اجلاس استکهلم: آیا گرم شدن کره زمین متوقف شده است؟

دانشمندان شواهد محکمی یافته‌اند که نشان می دهد روند ذوب شدن یخها و یخچالهای قطبی کندتر شده است

دانشمندان و مقامات نزدیک به ۲۰۰ کشور دنیا در استکهلم پایتخت سوئد گرد آمده‌اند تا آخرین گزارش دانشمندان درباره گرم شدن زمین را بررسی و اولین قسمت آن را روز جمعه منتشر کنند.

این گزارش که میزان گرم شدن زمین و تاثیر آن بر یخچالهای طبیعی و سطح آب اقانوسها را تخمین می‌زند، قابل اطمینان‌ترین گزارش در این زمینه قلمداد می‌شود و قرار است دو قسمت بعدی آن در یکسال آینده منتشر شود.

این گزارش را "مجمع بین الدولی تغییر آب و هوای زمین (IPCC)" تهیه کرده است. این مجمع که اعضای آن را هزاران دانشمند داوطلب تشکیل می دهند، در سال ۱۹۸۸ از طرف سازمان ملل متحد و سازمان جهانی هواشناسی پایه‌گذاری شد تا اطلاعات فنی و اجتماعی-اقتصادی در مورد گرم شدن کره زمین را گردآوری کند.

گزارش جدید حاصل کار ۸۰۰ دانشمند در سراسر دنیاست که حدود نه هزار تحقیق را بررسی کرده اند. بعلاوه پنجاه هزار پیشنهاد دانشمندان دنیا و ۱۸۰۰ نظر پیشنهادی دولتها نیز در نظر گرفته شده است و خلاصه‌ای سی صفحه‌ای برای دولتها و یک نسخه ۱۲۷ صفحه هم برای سازمان ملل تدارک دیده شده است.

مهمترین سوالی که دولتها بدنبال پاسخ آن هستند این است که چرا "روند گرم شدن زمین در ۱۵ سال گذشته (۲۰۱۲-۱۹۹۸) کندتر از این روند بعد از سال ۱۹۵۱ است."

پروفسور آرتور پترسون دانشمند ارشد آژانس ارزیابیهای زیست محیطی هلند می گوید: "دولتها توضیح روشنی برای علت احتمالی این پدیده مطالبه می کنند."

"من انتظار دارم که این موضوع محور اصلی چکیده ای باشد" که برای دولتها تهیه می‌شود.

گزارش قبلی مجمع در سال ۲۰۰۷ منتشر شد. گزارشی که جایزه صلح نوبل را بطور مشترک با ال گور معاون سابق رییس جمهور آمریکا به خود اختصاص داد.

اما فاش شدن محتوای برخی ای‌میلهایی که برای تهیه گزارش بین دانشمندان ردو بدل شده بود و نیز برخی اشتباهاتی فاحش گزارش باعث شد کسانی که گرم شدن هوای زمین را محصول فعالیتهای انسانی و تولید گازهای گلخانه‌ای می دانستند اعتبار این نظریه را زیر سول ببرند. یکی از اشتباهات این بود که در گزارش تخمین زده شده بود که یخچالهای هیمالیا تا سال ۲۰۳۵ ذوب خواهند شد.

بنابراین در تهیه این گزارش نهایت دقت بعمل آمده، زبانی بسیار محتاطانه و دقیق -و البته پیچیده تر- بکار گرفته شده و تا جایی که امکان داشته آرا و نظرات مختلف در نظر گرفته شده است.

با این حال گزارش که پیش نویس آن بدست بی‌بی‌سی رسیده نشان می‌دهد "افزایش دمایی که بین سالهای ۱۹۵۱ تا ۲۰۱۰ مشاهده شده" تا ۹۵ درصد محصول تاثیرات انسانی است در صورتیکه در گزارش سال ۲۰۰۷ این عدد ۹۰ درصد بود.

با این حال سوال اصلی این است که چرا روند گرم شدن هوای زمین از سال ۱۹۹۸ سیر صعودی نداشته است؟ آیا این نشان نمی‌دهد که گرم شدن کره‌ زمین به انسان ربطی ندارد؟

دانشمندان بر سر توضیح دلیل و نیز مدلهای کامپیوتری که با آن می توان گرم شدن هوای زمین را بررسی کرد توافق نظر ندارند، اما اکثرا آنها معتقدند که گرم شدن هوای زمین کار بشر است و همچنان ادامه دارد، اما تاثیر آن موقتا در دمای کره زمین دیده نمی شود.

در این مورد تئوریهای مختلفی وجود دارد از جمله این که اقیانوسها در دهه گذشته گرما را در خود نگهداشته اند و در نتیجه گرما به جو منتقل نشده است. نظریه دیگری می‌گوید حرارت اقیانوس آرام بطور دوره‌ای کم می شود و این باعث شده افزایش دما در سالهای اخیر مشاهده نشود در حالیکه گرم شدن کره زمین ادامه دارد. این موضوع را شواهد تاریخی و مدلسازی کامپیوتری تایید می کند.

پروفسور اشتفان رامستورف از موسسه تحقیقاتی پوتسدام در آلمان می‌گوید: "گرم شده هوای زمین متوقف نشده و این را می توان از روند فعلی انباشت حرارت در اقیانوسها فهمید."

گزارش می گوید که گرم شدن هوای زمین باعث خواهد شد سطح آب دریاها در کره زمین تا پایان این قرن بین ۱۸ تا ۵۹ سانتی متر بالا بیاید و در بدترین حالت اقیانوسها در سال ۲۱۰۰ تقریبا یک متر بالاتر از وضعیت فعلی خواهد بود.

با این حال منتقدان می گویند مجمع برای گزارش خود از روشها و مدلهایی استفاده می کند که باعث اغراق در نتایج می شود.

دانشمندان از هفته آینده همراه با مقامات دولتی سطر به سطر گزارش را بررسی خواهند کرد که محور اصلی همین سوال خواهد بود که چرا در گرم شدن زمین "وقفه" افتاده است.

بنابراین انتظار می رود در روزهای آینده بحثهای بسیار داغ و شدیدی در بگیرد، اما نتیجه هر چه باشد این است که این بار سعی در اجماع حداکثری شده و نهایت دقت در تهیه گزارش بعمل آمده است.