دستور کار نوین برای همکاری آمریکا و روسیه

ایگور ایوانف و مادلین آلبرایت 

مادلین البرایت و ایگور ایوانف وزرای خارجه اسبق آمریکا و روسیه در مطلب مشترکی که در نیویورک تایمز منتشر شده، می‌نویسند: «در هفته‌های اخیر شاهد سرد شدن پر شتاب مناسبات روسیه و آمریکا بوده‌ایم. به اعتقاد ما این روند نامطلوب هم برای منافع استراتژیک دو کشور و هم برای امنیت بین‌المللی زیانبار است. مناسبات روسیه و امریکا نباید گروگان سیاست‌های داخلی دو کشور باشند و باید نقشه راه جدیدی را برای روابط آمریکا و روسیه در سال جدید و سال‌های پیش رو، تنظیم کرد.»
 
این دو وزیر خارجه سابق آمریکا و روسیه می‌افزایند که با توجه به انتخاب مجدد باراک اوباما به مقام ریاست جمهوری آمریکا و موقعیت تثبیت شده ولادیمیر پوتین به عنوان سیاستگذار اصلی در روسیه، این دو رهبر باید مناسبات مسکو و واشینگتن را در راستای منافع دراز مدت دو کشور احیا کنند. آنها می‌توانند برای تقویت امنیت جهانی و هموار کردن مسیری مشترک برای یک جهان با ثبات و قابل پیش بینی با یکدیگر همکاری کنند.
 
آمریکا و روسیه در مورد مجموعه‌ای از مسایل بسیار مهم و قدیمی اشتراک منافع دارند. هر دو کشور در کاستن از خطر سلاح‌های هسته‌ای اهداف مشترکی دارند. معاهده موسوم به «آغازی نوین» (New Start) پیشرفت مهمی بود ولی اقدامات بیشتری در این زمینه می‌توان انجام داد از جمله اجرای سریع‌تر اهداف این معاهده و آغاز مذاکرات جدیدی برای کاهش بیشتر از زرادخانه‌های هسته‌ای دو طرف.
 
پیشنهاد دیگر وزرای خارجه سابق آمریکا و روسیه، «پرهیز از بدل کردن اختلاف نظر بر سر سامانه‌های دفاع ضد موشکی به یک مسئله بحران آفرین در روابط دو کشور» است. با وجودی که ناتو و روسیه در حرف از همکاری در این زمینه سخن گفته‌اند ولی تاکنون گام جدی برداشته نشده است. روسیه و ناتو با حدی از انعطاف و نشان دادن خلاقیت بیشتر می‌توانند برای حفاظت از اروپا با یکدیگر همکاری کنند.
 
به نوشته خانم آلبرایت و آقای ایوانف، تمرکز روی موضوع کاهش خطر تسلیحاتی و کاستن از رقابت دو طرف علاوه بر پیامدهای مهم آن برای دو کشور روسیه و آمریکا و تقویت صلح جهانی می‌تواند زمینه را برای تقویت اعتماد دو جانبه و همکاری در زمینه‌های دیگر فراهم کند.
 
مادلین آلبرایت و ایگور ایوانف در ادامه گفتار مشترک خود که در نیویورک تایمز منتشر شده، به رئوس مسایل دیگری که دو کشور می‌توانند در آن مورد همکاری نزدیکتری داشته باشند اشاره می‌کنند.
 
تقویت ثبات و تثبیت حکومت مرکزی افغانستان، یکی از این عرصه‌هاست و همکاری نزدیکتر دو طرف می‌تواند از سقوط افغانستان به دست گروه‌های خشونت‌طلب جلوگیری کند.
 
عرصه دیگری از گسترش همکاری دو کشور گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری است. با در نظر گرفتن ابعاد اقتصاد دو کشور میزان همکاری موجود بسیار پایین‌تر از حدی است که به طور بالقوه امکان آن وجود دارد. عضویت روسیه در سازمان تجارت جهانی و از سوی دیگر برداشتن محدودیت‌های تجاری با این کشور توسط کنگره آمریکا راه را برای گسترش روابط اقتصادی گشوده است و باید از این امکانات به نحوه فعالتری بهره برداری کرد.
 
نویسندگان این گفتار اذعان دارند که حوزه‌های گفت‌و‌گو و منافع هر کشور چنان گسترده و متنوع است که بروز اختلاف نظر در برخی از زمینه‌ها کاملا طبیعی است. به عنوان مثال اختلاف نظر دو طرف در مواردی مثل بحران سوریه  یا مسئله حقوق بشر و دموکراسی در کشورهای دیگر بسیار جدی است.
 
با این وجود اختلاف نظرهای شدید و پیچیده‌ای نظیر این نباید از گسترش و تقویت مناسبات دو کشور جلوگیری کند. این نکته بسیار مهم است که دیالوگ و گفت‌و‌گو را حتی در مواردی که اختلافات بسیار شدید است نباید متوقف کرد.
 
تاریخ مناسبات آمریکا و روسیه نشان داده که نقش فعالتر روسای جمهور دو طرف و مناسبات نزدیکتر بین آنها نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. به همین خاطر برای باراک اوباما و ولادیمیر پوتین احیا مناسبات و بهره‌برداری از زمینه‌های بالقوه در همکاری دو کشور باید یک اولویت اصلی باشد.
 
برخی معتقدند که بازگشت ولادیمیر پوتین به کرملین امکان چنین همکاری‌هایی را کاهش داده است. ولی واقعیت این است که در سال ۲۰۰۸ که اولین حرکت مهم در جهت بهبود همکاری‌های استراتژیک دو کشور انجام شد ولادیمیر پوتین با آن مخالفت نکرد.
 
به گفته خانم آلبرایت و آقای ایوانف، اکنون چالش مهم برای روسای جمهور دو کشور ادامه‌‌ همان روحیه همکاری و آغاز فصل جدیدی در تقویت مناسبات بین روسیه و آمریکا است.