نه کوپن و نه جیره بندی، اقتصاد ایران را به حالت عادی بر نمی گرداند

علیرضا کرمانی 

«صدای پای کوپن می آید»، «کوپن باز می گردد»، اینها عنوان های برخی رسانه ها در داخل ایران است. بی ربط هم نیست.
 
در تازه ترین اظهار نظرها احمد توکلی، رییس پیشین مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی که خود، اقتصاددان هم هست و زمانی، وزیر کار دولت میرحسین موسوی در دوران جنگ بوده و البته مخالف اقتصاد کوپنی، حالا توصیه می کند که شرایط ویژه است و باید به اقتصاد کوپنی بازگشت.
 
یک مخالف دیگر اقتصاد کوپنی در دوران جنگ، حبیب الله عسگراولادی، عضو سرشناس حزب موتلفه و وزیر بازرگانی دولت میرحسین موسوی که آن روزها با اقتصاد کوپنی اصلا سر سازگاری نداشت حالا می گوید اقتصاد ایران اقتصادی یک صد میلیارد دلاری است در حالی که درآمد حاصل از فروش نفت  این روزها تنها ۳۰ میلیارد دلار است و به ناچار باید به سمت سیستم کوپنی حرکت کرد.
 
کامران دادخواه، استاد اقتصاد در دانشگاه نورث وسترن ایالت فورت کلند آمریکا به ما می گوید: «اقتصاد ایران به دلایل زیاد، به دلیل مردمش، منابعش و موقعیت جغرافیای اش می بایستی از کره جنوبی و ترکیه پیش تر باشد. اما سی و اندی سال است که به دلیل سیاست هایی که در پیش گرفته شده و دخالت بیجای دولت در کار اقتصاد، باعث شده است که اقتصاد ایران به شدت به درآمد نفت متکی باشد. در واقع می شود گفت که تمام اقتصاد ایران بر پایه نفت است.
 به دلیل این که امکان صادرات نفت کم شده است و پول نفت هم به سادگی به دست دولت ایران نمی رسد، طبیعتا همه آقایان دچار وحشت شده اند که وضع به شدت بدتر و بدتر خواهد شد.»
 
حالا شمار کسانی که هم خودی به حساب می آیند و هم دستی در اقتصاد و تجارت دارند و هم بازگشت به سیستم کوپنی را توصیه می کنند، کم نیستند.

از محسن رضایی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران که حالا دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام است گرفته تا احمد توکلی، حبیب الله عسگراولادی و برخی دیگر از نمایندگان مجلس و رییس ستاد بسیج اقتصادی، همه و همه از لزوم بازگشت به سیستم کوپنی می گویند.
 
کامران دادخواه: الان اقتصاد جهانی به هم پیوسته شده است. اقتصاد آمریکا و چین و ژاپن به هم پیوسته هستند این در حالی است که اقتصاد ایران می خواهد برگردد به دو قرن پیش. در درجه اول برای رفع این بن بست ایران باید از تقابل با دنیا دست بردارد و این تحریم ها برداشته شود. ولی اگر بخواهند این سیاست را کماکان ادامه بدهند هیچ  نسخه ای وجود ندارد که وضع اقتصادی ایران به صورت مطلوبی درآورد. نه کوپن و جیره بندی و نه هیچ اقدام دیگری نمی تواند اقتصاد را به حالت عادی برگرداند.»
 
اگر چه حالا که اوضاع حادتر شده صحبت از کوپن و اقتصاد کوپنی هم بیش از گذشته به گوش می رسد ولی در داخل حکومت ایران از چند ماه پیش، برخی ها حدس می زدند که کار به اینجا برسد.
 
اواسط تابستان، برخی رسانه های داخلی ایران اعلام کردند که کمیسیون اقتصادی مجلس طرح سهمیه بندی کالاهای مصرفی و عرضه آن بر روی کارت الکترونیک را در دست بررسی دارد.
 
همان روزها مدیر کل ستاد بسیج اقتصادی هم گفته بود که توزیع کوپنی کالاهای اساسی می تواند همچنان بهترین روش برای تضمین رسیدن این کالاها به مردم و به ویژه اقشار آسیب پذیر باشد.
 
با این حرف ها این روزها باید یک بار دیگر منتظر اعلام سهمیه و به تبع آن صف های طولانی برای قند و شکر و روغن نباتی و گوشت و مرغ و شاید هم چای و سیگار بود. اما این بار نه با کوپن های کاغذی که با کارت های الکترونیکی.