ایران اجازه بازرسی از راکتور اراک و معدن گچین را به آژانس داد
علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران. (چپ) و یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. در تهران. ۲۰ آبان ۱۳۹۲.
هم‌زمان با سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران از صدور مجوز بازرسی آژانس بین‌المللی از کارخانه آب سنگین اراک و معدن اورانیوم گچین خبر داد.
به گزارش خبرگزاری فارس، علی‌اکبر صالحی روز دوشنبه گفت که «این اقدام با مجوز شورای عالی امنیت ملی و نشان دادن حسن نیت ایران انجام شده است. بر اساس تعهدات پادمانی، ایران وظیفه‌ای در این خصوص نداشته است.»
خبرگزاری ایسنا نیز گزارش داد که آقای صالحی در این باره افزوده است: «ما در این پیوست از باب این‌که اراده خود و آمادگی‌مان را برای بسته شدن پرونده ساختگی‌مان نشان دهیم از طرف شورای عالی امنیت ملی اجازه پیدا کردیم تا بازرسان آژانس بیایند و از سایت آب سنگین اراک بازدید داشته باشند و همچنین از معدن گچین در بندرعباس که همواره مورد درخواست آژانس بوده است و ایران داوطلبانه اعلام آمادگی کرد که این امکان برای بازدید آژانس فراهم شود.»
وی گفت: «این امر نشان‌دهنده آمادگی ایران برای استفاده از انعطاف‌های لازم درباره پیشبرد بسته شدن پرونده هسته‌ای ایران در آژانس است و نمی‌خواهیم بهانه‌ای به دست دیگران بدهیم تا مانع پیشرفت کار شوند.»
خبرگزاری فارس همچنین خبر می‌دهد که روز دوشنبه ۲۰ آبان بیانیه مشترکی بین یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و علی‌اکبر صالحی به امضا رسیده‌است.
در این گزارش آمده که این بیانیه مشترک بیانگر «نقشه راهی است که اقدامات دوجانبه را در رابطه با حل و فصل موضوعات باقی‌مانده مشخص می‌کند» اما جزئیات بیشتری از این بیانیه منتشر نشده است.
دعوت از یوکیا آمانو برای سفر به تهران از سوی علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، صورت گرفته است.
اهمیت تاسیسات اراک و معدن گچین
ایالات متحده آمریکا ۱۵ خرداد ماه امسال از برنامه ایران برای راه‌اندازی راکتور آب سنگین اراک در سال ۲۰۱۴ ابراز نگرانی کرده و با اشاره به عدم همکاری ایران با آژانس برای ارائه نقشه این راکتور گفته است که با این مسئله «عمیقا مشکل داریم».
دیپلمات‌های غربی و کارشناسان هسته‌ای می‌گویند که این مرکز هسته‌ای توانایی آن را دارد که از طریق فرآوری مجدد سوخت مصرفی، پلوتونیم مورد نیاز برای ساخت جنگ‌افزار هسته‌ای را نیز تولید کند.
ایران می‌گوید که چنین قصدی ندارد و هدف از راه‌اندازی این مرکز تولید ایزوتوپ‌های کشاورزی و پزشکی است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران خواسته است تا فورا نقشه‌های طراحی شده برای این راکتور را در اختیار آن قرار دهد و هشدار داده است که در غیر این صورت بر توان بازرسی آژانس برای نظارت موثر بر این سایت هسته‌ای تاثیر منفی خواهد گذاشت.
خبرگزاری رویترز پیشتر در گزارشی نوشته بود که کارشناسان غربی و اسرائیل برنامه زمانی راه اندازی راکتور آب سنگین اراک را به دقت زیر نظر گرفته و می‌گویند هر گونه عملیات احتمالی علیه این پایگاه باید ترجیحاً پیش از بهره‌برداری از آن به مرحله اجرا در آید، چرا که در غیر این صورت امکان نشت رادیواکتیو در منطقه وجود خواهد داشت.
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز چهارشنبه، ششم شهریور، منتشر شد گویای آن بود که ایران تولید سوخت برای رآکتور آب سنگین اراک را آغاز کرده است، اما راه‌اندازی آن با تاخیر انجام می‌شود.
علی‌اکبر صالحی با تایید گزارش‌ها درباره تاخیر در راه‌اندازی رآکتور ۴۰ مگاواتی اراک گفته است که زمان‌بندی اعلام‌شده قبلی در این رابطه «عجولانه و بدون در نظر گرفتن همه جوانب کار بود».
گچین به همراه ساغند یزد دو معدن شناخته‌شده استخراج سنگ اورانیوم در ایران هستند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش‌های خود بارها به آنها اشاره کرده است.
در معدن گچین، واقع در نزدیکی روستای گچین در استان هرمزگان، یک کارخانه تغلیظ سنگ اورانیوم برای تولید کیک زرد وجود دارد. ظرفیت تولید اورانیوم معدن گچین ۲۱ تن کیک زرد در سال است، اما ظاهرا این معدن با ظرفیت کامل کار نمی‌کند.