موشک‌های پاتریوت و پیام ترکیه به ایران و روسیه
تصمیم ترکیه مبنی بر استقرار موشک‌های پاتریوت نارضایتی ایران و روسیه را برانگیخته است. ترکیه اعلام کرده استقرار این موشک‌ها دفاعی و موقتی است. کارشناسان از پیامد استقرار آن برای ایران و روسیه سخن می‌گویند.
عصمت ییلماز، وزیر دفاع ترکیه خبر داد ظرف چند روز آینده درباره‌ی محل استقرار سامانه‌ی دفاع موشکی "پاتریوت" و تعداد آن تصمیم‌گیری می‌شود. وی خاطرنشان کرد حمایت از مرزهای ترکیه بر عهده‌ی ناتو است.
روزنامه‌های ترکیه نیز خبر دادند پیمان ناتو یک هیأت ۳۰ نفره متشکل از نمایندگان آلمان، هلند و آمریکا را به ترکیه اعزام کرده است.
به دنبال "هشدار ایران به ترکیه" و "اعتراض روسیه" به استقرار موشک‌های پدافندی پاتریوت، احمد داووداوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه واکنش نشان داد.
داووداوغلو در واکنش به نگرانی‌های ایران و روسیه اعلام کرد که هیچکس نباید از استقرار این سامانه نگران باشد، زیرا این سامانه جنبه‌ی دفاعی دارد و تا زمانی که ترکیه تهدید نشود از این پدافند استفاده‌نخواهد کرد. وی همچنین اظهار داشت که تنها هدف از استقرار این سامانه حفظ امنیت ترکیه در صورت بروز بحران است.
اردوغان: ناتو وظیفه دارد از ترکیه دفاع کند
خبرگزاری نیمه دولتی آناتولی ترکیه در ۵ آذر ۱۳۹۱ از قول رجب طیب اردوغان، نخست وزیر این کشور گزارش می‌دهد: «بدنبال اقداماتی که ما برای حفاظت از مرزهای خود انجام می‌دهیم کسی نباید به دنبال یک هدف و معنای دیگری باشد. ما با هدف دفاع از خود مجبور به استقرار موشک‌های پاتریوت هستیم. ناتو وظیفه دارد از ترکیه دفاع کند.»
سامانه‌ی پدافند موشکی "پاتریوت" متعلق به ارتش آلمان
از سوی دیگر مقام‌های ترکیه تشدید حملات حزب کارگران کردستان ترکیه، پ ک ک را نیز تهدید امنیت این کشور تلقی میکنند. در این رابطه ادریس نعیم شاهین، وزیر کشور ترکیه، در زمان حضور علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران در استانبول، در حملات شدیدالحنی ایران را به حمایت از حزب کارگران کردستان ترکیه متهم کرد.
وی در مصاحبه‌ای که به صورت زنده از کانال تی ار تی ، تلویزیون دولتی ترکیه پخش می‌شد، اظهارداشت: «ما اطلاع داریم که ایران به گروه تروریستی پ ک ک کمک میکند و اعضای این گروه که در شیندنلی و یوکسک اوبا مجروح شدند در بیمارستان‌های ایران درمان می‌شوند.»
رفعت باللی در تارنمای شبکه تلویزیونی "اولوسال کانال" ترکیه هم ضمن اشاره به سفر لاریجانی در ۴ آذر ۱۳۹۱ (۲۴ نوامبر) به ترکیه تاکید میکند، سفر لاریجانی به دمشق و بیروت بیشتر شبیه به یک ژست سیاسی بوده و هدف اصلی او دیدار با اردوغان بوده است.
لاریجانی به قول این تحلیل‌گر ترک تنها به تائید کردن وضعیت موجود بسنده کرده است. وی همچنین می‌نویسد: «به باور مقام‌های ایران اردوغان درباره‌ی مسئله‌ی استقرار موشک‌های پاتریوت "تقیه" کرده و ابتدا قاطعانه این موضوع را رد کرده اما بعدا موافقت خود را با استقرار موشک‌های پاتریوت اعلام کرده است.»
جبهه‌بندی کشورهای منطقه
استقرار سامانه‌ی دفاعی پاتریوت در مرزهای ترکیه یکی از بحث‌های داغ محافل و تحلیل‌گران سیاسی این کشور نیز هست. آرتوم دینچ، کارشناس امور ترکیه و ایران، می‌گوید: «پس از تکان‌های سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا صف‌بندی‌ها اکنون در منطقه مشخص شده است. از سویی ترکیه، عربستان، قطر و کشورهای حاشیه خلیج فارس در یک جبهه قرار گرفته‌اند، و از سوی دیگر ایران، دولت مرکزی عراق، سوریه و حزب‌الله لبنان در جبهه‌ای دیگر قرار دارند.»
این کارشناس نتیجه می‌گیرد که جنگ سردی میان این دو جبهه در حال وقوع است و استقرار سامانه دفاعی پاتریوت در مرزهای ترکیه با سوریه به تشدید اختلافات دامن می‌زند.
هواپیمای اف۱۶ ناتو متعلق به نیروی هوایی ترکیه
برگزاری مانور نظامی ترکیه با گرجستان و آذربایجان
از سویی تارنمای ارتش ترکیه از رزمایش مشترک ارتش ترکیه، گرجستان و آذربایجان خبر داده است. این رزمایش تحت عنوان "عقاب‌های قفقاز" از تاریخ ۲۶ نوامبر سال جاری تا ۳ دسامبر (۶ تا ۱۳ آذر) ادامه خواهد داشت.
در این رزمایش که با هدف "تامین امنیت" در نزدیکی آنکارا برگزار می‌شود، نیروهای عملیاتی ویژه سه کشور شرکت دارند. مقام‌های ترکیه گفته‌اند این مانور ارتباطی با رویدادهای سوریه و یا مخالفت روسیه با استقرار سیستم دفاعی پاتریوت ندارد و تصمیم برای برگزاری آن پیش از بروز وقایع سوریه اتخاذ شده است.
نگرانی ترکیه از نفوذ دینی ایران
به رغم تنش‌ها و عدم پیشرفت گفتمان سیاسی، رفت و آمد مقام‌های سیاسی ایران به ترکیه کاهش نیافت. پس از سفر علی سعیدلو، معاون احمدی‌نژاد در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۲ (۲۹ آبان) به ترکیه، علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران نیز با اردوغان و دیگر مقام‌های این کشور دیدار کرد.
گرچه محافل مطبوعاتی ترکیه اشاره جدی به این دیدارها نداشتند، اما کارشناسان به اهمیت امنیتی آن اشاره میکنند. در حین دیدار اردوغان و لاریجانی، حاکان فیدان رئیس سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه نیز به محل دیدار آمد. در این دیدار که تقریبا ۲ ساعت در پشت درهای بسته صورت گرفت، طرفین در خصوص بحران سوریه تبادل نظر کردند.
سفر لاریجانی همزمان با آغاز مراسم عاشورا بود. بنا به نوشته روزنامه‌های ایران، وی در استانبول در مقابل ۲۰۰ هزار نفر از پیراوان اهل تشیع در این شهر سخنرانی کرد. کارشناسان مقیم ترکیه دراین باره از حساسیت مقام‌های ترکیه نیز صحبت میکنند.
آرتوم دینچ در این باره به دویچه‌وله می‌گوید: «ترکیه اقدام مقام‌های ایرانی را زیر ذره‌بین قرار داده و به صورت جدی به آن اهمیت می‌دهد. در ظرف ۶ ماه گذشته برخی شبکه‌هایی که با سازمان امنیت ایران در ارتباط بودند، کشف شدند. ترکیه از نفوذ ایران در میان "ان جی او"های وابسته به اهل تشیع در ترکیه نیز بسیار نگران است.»
کارشناس: ترکیه مجبور به استقرار موشک‌های پاتریوت است
محمد صالح خاتم، تحلیل‌گر مسائل ترکیه و ایران از شهر استانبول می‌گوید، سیاست راهبردی ترکیه در قبال ایران و روسیه تغییری نکرده است. استقرار سامانه‌ی پدافند موشکی پاسخی است به تحریکات ایران در منطقه.
وی می‌گوید: «اکنون مسئله سوریه نیست؛ ایران تمامی مهره‌های خود را علیه ترکیه به کار گرفته است. ترکیه برای اجرای سیاست‌های راهبردی خود در مقام دفاع از خود مجبور شده موشک‌های پاتریوت را مستقر کند. استقرار موشک‌های پاتریوت پیامی است به ایران و روسیه که ترکیه هم می‌تواند از توانمندی‌‌های بازدارنده چه در ناتو و چه در قالب‌های دیگر استفاده کند.»
هر دو کارشناس که با دویچه‌وله سخن گفتند، تایید میکنند که استقرار سیستم دفاعی پاتریوت در مرزهای ترکیه با سوریه پیامی است به ایران و روسیه، مبنی بر این‌که این کشور با تشدید تنش‌ها در مرزهای خود قادر است از توان پیمان نظامی ناتو استفاده کند.
به باور همین کارشناسان، استقرار سامانه‌ی پدافندی پاتریوت به معنای تغییر سیاست‌های راهبردی خارجی ترکیه در قبابل ایران و روسیه نیست.
این کارشناسان در این راستا به رشد تبادلات تجاری ترکیه با ایران و روسیه اشاره میکنند که با ادامه‌ی تنش سیاسی نیز این تبادلات لطمه‌ای نخورده است. آنها با توجه به این مسئله نتیجه می‌گیرند که استقرار سامانه‌ی دفاعی پاتریوت در مرزهای ترکیه نیز مانع توسعه‌ی تجاری ترکیه با ایران و روسیه نخواهد شد.