آیا مجسمه مارتین لوتر کینگ عمدا کج نصب شد؟
بنای یادبود مارتین لوتر کینگ در محوطه جنوب غربی پارک ملی واشنگتن نصب شده است
شهر واشنگتن، محوطه‌ای بزرگ دارد که اغلب بناهای یادبود و ساختمانهای مهم هنری و فرهنگی پایتخت آمریکا را می توان آنجا پیدا کرد.
این محوطه عریض و طویل پارک ملی (National Mall) نام دارد که از یک سو به ستون یادبود واشنگتن و از سوی شرقی به ساختمان گنبدی شکل کنگره آمریکا ختم شده است.
در میانه این دو بنای ملی، موزه‌های متعدد، کتابخانه‌ها و بناهای یادبود بزرگان آمریکا قرار گرفته است.
بناهای یادبود ابراهام لینکلن، توماس جفرسون، تئودور روزولت، سه رئیس جمهور سفیدپوست آمریکا در بخش غربی این محوطه و کنار آب‌های هدایت شده رودخانه پوتومک قرار دارند.
اما از حدود دو سال پیش یک میهمان سیاهپوست هم به جمع این بناهای سنگی اضافه شده است. در ماه اوت سال ۲۰۱۱ بنای یادبود دکتر مارتین لوتر کینگ، رهبر سیاسی جنبش مدنی سیاه‌پوستان آمریکا در محوطه جنوب غربی پارک ملی واشنگتن نصب شده است.
اگر چه این نخستین مجسمه یک سیاهپوست نیست که در پایتخت آمریکا نصب شده، اما بنای یادبود مارتین لوتر کینگ، نخستین مجسمه یک آمریکایی سیاهپوست است که در محوطه "پارک ملی" پایتخت و در کنار مجسمه سفیدپوستان نامی ایالات متحده نصب شده است.
چرا مجسمه با زاویه نصب شد؟
دکتر کلایبرن کارسون، تاریخدان، به تازگی کتابی منتشر کرده با نام 'رویای مارتین'
کلایبرن کارسون، استاد دانشگاه استنفورد و مدیر موسسه پژوهشی و آموزشی مارتین لوتر کینگ، عضو کمیته تصمیم گیری درباره انتخاب طرح برگزیده برای احداث بنای یادبود دکتر کینگ بود.
دکتر کارسون که نام شناخته شده ای در حوزه تاریخ سیاه‌پوستان آمریکاست در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی درباره ایده اصلی ساخت این بنا گفت: "وقتی من در کمیته بررسی و انتخاب طرح بنای یادبود حضور یافتم، فکر اولیه این بود که مجسمه مارتین لوتر کینگ نگاهش به سمت بنای یادبود توماس جفرسون باشد. قرار بود در کنار مجسمه هم فرازی از سخنرانی دکتر کینگ حکاکی شود که در آن با اشاره به جمله معروف توماس جفرسون، دکتر کینگ می‌گوید: 'حالا وقت آن رسیده که گفته تو مبنی بر اینکه 'همه انسانها برابرند' را در عمل هم ببینیم'."
اما اگر اکنون در کنار مجسمه مارتین لوتر کینگ بایستید تنها جایی که او نگاه نمی‌کند بنای توماس جفرسون است. نگاه لوتر کینگ در این مجسمه یادبود به سمت جنوب غربی متمایل است. در حالی که بناهای یادبود جفرسون و لینکلن در جنوب شرقی لوتر کینگ واقع شده اند.
کلایبرن کارسون، به تازگی کتابی منتشر کرده با نام 'رویای مارتین'. این کتاب ترکیبی است از حکایت تجربه شخصی آقای کارسون وقتی که او در محل سخنرانی تاریخی مارتین لوتر کینگ با عنوان " من رویایی دارم" حضور یافته بود و وضعیت فعلی حقوق مدنی سیاه‌پوستان در آمریکا.
"آن روز (۲۸ اوت ۱۹۶۳) من فقط ۱۹ سال داشتم. آن تجمع بزرگ، نخستین تظاهرات سیاسی بود که من در آن شرکت می کردم."
حضور در همان یک راهپیمایی کافی بود تا مسیر زندگی کلایبرن جوان عوض شود.
او در نیم قرن گذشته، از یک جوان سیاهپوست پرشور برای تغییر "زمین و زمان" به محقق و تاریخدانی برجسته تبدیل شده که آثار متعددی را درباره تاریخ سیاه‌پوستان آمریکا تهیه کرده است. او کسی است که با دعوت کرتا اسکات کینگ، همسر فقید مارتین لوتر کینگ، برگزیده شد تا با تحقیقی مفصل در نوشته‌ها و سخنرانی‌های مارتین لوتر کینگ ویرایش جدیدی از آنها ارایه کند.
"ما امروز حقوقی داریم که ۱۰۰ سال پیش حتی تصور آن هم غیر ممکن بود. حتی ۵۰ سال پیش هم این حقوق رو نداشتیم. دامنه حقوق همیشه توسط مردمانی که می‌خواهند آزاد زندگی کنند در حال گسترش است. اما پرسش حیاتی همیشه این است که چطور ملل و دول، این آزادی‌ها را به حقوق مدنی و نص قانون تبدیل می‌کنند. این همان رویای مارتین لوتر کینگ بود. رویایی که می‌خواست آزادی سیاهان پس از دوران برده داری را در متن قانون و عدالت اجتماعی آمریکایی هم مشاهده کند."
این محصول ساخت چین است
بنای یادبودی که به افتخار مارتین لوترکینگ در محوطه نشنال مال (پارک ملی واشنگتن) نصب شده از چند قطعه سنگ غول پیکر تهیه شده و به نام "صخره امید" شهرت یافته است. این بنا اثر یک هنرمند چینی است.
کرتا اسکات کینگ، همسر مارتین لوتر کینگ که در حفظ و نشر آثار او تلاش کرد
لِی یشین، مجسمه‌ساز برجسته چینی، ساخت این بنای یادبود را از سال ۲۰۰۸ آغاز کرد. در تابستان سال ۲۰۱۱ پس از انتقال این اثر ۱۶۰۰ تنی از چین به بندر بالتیمور (در ایالت مریلند آمریکا) و سپس نصب آن در پارک ملی واشنگتن، به نظر می‌رسید ماموریت ۱۲۰ میلیون دلاری آقای یشین به اتمام رسیده است.
اما این تازه اول راه بود. انتقادها از ساخت مجسمه یادبود مارتین لوتر کینگ، توسط یک هنرمند چینی و در چین، خیلی زود رسانه‌ها را پر کرد و در کنار آن خیلی‌ها به شکل، محتوا و نوشته‌های حکاکی شده در کنار این مجسمه، انتقاد کردند.
انتقادها به قدری بالا گرفت که دست آخر مقامات پارک ملی واشنگتن ناچار شدند تا از لی یشین، بخواهند تا دست کم متن حکاکی شده در حاشیه مجسمه را اصلاح کند.
برخی از منتقدان هم گفتند نحوه ایستادن مجسمه، نگاه او و چهره جدی و بدون لبخند لوتر کینگ در این مجسمه، تلاش عمدی هنرمند چینی برای نشان دادن نارضایتی اش از سفارش دهندگان بوده است.
اوباما، قتل نوجوان سیاهپوست و ماندلا
پنجاهمین سالگرد سخنرانی "من رویایی دارم" مارتین لوتر کینگ همزمان است با سه رویداد جدید در "تاریخ سیاه پوستان" آمریکا و جهان.
نخست اینکه حضور باراک اوباما در کاخ سفید برای بسیاری از مردم جهان نشانه ای از تحقق یافتن دست کم بخشی از رویای مارتین لوتر کینگ ارزیابی شده است.
دوم اینکه، صدور حکم دادگاهی در آمریکا مبنی بر "گناهکار نبودن" قاتل تریون مارتین، نوجوان سیاه‌پوستی که در یک حادثه توسط نگبهان محله کشته شد، بسیاری از مردم آمریکا را یک بار دیگر در برابر وضعیت امروزی "تبعیض نژادی" در جامعه آمریکا قرار داده است.
و سوم اینکه، همزمان با مراجعه های پی در پی نلسون ماندلا به بیمارستان و افول وضعیت جسمانی او، بسیاری از تحلیلگران از احتمال پدید آمدن جنبش‌های "ضد سفیدپوستی" در جامعه آفریقای جنوبیِ بعد از ماندلا صحبت می‌کنند.
دکتر کلارنس لوسین ( Clarence Lusane) تاریخدان و نویسنده کتاب "تاریخ سیاهان کاخ سفید" معتقد است: "آنچه مارتین لوتر کینگ به دنبالش بود، در یک کلام "عدالت" بود. اگر به برهه تاریخی که کینگ این سخنرانی را ایراد کرد توجه کنیم، می‌بینیم که در آن ایام هنوز حق رای و برابری قانونی در بسیاری از موارد برای سیاه‌پوستان وجود نداشت."
"حالا بعد از ۵۰ سال، ما در زمانی قرار داریم که دادگاه قاتل تراویس مارتین حکم بر برائت او می‌دهد. و مهمتر از آن دادگاه عالی "قانون حفاظت از رای" را قابل تمدید نمی‌داند. این همان قانونی است که بعد از تلاش های فراوان لوتر کینگ و جنبش مدنی سیاهان در سال ۱۹۶۵ تصویب شد و هدفش جلوگیری از فراهم کردن زمینه تبعیض برای اقلیت‌ها در انتخابات بود. و حالا با لغو ضرورت تمدید این قانون، ما در سال ۲۰۱۳، دوباره در معرض خطر بازگشت به چند سده قبل قرار گرفته ایم. با تحرکات و زمزمه‌هایی که این روزها می‌شنویم، در ایالت‌هایی مانند کارولینای شمالی دوباره ممکن است قوانین جدیدی وضع و اعمال شود که نتیجه اش به محدودیت حق رای اقلیت‌ها بینجامد. این یک تراژدی است که دقیقا همزمان با پنجاه سالگی سخنرانی مارتین لوتر کینگ روی می‌دهد."
دکتر کلارنس لوسین، به تازگی کتابی منتشر کرده تحت عنوان "تاریخ سیاهان کاخ سفید"
"از طرفی آنچه در جامعه آفریقای جنوبی می‌گذرد، بسیار قابل توجه و مرتبط با اوضاع آمریکا می‌تواند باشد. در آفریقای جنوبی هم جامعه سیاه‌پوستان احساس می‌کنند که با وجود گذشت سالها از عصر آپارتاید و تبعیض نژادی، هنوز سهمی برابر و عادلانه از امکانات، فرصت‌ها و سرمایه‌های کشورش ندارد. سیاه‌پوستان آفریقای جنوبی و به ویژه نسل جوان این کشور می‌بینند که با وجود گذشت دو دهه از آپارتاید، اگر چه زیر ساخت‌های رسمی تبعیض در این کشور از بین رفته اما در عمل هنوز برابری و عدالت اجتماعی میان اقشار مختلف برقرار نشده است. بنابراین آنچه در آفریقای جنوبی شاهد آن هستیم، احسای ناکامی عمیقی است که می‌تواند موجب ناآرامی شود."
تا زمانی که خودش لب باز نکند، کسی نخواهد فهمید که آیا لی یشین، هنرمند مجسمه ساز چینی، واقعا از روی عمد پیکره سنگی مارتین لوتر کینگ را با قیافه‌ای جدی و بدون لبخند تراشیده و یا اینکه سمت نگاه این مجسمه آیا واقعا به قصد روی برگرداندن از توماس جفرسون چنین نصب شده یا نه، اما هر چه هست به نظر می‌رسد که با گذشت دو سده از قانون منع برده‌داری و پس از نیم قرن از جنبش مدنی سیاه پوستان آمریکا، هنوز این کشور با داشتن بنای یادبود مارتین لوتر کینگ "خندان" فاصله دارد.
مارتین لوتر کینگ
۱۹۲۹: مارتین لوتر کینگ در پانزدهم ژانویه سال ۱۹۲۹ به دنیا آمد
۱۹۴۸: مارتین نوجوان وقتی تنها ۱۹ سال سن داشت به عنوان کشیش بپتیست از کالج مذهبی فارغ التحصیل شد
۱۹۵۱: لوتر کینگ جوان برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه بوستون شد
۱۹۵۳: ماریتن و کرتا اسکات ازدواج کردند
۱۹۵۵: مارتین لوتر کینگ موفق به دریافت مدرک دکترای خود در رشته الهیات از دانشگاه بوستون در ایالت ماساچوست شد
۱۹۵۵: دکتر کینگ به کارزار تحریم اتوبوس‌ها که رزا پارک بنیان نهاده بود پیوست
۱۹۵۶: دادگاه عالی آمریکا محدودیت‌های سوار شدن سیاه‌پوستان به اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی را غیر قانونی خواند. این یکی از بزرگترین پیروزی‌های جنبش مدنی آمریکا بود.
۱۹۵۹: دکتر کینگ به هندوستان می‌رود تا با مهاتما گاندی، رهبر جنبش بدون خشونت هند دیدار کند
۱۹۶۳: کینگ در روز جمعه نیک به اتهام شرکت در تجمعی بدون مجوز بازداشت می‌شود. کینگ در مدت ۱۱ روز بازداشت، نامه معروف خود تحت عنوان "نامه ای از زندان بیرمنگام" را تهیه می‌کند. کارزار بیرمنگام نقطه عطفی در جنبش مدنی سیاه‌پوستان می‌شود
۱۹۶۳: در روز ۲۳ ژوئن دکتر کینگ راهپیمایی را در دیترویت ترتیب می‌دهد که ۱۲۵ هزار نفر در آن شرکت می‌کنند
۱۹۶۳: در ۲۸ اوت او سخنرانی معروف خود را در برابر صدها هزار تجمع‌کننده در پارک ملی واشنگتن ایراد می‌کند. سخنرانی که با نام "من رویایی دارم" شناخته می‌شود
۱۹۶۴: دکتر مارتین لوتر کینگ برنده جایزه نوبل صلح شد. او جوانترین برنده جایزه صلح نوبل است که در ۳۵ سالگی مفتخر به دریافت آن شده است
۱۹۶۸: در غروب روز چهارم آوریل، مارتین لوتر کینگ ترور شد
۱۹۸۶: یک روز ملی را به احترام دکتر مارتین لوتر کینگ به تقویم رسمی آمریکا افزوده شد
۲۰۱۱: بنای یادبود دکتر کینگ به عنوان نخستین سیاهپوست در محوطه پارک ملی و در کنار سفیدپوستان نامدار آمریکا نصب شد