بررسی روزنامه های صبح یکشنبه تهران - دوازده آذر
روزنامه های امروز صبح در تیترها و گزارش های اصلی خود از تغییرات دولت و نامه عجیب رییس جمهور به مشاور خود رحیم مشائی نوشته و در تحلیل های خود این تغییرات را مقدمه چینی های انتخاباتی دولت خوانده اند.
گزارش هائی پیرامون وضعیت سینما و اقتصاد که هر دو آن ها نگران کننده شده است، تحلیل پیشنهاد گفتگوی بین ایران و آمریکا همزمان با تشدید تحریم ها و گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی بخش مهمی از صفحات امروز روزنامه ها را به خود اختصاص داده است.
تیتر و عکس صفحه اول آرمان
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی در مقاله ای در آرمان نوشته هیات نظارت بر قانون اساسی که در زمان آقای خاتمی وجود داشت و هم‌اکنون در دوره آقای احمدی‌نژاد هم از آن صحبت می‌شود، قاعدتا باید در یک راستا باشد. موضوع هر دو هیات قانون اساسی است، هدف مشترک هر دو هیات هم صیانت از قانون اساسی در برابر موارد احتمالی نقض و عدم اجراست.
این عضو مجلس خبرگان یادآوری کرده که شرایطی که محمد خاتمی را به تاسیس نهاد هیات نظارت ترغیب کرد، شرایط سیاسی روز جامعه بود. بیشترین دغدغه رئیس‌جمهور پیشین در تاسیس این نهاد، امنیت بخشی به روزنامه‌نگاران و نویسندگان بود و می‌خواست این اطمینان را داشته باشد که به جز افراد معمولی جامعه، نویسندگان و اهل قلم نیز در حاشیه امنیت باشند. در قانون اساسی ما احترام خاصی برای مطبوعات در نظر گرفته شده اما در مواردی روزنامه‌ها تعطیل می‌شدند و کاری هم از دست رئیس‌جمهور بر نمی‌آمد، این نهاد برای تذکر به چنین مواردی پیش‌بینی شده بود.
مقاله آرمان در پایان تاکید کرده اگر این مسئله را به صورت فرض در نظر بگیریم که حتی قوه مجریه هم در برخی موارد قانون اساسی را نقض می‌کند و از اجرای قانون سر باز می‌زند، باز هم این حقیقت وجود دارد که وجود چنین نهادی جدا از تخلفات هر قوه مورد نیاز است. یعنی این هیات اولین وظیفه‌ای که دارد این است که ببیند خود قوه مجریه در مقام حراست از قانون اساسی چه می‌کند و سپس به قوای دیگر بپردازد، بنابراین حتی برخورد رئیس‌جمهور با قانون اساسی نمی‌تواند ناقض لزوم وجود این هیات باشد. در هیات نظارت قبلی در زمان آقای خاتمی هم، وضعیت چنین بود.
پوریا عالمی در روزنامه قانون جمله احمدی نژاد را نقل کرده که "آزادی ریشه همه ارزش‌ها و عواملی است که انسان‌ها را بالا می‌برد" و نوشته ما دیروز و در همین ستون به مساله آزادی و "بستن آب به آزادی" پرداختیم و حالا که تاثیر مطلب دیروز را در نطق امروز آقای احمدی‌نژاد دیدیم، احساس وظیفه کردیم برای مسوولان توضیح بدهیم که ستون ما ستون طنز است و مسوولیت استفاده از موضوعات مندرج در ستون نشر اکاذیب در نطق‌های رسمی با خود ناطق است و ربطی به ما ندارد.
به نوشته ستون نشر اکاذیب روزنامه قانون حالا که آقای احمدی‌نژاد گفته آزادی انسان‌ها را بالا می‌برد ما مجبوریم تند تند اکاذیب زیر را نشر کنیم؛ مثلا این که تا حالا ما ندیدیم آزادی کسی را بالا ببرد. فقط دیدیم که یک سری از آزادی بالا می‌روند. و این‌طور که ما متوجه شدیم منظور مسوولان از حد و حدود آزادی در جامعه همین میدان آزادی و برج آزادی و خیابان آزادی است. یا وقتی می‌گویند در سینما آزادی داریم، منظورشان این است که سینما آزادی داریم و ربطی به آزادی در سینما ندارد.
در پایان طنزنوشته قانون آمده: به نظر ما اگر اسم چندتا چیز دیگر را هم آزادی بگذارند، مثل سالن تئاتر، کتابفروشی، روزنامه، صرافی، ورزشگاه، پارک، استخر و ... مشکل آزادی در جامعه حل می‌شود. و وقتی هم مسوولان درباره اهمیت آزادی در جامعه شعار می‌دهند ما متوجه می‌شویم منظورشان دقیقا چیست و توقعی هم ایجاد نمی‌شود.
پیشنهاد گفتگوی آمریکا و مسئولیت نخبگان در برابر تحریم ها
تصویر جام جم از کنگره و اوباما و تحریم ماهواره ای ایران
حسن بهشتی پور در مقاله ای در تهران امروز نوشته اظهارات هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران را باید از ۲ منظر متفاوت (بدبینانه و خوشبینانه) بررسی کرد. از نگاه بدبینانه کلینتون روزهای آخر کار خود را سپری می‌کند. وی رسما از اول بهمن ماه که دور جدید ریاست جمهوری اوباما آغاز می شود دیگر وزیر امور خارجه آمریکا نیست. بنابراین برای اظهارات او نباید حساب ویژه‌ای باز کرد. به خصوص که مذاکرات ایران و آمریکا در داخل آمریکا مخالفان جدی دارد و در داخل ایران یک دید منفی نسبت به مذاکرات وجود دارد که نمی‌توان به آمریکا اعتماد کرد.
به نوشته این مقاله دیدگاه خوشبینانه معتقد است که اولا مذاکره را باید از رابطه جدا دانست ضمن اینکه برای هر مذاکره سودمندی باید مقدمه ای فراهم شود. یعنی ابتدا باید هدف مذاکره فراهم شود. دوم موضوع مذاکره کاملا معلوم باشد و سوم شرایط مذاکرات اهمیت پیدا می کند. یعنی باید دید دو طرف در چه شرایط مکانی و زمانی مذاکره می کنند. درهمین راستا باید متناسب با شرایط روز و امکانات و مقدورات تصمیم گرفت که چه سیاستی به نفع منافع ملی است و لذا آنچه مهم است تامین شدن منافع ملی ایران است.
اصغر فخریه کاشان در سرمقاله دنیای اقتصاد نوشته یکی از خصوصیات جامعه ایرانی، روبه‌رو نشدن یا دیر روبه‌رو شدن با مسائل است. بهانه همیشه این بوده که نباید مردم را نگران کرد؛ اما با این نگاه متاسفانه به مشکل و بیماری مهلت داده می‌شود تا خود را تا اعماق جامعه بگستراند و فرصت معالجه‌ای که در ابتدای امر به سادگی میسر بوده، از دست برود. تحریم از جمله این مسائل است.
نویسنده اقتصاددان در ادامه به بررسی جنبه های حقوقی و بانکی و تجاری تحریم پرداخته و پرسیده کدام مقررات حقوق بین‌المللی، بانکداری و تجارت جهانی به آمریکا، انگلیس و امثالهم حق می‌دهد، نمایندگان خود را به اقصی نقاط دنیا بفرستند و با فشار به سایر کشورها، دایره شمول مقررات داخلی خود را به آن کشورها تعمیم دهند و حاکمیت و استقلال کشورها را نقض کنند؟ حقوق خصوصی شرکت‌ها و اشخاص را نادیده بگیرند؟ مقررات تجارت جهانی را به نفع خود تفسیر کنند؟ اعلامیه حقوق بشر را به میل خود جاری کنند؟
به نظر نماینده سابق ایران در دادگاه داوری ایران و آمریکا در سرمقاله دنیای اقتصاد طرح موضوع در مجامع حقوقی بین‌المللی و شکایت علیه دولت‌ها و شرکت‌ها، افشاگری مستند حقوقی در مورد نقض مقررات جهانی، نگارش مقاله در مجلات معتبر جهانی، برگزاری سمینارها و سخنرانی‌ها در مراکز دانشگاهی غرب، استفاده از دانشجویان برای تهیه رساله و پایان نامه درخصوص ابعاد حقوقی، مالی و بانکی تحریم‌ها و تحریم شرکت‌هایی که آشکارا حقوق ملت ما را نادیده می‌گیرند و دعوت از اندیشمندان پیشرو سایر کشورها (حتی اگر با ما اختلاف‌نظر سیاسی دارند ) راه‌هایی هستند که فقط روشنفکران و نخبگان می‌توانند از آنها عبور کنند.
سینما همانند دیگر بخش ها
تیتر و عکس صفحه اول ابتکار
فضل الله یاری در سرمقاله ابتکار نوشته سینمای ایران بی سابقه ترین وضعیت خود را این روزها و این سال‌ها تجربه می‌کند. گویی هنر هفتم تلاش دارد تا فاصله چندانی با وضعیت اقتصاد، ورزش، اجتماع و سیاست ما نداشته باشد. این هنر- صنعت که وابستگی حیاتی به افکار عمومی دارد، این روزها حال خوشی ندارد. بیمار محتضری است که برخی از او قطع امید کرده اند و .برخی دیگر که هنوز به معجزه اعتقاد دارند،اشک در چشم، برایش دست به دعا برداشته اند .
به نوشته این مقاله آن روز که مخاطبان به جای مراجعه به گیشه‌های سوت وکور سینماها، در پیاده روهای شهر به دنبال نسخه قاچاق فیلم‌های روی پرده می‌گشتند و خود نیز با تکثیر نسخه‌های بیشتر برای عمه، عمو، خاله، دایی و کل فامیل، نیاز به مراجعه به سالن‌های سینما را در مخاطبان کاهش دادند، لگدی محکم نثار این موجود نگون بخت کردند. فرزندان این بیمار که همان سینماگران هستند نیز در طول همه این سال‌ها ثروت این پدر پیر را به تاراج بردند. برخی از آبرویش مایه گذاشتند تا به مسندی در راهروهای قدرت برسند. بعضی اطلاعیه‌های سیاسی خود را با امضای وی منتشر کردند.
و خلاصه این که به نظر ابتکار در گیری‌های اخیر پیرامون موضوع اکران برخی فیلم‌ها در سینماهای تحت نظارت حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، و جهت گیری تند برخی سینماگران و مقامات دولتی بر سر این موضوع و همچنین حملات شدید اخیر هردوطرف برسر موارد مطرح شده در یک فیلم سینمایی از آن جمله است. اردوکشی خیابانی، آنچنان که در موضوعات تنش زا منع شده است در این زمینه نیز ضمن اینکه برالتهابات نه چندان کم جامعه می‌افزاید، می‌تواند لگد محکم تری براین جنازه نیمه جان باشد.
در غیاب تاریخ و در جست و جوی قانونمندی
فیاض زاهد در مقاله در اعتماد به سخنان تازه هاشمی رفسنجانی درباره لزوم توجه به تاریخ سال های اول جمهوری اسلامی اشاره کرده و نوشته هیچ دولت و ملتی نمی‌توانسته چشمان خود را بر داوری‌های تاریخی ببندد. پس اینکه آیندگان درباره سیر تحول هر ملتی چگونه داوری خواهند کرد، از اهمیت برخورداراست. لزوما توجه به تاریخ نگاری مربوط به ملل غالب یا توسعه یافته نبوده و نیست. چه بسا مللی که تازه پای در تاریخ نهاده باشند و از آن ابزاری برای ماندگاری خویش ساخته‌اند.
به نظر نویسنده این مقاله نکته مهم در سخنان هاشمی که احتمالا از اهمیت بیشتری نیز برایش برخوردار بوده، پاسخ مسوولان امنیتی و قضایی ابتدای انقلاب درباره اقدامات و تصمیمات و برخوردهای تحقق یافته است. واقعیت این است که در این باره حداقل برای نسل جدید سوالاتی وجود دارد. از سویی فرهنگ پاسخگویی می‌توانست برخی بحران‌ها را نیز از سیستم سیاسی دور کند. شاید اگر از آغاز چنین سیاستی دنبال می شد شاهد اتفاقاتی از جنس حمله به کوی دانشگاه، قتل‌های زنجیره‌یی، فاجعه کهریزک و مرگ ستار بهشتی نبودیم.
در ادامه مقاله اعتماد با اشاره به پرونده مرگ ستار بهشتی و برکناری پلیس فتا آمده شاید اگر سنت پاسخگویی و تمرکز بر اقدامات نیرهای متمرد به یک فرهنگ بدل می‌شد، بسیاری از هزینه‌هایی که بر کل ساختار حاکمیت تحمیل شده، محقق نمی‌شد. این اقدام قابل تقدیر است که پلیس حداقل استانداردها را برای پیگیری حق یک مظلوم به کار برده است. اقدامی که در اندازه خود از آن استقبال کرد، بدان امید که به فرهنگی غالب بدل شده و به هنجاری قدرتمند در حفاظت از منافع شهروندان تبدیل شود.
عباس عبدی در مقاله ای که به مناسبت سالروز همه پرسی قانون اساسی دراعتمادنوشته اظهار نظر کرده که مساله مهم امروز حاکمیت قانون است. مساله‌یی که طی قرون متمادی با آن مواجه بوده‌ایم. مساله امروز ما این نیست که فلان قانون کارآمد و خوب است یا خیر، مساله اصلی و مقدم بر همه اینها این است که حاکمیت قانون به نحو کامل برقرار باشد، در غیاب این ویژگی، هیچ فرقی میان قانون خوب و بد وجود نخواهد داشت. اگر امروز می‌بینیم که سر و صدای نمایندگان مجلس هم از عدم اجرای قانون درآمده، ناشی از وجود همین مساله و مشکل است.
به نوشته این جامعه شناس اگر در جامعه‌یی، قانون به اراده شخص تنزل پیدا کند، نقطه آغاز سقوط آن جامعه است. اتفاقی که امروز در مصر رخ داده، حکایت از همین وضع دارد، اینکه محمد مرسی حق صدور حکم قضایی را درباره فرامین خود لغو کند، به نوعی بازگشت به همان وضعیت سابق است. بخش اعظم اشکالات جوامعی که در آنها حاکمیت قانون برقرار نیست، ناشی از نارسایی‌های قانونی نیست، بلکه به دلیل فقدان حاکمیت قانون است که اجرای آنها به اراده اشخاص منوط می‌شود.
نویسنده مقاله اعتماد تاکید کرده: همه نیروهایی که دل در گرو اصلاح وضعیت موجود دارند، باید نوعی بازنگری جدی درباره رابطه خود با قانون اساسی کنند و این فاصله‌یی را که ایجاد کرده‌اند از میان بردارند.
راضی به همین گرانی و به آسیا شد اول
محمدحسین روانبخش در ستون طنز مردم سالاری از قول رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار نقل کرده که قیمت انار و هندوانه تا شب یلدا افزایش چشمگیری خواهد داشت، و افزوده نزدیک بیست روز به شب یلدا باقی مانده است و چون مملکت ما در حالت گل و بلبل فوق‌العاده بسر می‌برد، هیچ کالایی را نمی‌توان با اطمینان نام برد و گفت که ظرف این بیست روز گران نمی‌شود!
به نظر نویسنده این ستون گلی به جمال رئیس این اتحادیه که موضوع را همین جوری سرراست اعلام می‌کند، چون همین امر اگر قرار بود از سوی مقامات دولتی اعلام شود، با کمال اطمینان و رویم به دیوار، گلاب به روی همه هموطنان، با اعتماد به نفسی منحصر به فرد گفته می‌شد که در خرید انار و هندوانه اصلا عجله نکنید چون این کالاها به هیچ وجه گران نخواهد شد! و بعد از این اعلام عموم مردم بر اساس تجربیات خود، می‌فهمیدند که ای دل غافل! قیمت هندوانه و انار به قدری گران خواهد شد که روی طلا و دلار کم شود!
طنزنویس مردم سالاری یادآوری کرده که رئیس بانک مرکزی زمانی با دلسوزی خیلی صمیمانه و رقیقانه‌ای می‌گفت طلا نخرید که ضرر می‌کنید! احمدی نژاد هم روزگاری که دلار ۱۲۵۰ تومان بود با ضرس قاطع گفت که این دلار ۹۰۰ تومان هم نمی‌ارزد حالا باید خدا را شکر کنیم که دولتمردان چیزی درباره ارزانی و فراوانی انار و هندوانه تا شب یلدا نمی‌گویند، ما به افزایش چشمگیر قیمت این دو میوه تا شب یلدا راضی هستیم .
در ادامه طعنه روزنامه ها به تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا به انتخاب فدراسیون فوتبال ایران به عنوان فدراسیون نمونه، سعید سلیمان پور در تهران امروز شعری سروده که در انتهای آن آمده:
گفتند: به آسیا شد اول!
گفتم: نشوید گیج و حیران
وقتی به حریف خویش بخشد
دروازه ز بعد توپ و میدان-
آری شود اوّل و نمونه
البته ز منظرِ رقیبان!
کارتون احسان گنجی، اعتماد