آیا بازی با وسایل کامپیوتری به پرورش فکری کودکان کمک می‌کند؟

بازی کردن با تابلت‌ها می تواند به یادگیری کلمات و پرورش حس کنجکاوی کودکان دو سال به بالا کمک می کند

کودکان زیر ۵ سال استعداد عجیبی در استفاده از جدیدترین فناوری های هوشمند دارند.

دیگر خیلی عجیب نیست که ببینیم کودکان دو- سه ساله با خونسردی تمام نشسته‌اند و انگشتشان را با اعتماد به نفس کامل روی تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها می‌کشند و یا دکمه‌ بازی‌های کامپیوتری را فشار می‌دهند.

با آنکه والدین هنگام بازی بچه‌ها با ابزار کامپیوتری نفس راحتی می‌کشند اما ته دلشان همواره این نگرانی وجود دارد که نکند این‌گونه سرگرمی‌ها به مغز بچه‌هایشان آسیب برساند.

اما ظاهراً وقت گذراندن پای صفحه های کامپیوتری به ویژه اگر تجربه‌ای دو سویه باشد، برای یادگیری بهتر مفید است.

تحقیقات در دانشگاه ویسکانسن نشان داده است که کودکان بین سنین ۲ تا ۳ سال بیشتر به صفحه‌ای عکس‌العمل نشان می‌دهند که از آن‌ها می‌خواهد بهشان دست بزنند تا صفحه‌ای که تعاملی با کودکان ندارد.

این تحقیقات نشان داده است که هر چه صفحه ‌ای بیشتر اینتراکتیو (دوسویه) باشد، بیشتر واقعی است و از دید یک کودک دو ساله جالب‌تر است و او خود را به آن نزدیک می‌داند.

هدر گریگوریان، استادیار دانشگاه ویسکانسن که این تحقیقات را انجام داده است، می‌گوید که صفحه های قابل لمس، قابلیت یادگیری کودکان را افزایش می دهند.

وقتی او آزمایش دیگری در زمینه یادگیری کلمات انجام داد، باز نتیجه مشابهی گرفت.

او در این باره گفت: "کودکانی که با اسکرین های اینتراکتیو بازی می‌کنند با سرعت بیشتری یاد می‌گیرند و کمتر اشتباه می‌کنند اما تبدیل به یک نابغه نمی‌شوند فقط با این کار اطلاعات بیشتری دریافت می کنند."

ابزار مفید

پس والدین می‌توانند نفس راحتی بکشند. فرزندانتان با جهان اطرافشان ارتباط برقرار و تعامل می‌کنند و این امری بسیار طبیعی است.

در هر صورت، تکنولوژی چه به شکل تلفن هوشمند چه به‌ شکل تبلت، ماندنی است. بسیاری از مدرسه‌های ابتدایی و پیش دبستانی، از آی پد در کلاس‌ها استفاده می کنند. تکنولوژی و نحوه به کار گیری آن در برنامه آموزشی مدرسه‌ها گنجانده شده است.

هلن مویلت، رئیس موسسه آموزش پایه، نهادی خیریه ای که برای بهبود روش‌های آموزشی و کیفیت آموزش کودکان زیر ۵ سال فعالیت می کند، می گوید: "من از افرادی نیستم که معتقدند نباید موبایل و تبلت را در اختیار کودکان قرار داد. در صورتی که از این ابزار درست و به‌موقع استفاده شود، می‌توانند واقعاً جالب باشند و به یادگیری کمک کنند. به شرط آنکه در تمام مواقع و در ازای سایر سرگرمی‌های مفید دیگر از آن‌ها استفاده نشود. "

اما خانم مویلت از این نگران است که والدین ممکن است الگوهای خوبی در این زمینه نباشند.

او می گوید: "من والدینی را می‌بینم که در حین راه رفتن اس ام اس می‌فرستند یا آنقدر غرق استفاده از ابزارشان هستند که با کودکانشان به سختی ارتباط برقرار می کنند."

تحقیقات اخیری که در دانشگاه استرلینگ انجام شده نشان می‌دهد که طرز برخورد خانواده با تکنولوژی در خانه نقش مهمی در نحوه ارتباط کودک با این ابزار بازی می کند.

این تحقیقات نتیجه می گیرد: "تجربه کودکان بین ۳ تا ۵ سال با فضای فرهنگی اجتماعی هر خانواده و سلایق شخصی هر کودک شکل می گیرد."

در ادامه نتیجه این تحقیقات آمده است: "این تکنولوژی نیست که هدایت‌کننده و غالب بر تجربه کودکان است بلکه خواسته‌های آن‌ها و فرهنگ خانواده است که نوع ارتباط کودکان با این ابزار را تعریف می کند."

کریستین استیون، یکی از پژوهشگران در دانشگاه استرلینگ می‌گوید که بیشتر والدین خطر اعتیاد و خنثی شدن را درک می کنند. آن‌ها ساعت‌هایی را برای استفاده از ابزار و اسکرین های کامپیوتری و بازی و سایر فعالیت‌های داخل و خارج از خانه را تعیین می کنند.

عادت بد

"اول کله معلق می‌زنم بعد می رم با موبایل مامانم بازی کنم"

اما در میان کارشناسان اختلاف نظر جدی در این زمینه وجود دارد. دکتر آریک سیگمن، روانشناس می‌گوید که کودکان امروزه بیشتر از هر زمان دیگر از طریق تلویزیون، کامپیوتر و وسایل دیگر به تماشای برنامه‌های مختلف می‌نشینند و یا بازی می کنند. به عقیده او این عادت بد می‌تواند موجب اعتیاد و افسردگی شود.

او تخمین زده است که کودکانی که امروز به دنیا می‌آیند تا زمانی که هفت سالشان شود، یک سال کامل به صفحات وسایل الکترونیکی مختلف خیره شده‌اند.

در صورت صحت این امر، کسی نمی‌تواند بگوید که این موضوع نگران کننده نیست.

مهم آن است که کودکان باید از وقتی که پای اینگونه ابزار صرف می‌کنند نهایت استفاده را بکنند و تنها برنامه‌هایی برای آن‌ها دانلود شود که به یادگیری شان کمک می‌کند.

جکی مارش، پروفسور آموزش و پرورش در دانشگاه شفیلد می‌گوید در این زمینه باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

او می گوید: "ما خصوصیات آنچه فکر می‌کنیم یک برنامه خوب است را در اختیار مدرسه‌ها قرار می‌دهیم. تنها این اینکه یک آی پد در اختیار کودکان قرار دهید کافی نیست، بلکه کیفیت این برنامه‌ها هم که در اختیارشان قرار می‌دهید مهم است."

پرورش مهارت ها

به نظر او برنامه‌های با کیفیت کامپیوتری و به‌خصوص نرم افزارهای مختلف می‌تواند به کودکان استثنایی (کودکانی که مشکلات یادگیری دارند)، کمک کند تا مهارت هایی را که فاقد آن هستند کسب کنند.

فضاهای آنلاین همچنین به کودکان این فرصت را می‌دهد که با اعتماد به نفس به یاد گرفتن چیزی مشغول شوند که شاید در فضای خانه یا مدرسه نتوانند آن را انجام دهند.

توصیه پرفسور مارش به والدین این است که برای کودکان زیر ۶ سال مجموعا روزی دو ساعت وقت صرف کردن پای تلویزیون و کامپیوتر کافی است.

پروفسور مارش اضافه می‌کند که با آنکه تعداد کمی از کارشناسان معتقدند وقت صرف کردن پای کامپیوتر و سایر وسایل الکترونیکی ناسالم است، اما شواهدی وجود ندارد که ثابت کند این کار برای پرورش مغزی کودکان زیان آور است.

تحقیقات نشان داده است که کودکان به سرعت حوصله‌شان از یک نوع رسانه سر می‌رود و معمولاً در کنارش با اسباب‌بازی های دیگر و یا دویدن و جنب و جوش بیرون از خانه خود را سرگرم می‌کنند.

خانم مویلت می گوید: "ما خیلی نگران مقدار زمانی هستیم که فرزندانمان جلوی کامپیوتر و تبلت و موبایل صرف می‌کنند اما کودکان ما خیلی کنجکاو و باهوش هستند. بچه‌ها در معرض خیلی چیزها قرار می‌گیرند که توجهشان را جلب می کند."

شاید هم کودکان فقط می‌خواهند به اندازه بزرگسالان از تکنولوژی جدید لذت ببرند.