«ارکستر تبعیدیها»: ویولون نوازی که جان صدها یهودی را نجات داد
برونیسلاو هوبرمان،در کودکی به عنوان یک نابغه موسیقی در سراسر اروپا برنامه اجرا کرد
در فهرست نوازندگان ویولون در قرن بیستم نام هنرمندان یهودی بسیاری به چشم میخورد: جاشوا هایفتز، دیوید اویستراخ، میشا المان، آیدا هاندل، اسحاق استرن، یهودی منوهین، ایتزهاک پرلمان و البته «برونیسلاو هوبرمان» لهستانی.
از چیرگی هوبرمان در دنیای موسیقی همین بس که او در کودکی به عنوان یک نابغه در سراسر اروپا برنامه اجرا کرد، تحسین مشکل پسندترین منتقدان از قبیل یوهان برامس را بر انگیخت و در ۱۴ سالگی کنسرتویی را که برامس برای استادش ساخته بود،با موفقیت اجرا کرد. اما آنچه مایه برجستگی هوبرمان در میان دیگر بزرگان موسیقی شده نه فقط نبوغ موسیقایی وی که اندیشه سیاسی بلند و رشادت کم مانندی است که او در جریان به قدرت رسیدن نازیها از خود نشان داد.
به گزارش «ان پی آر»، در آن سالها همزمان با وخامت اوضاع برای یهودیان در اروپا، هوبرمان با بهرهگیری از موقعیت برجسته خود و شهرتی که در جهان پیدا کرده بود برای هدفی والاتر از نام و نان گام در راهی پرخطر گذاشت و جان صدها انسان بیگناه را از مرگ زودهنگام به دست نازیها نجات داد.
برونیسلاو هوبرمان در طرحی هوشمندانه تصمیم گرفت که گروهی از زبدهترین نوازندگان یهودی را در فلسطین دور هم گرد آورد و بدین ترتیب «ارکستر سمفونی فلسطین» را پایهگذاری کند.
اعضای این ارکستر بزرگ که بعدها به «ارکستر فیلارمونیک اسرائیل» تغییر نام داد، با کمک بزرگانی مانند «آلبرت انیشتن» و «آرتورو توسکانینی» از نقاط مختلف به فلسطین آمدند؛ توسکانینی خود رهبری نخستین کنسرت ارکستر را در تاریخ ۲۶ دسامبر ۱۹۳۶ (پنجم دی ماه ۱۳۱۵) بر عهده گرفت.
اکنون پس از سالها، جاش آرونسون با ساخت مستندی جذاب به نام «ارکستر تبعیدیها» داستان هوبرمان را بازگویی کرده است. در این فیلم مستند بسیاری از موسیقیدانان نجات یافته یا بازماندگانشان در برابر دوربین آرونسون به بازگویی داستان خود نشستهاند.
همه این افراد به اتفاق تایید میکنندکه اگر تلاش و از خودگذشتگی هوبرمان نبود «دهها موسیقیدان و خانواده هایشان -جمعیتی حدود ۱۰۰۰ نفر - در محل زندگی خود در کشورهای آلمان، اتریش، لهستان و مجارستان به دست نازیها به کام مرگ فرستاده میشدند.
جاش آرونسون معتقد است هوبرمان در آن زمان میدانسته، راهی که در پیش گرفته «برای این هنرمندان فراتر از فعالیتی حرفهای است.»
این موسیقیدان انسان دوست در عین تلاش خود برای نجات جان انسانها، موفق شد راهی نیز برای حفاظت و پاسداری از میراث ارزشمند موسیقی یهودی اروپایی بیابد و آن را برای نسلهای بعد به یادگار بگذارد. قرار است شبکه «پی بی اس» روز یکشنبه، ۱۴ آوریل (۲۵ فروردین) مستند «ارکستر تبعیدیها» را پخش کند، در عین حال دی وی دی این فیلم نیز در ماه آوریل منتشر خواهد شد.