تکرار برنامه‌ای که محقق نشد؛ نفت خام به مردم پیش فروش میشود
فعالان بازار سهام در تالار بورس تهران - در صورت نهایی شدن این طرح، اوراق سلف نفتی به مردم فروخته میشود
احمد قلعه‌بانی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، روز یکشنبه، ۷ آبان، یک بار دیگر پس از یک سال، از برنامه ریزی برای فروش نفت خام ایران به مردم در قالب انتشار اوراق سلفی نفت خبر داد.
آقای قلعه بانی که با شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی، شانا، وابسته به وزارت نفت ایران، سخن می‌گفت، «تامین سرمایه از محل فروش اوراق بهادار سلف نفتی»، را ابزاری «کارآمد و موثر» در صنعت نفت ارزیابی کرد.
آنطور که معاون وزیر نفت ایران گفته، قراراست با این شیوه سرمایه‌های خرد و کلان افراد حقیقی و حقوقی در این صنعت به کار گرفته شود.
البته این نخستین بار نیست که یکی از مقام‌های وزارت نفت دولت دهم از فروش نفت خام به مردم ایران خبر می‌دهد، طرح فروش اوراق سلف نفتی، برای نخستین بار در آبان‌ماه سال ۹۰، مطرح شد.
رستم قاسمی، وزیر نفت دولت دهم آن زمان از صدور مجوز فروش ۱۵ میلیارد دلار اوراق صکوک خبر داد که با توافق صورت گرفته بین وزارت نفت و سازمان بورس قرار بود از آذرماه پارسال به بازار عرضه شود.
همان زمان، وزیر نفت دولت دهم، این اوراق را، «فروش نفت خام به مردم» اعلام کرده بود.
آقای قاسمی ابراز امیدواری کرده‌بود که با عرضه و فروش اوراق صکوک نفتی، «شاهد مشارکت و سرمایه‌گذاری مردم به ویژه در میادین مشترک باشد.»
کمی بعد از اظهارنظرهای وزیر نفت ایران، احمد قلعه‌بانی، معاون وزیر نفت ایران حتی از پیش‌فروش گاز به مردم ایران، با همین راهکار خبر داده بود که تاکنون آن طرح نیز اجرایی نشده‌است.
اوراق صکوک، یکی از انواع ابزارهای تامین مالی بر مبنای شریعت اسلامی است. صکوک بر مبنای تعریف، به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف میشود که باید خود دارای ارزش باشد و نمی‌تواند براساس فعالیت‌های سفته بازی و سوداگرانه و در واقع فعالیت‌هایی که بدون خلق ارزش و کار صورت می‌گیرند، سودآوری داشته باشد.
این طرح وزارت نفت یک بار دیگر پس از آن مطرح میشود که رستم قاسمی، وزیر نفت ایران در سفر به امارات از تدوین طرحی در دولت جمهوری اسلامی ایران خبرداده بود که بر اساس آن، دولت ایران خواهد توانست، کشور را بدون هیچ درآمد نفتی اداره کند.
شمس الدین حسینی، سخنگوی اقتصادی و وزیر اقتصاد دولت نیز سه شنبه شب گذشته، ۳ آبان ماه، گفته بود اگر مشکلات فروش نفت ایران ادامه یابد، هزینه‌های دولت ایران از محل مالیات‌ها تامین میشود.
روز یکشبنه،۷ آبان، مهدی موسوی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس، نیز از تدوین طرحی در مجلس برای کاهش صادرات نفت ایران از چهار میلیون به دو میلیون بشکه در روز خبرداد.
این نماینده در حالی از تدوین طرحی برای کاهش‌دادن صادرات نفت ایران به دو میلیون بشکه در روز سخن گفته که به گزارش برخی خبرگزاری‌های بلومبرگ، میزان فروش نفت ایران به یک میلیون و یکصد هزار بشکه در روز رسیده‌است.
تولید، صادرات و فروش نفت ایران در پی تشدید تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا و ایالات متحده با مشکل مواجه شده و به تایید محمدرضا باهنر، نایب رییس مجلس شورای اسلامی در نخستین روزهای مهرماه امسال، به یک میلیون بشکه در روز رسیده‌است.
چندی پیش، در مردادماه سال ۹۱، غلامرضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، در گفت و گو با هفته نامه «تجارت فردا»، چاپ تهران پیش بینی کرده بود از راه فروش اوراق سلف نفتی، «امکان سرمایه‌گذاری پنج میلیارد دلاری مردم ایران در بخش نفت و گاز» وجود دارد.
شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی ایران، شانا، که وابسته به وزارت نفت ایران است، نیاز صنعت نفت و گاز ایران به سرمایه‌گذاری را ۳۰ میلیارد دلار اعلام کرده که به نوشته این سایت خبری، فروش اوراق سلف نفتی می‌تواند بخشی از این نیاز را تامین کند.
تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، علاوه بر ایجاد محدودیت‌های مستقیم بر سر راه تولید و صادرات نفت ایران، خروج شرکت‌های نفتی بزرگ از بازار ایران و اعمال محدودیت‌هایی بر سر راه ورود فناوری‌های روز دنیا در این بخش را به همراه داشته که عقب‌ماندگی‌هایی را در صنعت نفت و گاز ایران رقم زده‌است.