کاوشگر فضایی هند روانه مریخ شد
مدارگرد مریخ قرار است در ماه سپتامبر به سیاره سرخ برسد
کاوشگری که هند اوایل نوامبر با فضاپیمایی راهی مدار زمین کرده بود اکنون سفر سیصد روزه خود به سوی سیاره سرخ را شروع کرده است.
بامداد روز یک‌شنبه اول دسامبر، این فضاپیما موتور اصلی‌اش را برای بیست دقیقه آتش کرد تا شتاب لازم برای ترک مدار زمین را پیدا کند.
این فضاپیما اکنون باید تا مریخ ۶۸۰ میلیون کیلومتر راه بپیماید و قرار است روز ۲۴ سپتامبر سال آینده به این سیاره برسد.
در آن زمان مهم‌ترین مرحله عملیات فرا می‌رسد که قرار دادن موفقیت آمیز سفینه در مدار این سیاره خواهد بود.
"ماموریت مدارگردی مریخ" (MOM) که همچنین به عنوان "مانگالیان" شناحته می‌شود، طراحی شده است تا نشان دهد از نظر فنآوری، امکان رسیدن به مدار سیاره مریخ وجود دارد.
این طرح همچنین شامل آزمایش‌هایی از جمله جست‌وجو برای گاز متان در جو سیاره سرخ است.
قرار دادن سفینه در مدار زمین به عنوان مرحله مقدماتی برای حرکت به سوی مریخ، باعث شده از سوخت مورد نیاز این سفینه کاسته شود و و در نتیجه صرفه‌جویی مالی قابل‌توجه در اجرای برنامه شده است.
هزینه مریخ‌گرد هندی حدود ۷۲ میلیون دلار برآورد شده در حالی که هزینه ساخت و پرتاب سفینه‌ای که قرار است ناسا، سازمان فضایی آمریکا، به‌زودی به سوی مریخ پرتاب کند، بیش از ۴۵۰ میلیون دلار بوده است.
پله پله تا ملاقات بهرام
هند روز ۵ نوامبر اعلام کرد این سفینه را که حدودا به اندازه یک خودرو سواری وزن دارد، به فضا فرستاده است.
از آن زمان، این سفینه به تدریج در مدار زمین بالاتر رفته است. تا این مقطع همه بخش های عملیات موفق بوده به جز یکی در روز ۱۱ نوامبر که در جریان آن، اختلال در سوخت مایع آن، باعث شد "مانگالیان" کمی از برنامه عقب بیفتد.
با این حال سازمان تحقیقات فضایی هند (Isro) احتمال چنین تغییراتی را نیز در برنامه در نظر گرفته بود.
عمده گاز متان در جو زمین، از موجودات زنده آمده است. پیش‌تر با بررسی‌هایی که با فضاپیماهای مدارگرد و تلسکوپ شده، این گاز در جو مریخ پیدا شده است.
ولی مریخ نورد ناسا، Curiosity، که روی سطح این سیاره مشغول کاوش است اخیرا در جریان بررسی جو مریخ نتوانست در آن متان پیدا کند.
با توجه به آن نتایج، برخی پژوهشگران گفته‌اند که سفینه هندی نیز دستاورد متفاوتی نخواهد داشت.
در مقابل، مدافعان این طرح گفته‌اند که مریخ‌نورد آمریکایی تنها منطقه محدودی را بررسی کرد و امکان دارد سفینه هندی بتواند گاز متان را در نقاط دیگری بیابد.
اگر سفینه مانگالیان هند بتواند در جو مریخ متان پیدا کند، یکی از منابع آن می‌تواند میکروب‌های مریخی باشد که احتمالا در عمق این سیاره قرار دارند.
با این حال متان می‌تواند در جریان روند تغییرات زمینی و از جمله تحولات آتش‌فشانی نیز تولید شود.
'رقابت با چین'
پانزده ماه پیش و کوتاه‌مدتی پس از ناکامی چین در پرتاب سفینه‌ای به خارج از مدار زمین، نخست‌وزیر هند از طرح پرتاب سفینه به سوی مریخ خبر داد.
برخی ناظران این برنامه هند را نوعی رقابت با چین تلقی کرده‌اند به خصوص آن‌که چین از نظر اقتصادی و فنآوری نظامی از هند پیشرفته‌تر است.
هند پیش از این هم کوشیده بود سفینه‌هایی به خارج از مدار زمین پرتاب کند اما این تلاش‌ها به جایی نرسیده بود.
هند در سال ٢٠٠٩ سفینه‌ای را به سوی ماه پرتاب کرد اما ارتباط این سفینه خیلی زود با زمین قطع شد و سال بعد هم سفینه دیگر هندی پس از پرتاب، منفجر شد.
خبرنگاران می‌گویند بسیاری از مردم هند احتمالا از موفقیت طرح سفینه مریخ‌گرد احساس غرور می‌کنند اما کسان دیگری هم هستند که اجرای چنین برنامه‌هایی را برای کشوری فقیر مناسب نمی‌دانند.
به گفته این منتقدان، در حالی که بسیاری از مردم هند در شرایط دشوار اقتصادی به سر می‌برند، هزینه‌ای که صرف اجرای این طرح شده می‌توانست به بهبود شرایط آنان کمک کند.
سازمان تحقیقات فضایی هند در پاسخ به این انتقادات گفته است که اجرای طرح‌هایی مانند ساخت و پرتاب این سفینه، علاوه بر کمک به راه‌یابی هند به بازار جهانی فنآوری فضایی پیشرفته، هزاران شغل ایجاد می‌کند.
مرکز تحقیقات فضایی هند در بنگالور حدود ۱۶ هزار کارمند دارد و تحقیقات خود را در مشارکت با وزارت دفاع هند، مسئول اجرای طرح ساخت موشک‌های نظامی، اجرا می‌کند.
