منجمان می گویند کهن ترین ستارگانی که تاکنون شناسایی شده اند را در نزدیکی مرکز کهکشان ما، راه شیری، پیدا کرده اند؛ ستارگانی که ظاهرا حدود ۱۳.۶ میلیارد سال قبل یعنی فقط چند صد میلیون سال پس از تولد کیهان شکل گرفته اند.
تیمی از اخترشناسان در دانشگاه ملی استرالیا نتایج این مطالعه را در شماره جاری نشریه نیچر چاپ کرده است.
لوئیس هاوئز نویسنده اصلی این مطالعه گفت: "این ستارگان بکر در میان کهن ترین ستارگان بازمانده در کیهان هستند و مسلما قدیمی ترین ستارگانی هستند که ما تاکنون دیده ایم."
او می گوید این ستارگان قدیمی تر از راه شیری هستند و باقی ستارگان کهکشان ما بعدا دور آنها شکل گرفتند.
او می افزاید: "اینها به طور بالقوه قدیمی ترین اجرامی هستند که تاکنون کشف شده اند."
هاوئز و تیم او به دلیل ترکیب و موقعیت این ستارگان از قدمت آنها مطمئن هستند.
این ستارگان حاوی "فلزات" خیلی کمی هستند. این فلزات با انفجار ستارگان عظیم - ابرنواختر - در فضا منتشر می شوند. همین مواد منتشره بعدا مصالح اولیه نسل بعدی ستارگان را تشکیل می دهند.
به این ترتیب هرچه بر عمر کیهان افزوده شده، ستارگان نسل های جدیدتر از فلزات غنی تر شده اند.
وقتی ستارگان عاری از فلزات باشند به این معنی است که در مراحل اولیه کیهان پدید آمده اند، پیش از آنکه بسیاری از ستارگان منفجر شده و عناصر فلزی را در فضا منتشر کرده باشند.
اما توضیح دیگری هم ممکن است. حتی امروز هم ممکن است مناطقی عاری از فلزات در فضا وجود داشته باشد که ستارگانی کم فلز در آنها متولد می شوند.
محققان طرز حرکت این ستارگان مرکز راه شیری را بررسی کردند تا قطعی شود که اینها همیشه در این بخش مرکزی راه شیری که غنی از فلزات است زیسته اند. اگر این همان جایی است که این ستارگان متولد شده اند، تنها راه توضیح فقر فلزی آنها این است که پیش از تشکیل راه شیری شکل گرفته باشند.
خانم هاوئز می گوید: "میزان کربن، آهن و سایر عناصر سنگین موجود در این ستارگان به طرز غیرمنتظره ای ناچیز است، که نشان می دهد شاید ستارگان اولیه منفجر نشده اند و حاصل آنها ابرنواختر نبوده."
این کشف تئوری های جاری درباره محیط کیهان در مراحل اولیه را زیر سوال می برد.
هاوئز می گوید که حساب کردن عمر ستارگان آسان نیست.
تیم او با استفاده از رصدخانه "نقشه بردار آسمان" (SkyMapper) دانشگاه ملی استرالیا حدود ۵ میلیون ستاره را رصد کرد. از این پنج میلیون، ۱۴ هزار به طور منفرد معاینه شد. ۲۳ عدد از جالب ترین ستارگان این گروه موضوع مقاله تحقیقی این تیم بود.
خانم هاوئز می گوید: "راه شیری فوق العاده عظیم است و ما بخش خیلی کوچکی از آن هستیم. من امیدوارم که در آینده بتوانیم دریابیم راه شیری دقیقا چگونه شکل گرفت، کهکشانی که این ستارگان اولین مصالح ساختمانی آن هستند."