مصطفی فقیهی : جناب آیت الله! انصاف را !

مصطفی فقیهی
مدیرمسئول انتخاب

انتخاب : روزگذشته اظهارنظر دبیر شورای نگهبان در مورد شرایط کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آتی، منتشر شد. ایشان - آیت الله جنتی - با گردن کلفت و کله گنده خواندن یکی از سیاسیون مشهور داخلی ، انتقاد کردند که چرا از واژه انتخابات آزاد استفاده می کنند؟ و اضافه کردند که «من نمی‌توانم افرادی که واژه انتخابات آزاد را مطرح می‌کنند نام ببرم اما این افراد شکست‌خورده‌های سیاسی هستند ...برخی که مستحق اعدام بودند از انتخابات آزاد حرف می‌زنند ... «بعد از فتنه گری منتظر جایزه گرفتن هم هستند»

در آن سخنرانی، سخنان دیگری از این قبیل نیز رانده شده بود که اکنون مورد بحث نیست.

در اینباره چند نکته به نظر می آید:

یکم. هر کسی که اندک آشنایی با فضا و شرایط این روزهای سیاست کشور داشته باشد، بی آنکه نیازی به لختی اندیشیدن باشد، می داند که منظور خطیب محترم شورای نگهبان از بیان چنین جملات نسنجیده ای ، در وهله نخست آیت الله هاشمی و سپس حجت الاسلام سید محمد خاتمی است. هر دوی این عزیزان، روزگاری ردای ریاست جمهوری بر تن داشتند و اینک، یکی با حکم چندباره رهبر معظم انقلاب بر صندلی ریاست مجمع تشخیص تکیه زده و دیگری اما، همچنان در پی اصلاحاتی با خطوط قرمز مشخص نظام است و دائم، ضمن مراجعه به اصول، از مخالفت با براندازی و حمایت از آرمان های حقیقی انقلاب سخن می راند.

آیت الله جنتی در این گفتار، با استفاده از کلماتی که برازنده ی شان و منزلت نماز جمعه نیست، ابتدا مقامات سابق کشور را به باد طعن و لعن گرفته و با عباراتی چون «گردن کلفت» ، «کله گنده» و امثالهم در مورد همراهان سابق و یا حتی پیشگامان و رهروان مبارزه پیش از انقلاب ، باعث شگفتی ناظران سیاسی شده اند. ایشان به گونه و لحنی شگفت انگیز از این شخصیتها (که از سابقون انقلاب هستند و مورد احترام بسیاری از مردم) سخن گفته اند که گویی منظور از گردن کلفت و کله گنده، مقامات اسرائیل است! اینکه چگونه آیت الله جنتی به خود اجازه می دهند در تریبون نماز جمعه، بی محابا به رقیبی که خود «بزرگش» می خواند ، حمله ور شود، پرسشی است که پاسخش نامشخص است.

چون غرض آمد هنر پوشیده شد         صد حجاب از دل به سوی دیده شد

دوم: علی القاعده آیت الله جنتی بسی بیش از نگارنده از تعداد روایات در باب "زبان" و "سخن" مطلعند که پرداختن به آن ، در این مقال نمی گنجد. اما دعوت به کم حرفی و احتیاط در سخنگویی و گزیده و سنجیده گفتن، انبوه این توصیه هاست؛ چرا که زبان فعالیترین و در عین حال خطاکارترین عضو آدمی است. هیچ عضوی از انسان، چندان در کار نیست که زبان. لاجرم این عضو فسیح المیدان و وسیع الجولان و بیش فعال، پرخطاست.

تفنن و سرگرمی و بازی با سخن، همان چیزی است که به کرات در روایات نهی شده اما لقلقه ی کلام برخی شده که هنگامه ی عصبانیت و انتقام، چونان سلاحی کشنده و گزند، از آن بهره می جویند، چندان که امیر مومنان می افزماید: لغزش زبان کاراتر از اصابت سرنیزه است.

رسول گرامی اسلام (ص)، "بیشترین خطاهای انسان را به سبب زبانش" دانسته و مولا علی نیز زبان را "درنده ای" می داند که اگر رها شود، می گزد!

سوم: جناب جنتی قطعاً به یاد دارند که انتقاد از واژه «انتخابات آزاد» دو سه روز پیش توسط رهبری معظم انقلاب نیز بیان شده بود، اما آن نوع بیان و آداب کجا و این گفتار نکوهیده کجا؟! رهبری روز چهارشنبه در شمایل و صورتی سنجیده و حکیمانه ، نسبت به تکرار این واژه هشدار دادند و لب کلام را بیان داشتند، ضمن آنکه تا آنجا که نگارنده مطلع است ، مخاطبان این سخنان ، مستمعان قابلی هستند و این توصیه ها را جدی گرفته اند.

با این اوصاف، چگونه است که وقتی رهبری با چنین ادبیاتی سخن می گویند، برخی به خود اجازه می دهند با عباراتی ناصواب و ناشایست ، از سویی ضمن افزایش فاصله تفاهم جناح های سیاسی بر سر انتخابات و تشدید اختلافات و کینه های سیاسی، فضای جامعه را تهییج و تحریک کرده و از دیگر سو، از مقتدای خویش پیشی بگیرند؟!

البته این اتفاق، مسبوق به سابقه است و چندی است برخی افراد در موضع گیری های سیاسی جلوتر از رهبری حرکت می کنند و بجای بهره گیری صحیح از این سخنان، مسیر انحراف را پیش گرفته اند. انتظار این است که بزرگانی همچون جناب جنتی، مقابل این نوع رفتارها بایستند و اجازه گسترش این شیوه تفکر را در جامعه ندهند. تفکری که اگر باب شود جریانی خطرناک تر از جریان موسوم به انحراف که این روزها بعنوان خطری داخلی مطرح شده را ایجاد می کند. چنین تفکراتی است که در راه عبور سلامت کشتی انقلاب گه گاه فتنه هایی کور به پا می کند.

چهارم. بحث و گفت وگو درباره «انتخابات آزاد»، آنچنان نیست که جناب آیت الله جنتی گفته اند. شمار کسانی که اصل آزادی انتخابات مصرح در قانون اساسی را زیر سئوال برده اند، آنقدر ناچیز است که بانگ آنها به گوش نمی آید. سخنی اگر هست و شکایی اگر ابراز می شود، اول در سابقه برخی اعضای این شورا در سخنرانی له یا علیه یک کاندیداست و ثانیاً برای آنست که ممیزی شورای نگهبان در آینده به استناد قوانین مصوب و دلایل سنجیده و محکم باشد.

گوآنکه رهبر انقلاب همواره از موضع دفاع از قانون از شورای نگهبان حمایت و پشتیبانی کرده اند، اما آنچه نمی توان ورای چون و چند و مناقشه بنشیند و در حریم «فرا انتقادی» جای گیرد پاره ای شیوه ها و روش های به کار گرفته شده این سالها، برای اعمال نظارت از سوی شورای نگهبان است.  شورای نگهبان، نهادی قانونی با وظایف قانونی است و طبعاً این حق شهروندان است که بتوانند میزان تناسب عملکرد اعضای شورا را با مسئولیت ها و وظایف قانونی شان بسنجند و آن را مورد انتقاد قرار دهند.

پنجم. سخن از «انتخابات آزاد» پیش از این نیز، از سوی جناب آقای احمدی نژاد رییس جمهور محترم بیان شده بود.  آقای احمدی نژاد در آذرماه امسال در اولین همایش قوه مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران از «انتخابات آزاد» سخن به میان آورد و گفت: «اصل بر رأی مردم است. انتخابات آزاد، حق مردم است؛ هم اصالت دارد، هم ضرورت دارد و هم اهمیت دارد. در اینکه بخواهند برخلاف قانون اساسی، صلاحیت های رئیس جمهور را ببندند به نظر عده ای که ملت هیچ حقی به آنها نداده است. »

این سخنان، تنها بخشی از اظهارات جنجالی محمود احمدی نژاد طی ماههای اخیر است و اتفاقاً تعداد سخنرانی های مشابه آن نیز کم نیست. اما به واقع، چرا آقای جنتی بی آنکه کوچکترین اشاره ای به ایشان کنند، تندترین عبارات را نثار کسانی کردند که از داشتن تریبون های مورد استفاده ایشان و آقای احمدی نژاد محرومند؟!  و آدرسهایی دادند که هر عوامی، مخاطبان و مقصد و مقصود گوینده را به آسانی درک کند!

نگارنده معتقد است حضرت آقای جنتی به خاطر علاقه پیشین خود به جناب احمدی نژاد و احیاناً به دلیل گذر همیشگی رییس جمهور از خطوط قرمز، انتقاد از جناب ایشان را حذف کردند! و الا شاید خطیب محترم چندان بدش نمی آمد در این رهگذر، اشاره ای هم به رییس جمهوری کند که این روزها نگرانی جدی نیروهای اصیل انقلاب را متوجه برخی اقدامات مشکوک دولتش ساخته است.

ششم. شکی نیست که دل آسوده بودن از دشمن درونی و بیرونی شرط خردمندی نیست. اما دفاع های نامانوس و ابراز سخنان نه چندان حکیمانه هم شرط مقبولیت عامه نیست.

در این میان، توجه عمیق و باورمندانه به سخنان اخیر رهبری، اقتضا می کند که «همه» از صمیم دل به اصول حقیقی انقلاب بازگشته و عمر گرانمایه نسل جدید را معطوف به ساخت کشوری آباد و آزاد کنند.

به گمان نگارنده، محدودیت هایی از این دست برای ظرفیت ها و نیروهای اصیل انقلاب، نه عقلانی است، نه مشروع، نه به صلاح ملت است و نه به نفع دیانت...پس بر همه است تا جانب اعتدال و انصاف نگاه دارند.

و در آخر: انصاف را! که آزادی را و حقوق قانونی را تنها برای خود نخواهیم یا آنکه در صفحه شطرنج سیاست همه را سرباز ندانیم. حقوق یکدیگر را به رسمیت بشناسیم و قواعد رقابت سیاسی را پاس داریم.