تخریب سنگ نگاره «بهرام دوم

سارقین بخشی از سنگ نگاره (درون دایره) را در سودای یافتن گنج تخریب کردند

بکتاش خمسه پور

طی سالیان گذشته همواره گزارش های بسیاری درباره تخریب یا ویرانی آثار باستانی و تاریخی ایران مخابره شده و نگهداری و حفظ میراث فرهنگی ایران، یکی از مسائل عمده کشور دانسته شده است.
 
«رضا مرادی غیاث آبادی» نویسنده، پژوهشگر و کارشناس امور باستانشناسی در ایران در گفتگو با رادیو فردا، عوامل مختلفی را به عنوان مسائل و موانع موجود در نگهداری و حفظ آثار باستانی و میراث تاریخی ایران بازگو می کند:
 
 
  تخریب آثار باستانی در ایران وسیع است ولی برخی رسانه های گروهی بیشتر به آن چیزی که واقعا اتفاق افتاده، آن تهدیدهایی که واقعا وجود داره کمتر توجه میکنند یا توجه نمیکنند و بیشتر به سراغ یکسری ادعاهای عجیبی میروند یا نادرستی میروند یا غلو آمیزی میروند، گرز بهرام هم همچنین است، اولا آن اثری که من دیدم در بعضی سایت ها عکس اش را، آن گرز نیست اصولا، آرایه ای است که به اسب بسته شده، از اسب آویزان شده است و اصولا پادشاهان گرز بدست نمی گرفتند.

 آقای غیاث آبادی، سه نکته وجود دارد در مورد آثار باستانی که همواره گزارشهایی در مورد ویرانی و یا تخریب شان مخابره می شود، یکی اینکه تعدد این آثار است و طبیعتا نگهداری و رسیدگی به این همه آثار باستانی، کار بسیار عظیمی است، یکی مسالۀ فقر است در جامعه و عده ای سوداگر که دنبال بهره برداری از این آثار هستند و یکی اینکه سازمان میراث فرهنگی بودجۀ کافی یا نفرات کافی را برای حفظ و نگهداری از میراث عظیم باستانی ایران ندارد، آیا همه این سه تا دخیل اند در این مساله؟
 
- درست است، همه اینها هستند، سازمان میراث فرهنگی نه رویکردی به سمت اشخاص متخصص دارد، نه کارها را بصورت اینکه بدست اهل فن سپرده بشود دارد، کارهای اجرایی و کارهای مدیریتی را بدست کسانی می سپارند که بیشتر بر اساس روابط و آشنایی ها و حالا اگر در پست های بالاتر باشد، یکسری انگیزه های سیاسی و از این قبیل انتخاب می کنند.
 
مسالۀ سوداگری که گفتید کاملا مهم است، یک کتیبۀ «اورارتویی» در همین چند هفته گذشته در آذربایجان تا حد زیادی از بین رفت و کسی هم بهش توجهی نکرد. نگاره های غار «دوشه» پارسال از بین رفت، کسی هم به اینها توجه نکرد.
 
می دانید چون اینها سودی برای کسی ندارد اما وقتی یک عملیات عمرانی باشد، سدسازی باشد، راهسازی باشد، برج سازی باشد، پل سازی باشد، راه آهن کشیدن باشد، اینجا منافع بین پیمانکاران پیش بیاید، با همدیگر رقابت می کنند، از این گونه اخبار درست می کنند، توجه بفرمایید بیشتر اینگونه اخباری که بعضی از این خبرگزاریها منتشر می کنند حول و حوش تخریب های ناشی از عملیات عمرانی بزرگ است یا تعدادی از اینها هستند که توسط سازندگان اشیاء باستانی قلابی اخبارش ساخته میشود.
 

بخش آسیب دیده در سنگ نگاره «بهرام دوم» در تنگ چوگان

 
-  آقای غیاث آبادی، برای حفظ و نگهداری بایسته و شایسته آثار باستانی و میراث تاریخی ایران چه اقداماتی باید صورت بگیرد از دیدگاه شما به عنوان یک کارشناس؟
 
- کارهایی که اصولا نظام مدیریتی که در سازمان میراث فرهنگی هست از همه مهمتر که خودش آن سر رشته درازی دارد، اینکه مطالبی که توی رسانه ها مطرح میشود راجع به آثار باستانی بدست اشخاص خبره نوشته بشود، بازگو بشود، این کار را نمی کنند.
 
بیشتر حالت جنجالی بهش می دهند و افکار عمومی هم توجهی ندارد، یک زمانی بود چند سال پیش اگر کسی می گفت فلان اثر باستانی در معرض ویرانی، واقعا همه نگران می شدند، واقعا همه حرف اش را می زدند اما الان می بینید کسی اصلا اهمیتی نمیدهد، هر چقدر بگویند گرز بهرام نابود شد، اصلا کسی نمی داند، اصلا اهمیت نمی دهد، می دانید چون از بس تکرار کرده اند این سخنان نادرست را، دیگر باور نمی کنند یا اهمیت نمی دهند اما مهم اینجاست که اتفاقا دقیقا آن کتیبۀ سنگ نگاره ای که در معرض نابودی است یا نابود شده یا دزدیده شده، در مورد آن سکوت است، توجهی بهش نمی شود.