولتن‌سازی را بگیرید»
روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت، از واکنش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به برخی «مراکز و نهادهای بولتن ساز» خبر داده و از قول علی جنتی نوشته است: «جلوی شایعه و بولتن‌سازی را بگیرید.»
به نوشته این روزنامه، علی جنتی روز شنبه در نخستین همایش سالانه روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن انتقاد از «رواج شایعه و تحریف» و انتقاد از برخی مراکز و نهاد‌ها که «با استفاده از رسانه‌هایی چون سایت و پیامک، علیه دولت فضاسازی می‌کنند»، گفت: «شایعات را به عنوان خبر مطرح می‌کنند و در قالب بولتن‌های مختلف در اختیار مسئولان کشور قرار می‌گیرد و اذهان آن‌ها را مخدوش می‌کند.»
روزنامه ایران از قول وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نوشته است: «رصد دائمی رسانه‌ها مثل مطبوعات، نشریات، سایت‌ها و پیامک از مواردی است که به طور جدی باید به آن پرداخته شود چرا که به نظر می‌آید رصد، رصد کاملی نیست و اکنون صد‌ها سایت شناخته و ناشناخته وجود دارد که هر روز جریان می‌سازند. حتی برخی با پیامک افکار خود را به دیگران انتقال می‌دهند.»
علی جنتی همچنین گفت که «واکنش سریع و اعلام موضع نسبت به برخی از تحریفات یا شایعات را که نیاز به توضیح دارد از موارد مورد انتظار از روابط عمومی‌هاست.»
روزنامه ایران همچنین از قول وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نوشته است: «برخی سلیقه‌های خود را براساس خیرخواهی اعمال می‌کنند و برخی دیگر از وجود این دولت راضی نیستند و تلاش می‌کنند چوب لای چرخ آن بگذارند» و «تلاش می‌کنند با طرح برخی مسائل انحرافی دولت را از وظیفه اساسی خود بازدارند که باید مواظب باشیم در دام این بحث‌ها نیفتیم.»
به نوشته این روزنامه، علی جنتی با اشار ه به نقش برخی نهاد‌ها و مراکز در جریان سازی علیه دولت، گفت: «عده‌ای فقط در حال جریان‌سازی و حتی برخی نهاد‌ها و مراکز با ارسال پیامک‌ها در حال جوسازی هستند و به عنوان مثال از معاون فرهنگی ارشاد سؤال شده که آیا به کتاب‌های صادق هدایت اجازه چاپ می‌دهید؟ عباس صالحی در پاسخ گفته است که ما نویسنده ممنوع‌القلم نداریم بنابراین این کتاب‌ها بررسی می‌شود و در صورت مغایر نبودن با معیارهای نظام مجوز انتشار می‌گیرد. این مسأله را در بوق و کرنا کرده‌اند که وزارت ارشاد به کتاب‌های هدایت مجوز داده است.»
این روزنامه همچنین از قول علی جنتی نوشته است: «خبر دروغ دیگری منتشر شده که وزارت ارشاد به کتاب "زوال کلنل" مجوز انتشار داده است درحالی که این کتاب در حال بررسی در وزارت ارشاد است و هنوز مجوز انتشار ندارد.»
علی جنتی همچنین گفت که «برای اکران عمومی فیلم "رستاخیز"، نظرات علما لحاظ می‌شود و نگرانی‌ها مرتفع خواهد شد» هرچند «درباره نشان دادن چهره معصومین یا کسانی که منتسب به آن‌ها هستند آرای مختلفی وجود دارد، حتی در بین فقها نیز آرای مختلفی وجود دارد، و "رستاخیز" فیلمی است که تا اندازه زیادی می‌تواند منعکس‌کننده حماسه عاشورا باشد.»
به نوشته روزنامه ایران، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت حسن روحانی درباره توقیف روزنامه آسمان نیز گفت: «قوه قضائیه کاملاً مستقل است و بر اساس قانون اساسی تفکیک قوا صورت گرفته از این رو دلیل چنین کاری را باید از آن‌ها سؤال کرد.»