یونسکو آشپزی سنتی ژاپنی را به میراث فرهنگی معنوی بشر افزود
یونسکو در تازه ترین جلسه یکی از کمیته های ویژه این نهاد که طی روزهای اخیر در جمهوری آذربایجان برگزار شد پخت و پز سنتی ژاپنی " واشوکو" را به فهرست میراث فرهنگی جهان افزوده است. بعد از آشپزی فرانسوی این دومین باری است که یونسکو غذای سنتی یک ملت را به این فهرست می افزاید.
در این نشست یونسکو تعدادی از غذاهای سنتی کشور مکزیک و یک غذای ترکی را نیز به این فهرست افزوده است.
یونسکو، سازمان علمی، آموزش و فرهنگی ملل متحد در سالهای اخیر علاوه بر اعلام بناها ، اماکن و پدیده های طبیعی به عنوان میراث فرهنگی بشریت، عناصر مختلفی از فرهنگ وشیوه زندگی ملل و مردمان مختلف را در این فهرست وارد کرده است که از جمله آنها می توان به فرش دستباف ایرانی، موسیقی و رقص فلامینکو یا خطاطی سنتی چینی اشاره کرد.
"واشوکو" غذا و پخت و پز سنتی ژاپنی با استفاده از مواد اولیه محصول این کشور که در هر فصل مشخص می رویند یا قابل صید هستند تهیه شده و محصول قرن ها تداوم سنت آشپزی ویژه این کشور است.
نماینده دفتر امور فرهنگی ژاپن در نشست یونسکو گفت: "واشوکو یکی از عناصر مهم در هویت و یگپارچگی فرهنگی مردم ژاپن است و به خاطر مواد اولیه و روش پخت آن بسیار سالم و کالری و چربی اندکی دارد."
دولت ژاپن در سال ۲۰۱۲ افزودن " واشوکو" به فهرست میراث فرهنگی جهان را به یونسکو پیشنهاد کرد و استدلال مهم در ارائه این پیشنهاد این بود که خوراک و پخت و پز سنتی ژاپن در انطباق با محیط طبیعی و همیشه با احترام به طبیعت توسعه یافته است.
برای ژاپنی ها خوراک و آشپزی موضوع بسیار جدی است و شاید به همین خاطر است که شهر توکیو با چهارده رستوران صاحب سه ستاره میچلین، معتبرترین معیار بین المللی برای کیفیت رستورانها، از هر شهر دیگر در جهان و حتی از پاریس جلوتر است. درعین حال طی دهه های اخیر خوراک و پخت و پز ژاپنی به سرعت در کشورهای دیگر توسعه یافته و اکنون جزو محبوب ترین نوع غذاها محسوب می شود.
افزوده شدن پخت و پز سنتی ژاپنی به فهرست میراث فرهنگی جهان در گسترش بیشتر این نوع غذاها به کشورهای دیگر نقش مهمی ایفا خواهد کرد. در عین حال به طرح های دولت ژاپن که در دهه اخیر سعی کرده صادرات این کشور را توسعه دهد می تواند کمک شایانی بکند.
میراث جهانی و انقراض در خانه
به نظر می رسد که " واشوکو" در جلسه تصمیم گیری یونسکو بیشتر از سفره خود ژاپنی ها با اقبال روبرو بوده است. یونسکو معمولا عناصر فرهنگی کشورهای مختلف را به دلیل ویژگی های منحصر به فرد، یا به دلیل کیفیت عالی آن و یا به دلیل احتمال انقراض در این فهرست قرار می دهد. شاید مورد " واشوکو" بیش از هر عامل دیگری مدیون خطرهایی است که آن را تهدید می کنند.
مسئولان ژاپنی امیدوارند که این موفقیت بتواند به پخت و پز سنتی کشور کمک کند تا در برابر هجوم غذاهای خارجی و به خصوص غربی به سفره مردم ژاپن بهتر مقاومت کند. ورود غذاهای خارجی علاوه بر پیامدهای آن در شیوه زندگی و سلامت مردم به اقتصاد ژاپن فشار زیادی وارد می کند.
در دهه های اخیر تحت تاثیر ورود گسترده غذاهای خارجی، گشایش رستورانها و اغذیه فروشی های زنجیره ای که خوراک غربی می فروشند و حتی واردات برخی اقلام مثل برنج و ماهی که سابقا ژاپن تولید کننده اصلی آن بود، فرهنگ غذایی مردم این کشور به شدت تغییر کرده است. در عین حال افزایش شتاب زندگی باعث شده که کمتر کسی فرصت آشپزی سنتی داشته باشد و بسیاری از مردم به مصرف غذاهای آماده رو آورده اند که بخش اعظم آن حتی اگر با سلیقه ژاپنی ها تولید شده باشد از خارج وارد می شود.
از نظر مواد اولیه امروزه حجم بیشتری از گوشت قرمز، نان و روغن به مصرف عموم افزوده شده و در مقابل مصرف موادی مثل برنج، سبزی جات و ماهی محصول ژاپن کاهش یافته است. از نظر اقتصادی ژاپن بیش از پیش به وارد کردن مواد غذایی وابسته شده و طبق آمارهای رسمی در حال حاضر فقط ۴۰ درصد از مواد غذایی مورد نیاز مردم در داخل کشور تولید می شود.
" یوشیرو موراتا " یکی از برجسته ترین آشپزهای ژاپن که در ارائه این پیشنهاد به یونسکو نقش مهمی ایفا کرده پس از تصمیم اخیر این نهاد ضمن ابراز خوشحالی گفت: "هر چند سنت پخت و پز هر کشور و یا ملتی محصول قرنها تلاش و تکامل است ولی نباید به شکلی ایستا به آن نگاه کنیم. فرهنگ پخت و پز همه کشورها از یکدیگر تاثیر گرفته اند و امروزه شرایطی فراهم شده که تمام مردم جهان در هر جا که هستند از غذاهای دیگران لذت ببرند. مفهوم میراث فرهنگی جهانی دقیقا همین است."