بچه‌هایی که کرمک دارند
زندگی در خانواده‌های پرجمعیت، مهدکودک‌ها و خانه‌های سالمندان شرایط انتقال بیماری کرمک را مساعد می‌کند. این بیماری منحصر به یک گروه اجتماعی یا اقتصادی نیست.
بیشتر والدین با بیماری کرمک آشنایی دارند، اما عقاید عجیب و غریب در مورد عفونت با این کرم‌ها در جامعه وجود دارد و باورهایی در میان خانواده‌ها شکل گرفته که بسیاری از آنها پایه علمی ندارند.
برخی از این سوال‌های شایع و باورها را با دکتر علیرضا ناطقیان، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در میان گذاشته‌ایم تا از صحت آنها مطلع شویم.
واقعا این کرمک بیماری شایعی است؟
بله، آلودگی با این کرم‌های ریز در تمام دنیا و در تمام سنین رخ می‌دهد و در بچه‌های پیش‌دبستانی و دبستانی شایع است، اما چون این عفونت در بیشتر موارد بی‌علامت است و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، افراد از آلوده بودن خود بی‌اطلاع می‌مانند.
زندگی در خانواده‌های پرجمعیت، مهدکودک‌ها و خانه‌های سالمندان شرایط انتقال بیماری را مساعد می‌کند. این بیماری منحصر به یک گروه اجتماعی یا اقتصادی نیست.
بیشتر مردم می‌گویند ابتلای کودک به کرمک به معنای بی‌توجهی به بهداشت از جانب خانواده‌اش است. این باور حقیقت دارد؟
ببینید، انتقال تخم کرمک از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم و ناخودآگاه با دست‌های آلوده یا وسایل آلوده مانند اسباب‌بازی و ملحفه آلوده رخ می‌دهد. اگر فرد مبتلا به این نوع کرم ناحیه مقعد خود را لمس کند و دست‌های خود را خوب نشوید، تخم کرمک زیر ناخن‌هایش می‌ماند و به هر آنچه لمس کند، منتقل می‌شود. سپس افراد سالمی که با آن اجسام تماس پیدا می‌کنند هم مبتلا می‌شوند.
برای تخم انگلی که وارد دهان می‌شود چه اتفاقی می‌افتد؟
این تخم‌های انگل، در معده سر باز می‌کنند و لاروهای آن به قسمتی از روده بزرگ که منطقه روده کور است، می‌روند. در آنجا رشد می‌کنند و بالغ می‌شوند، جفت‌گیری می‌کنند و زیاد می‌شوند. این کرم‌های ماده باردار برای تخم‌ریزی، شب‌ها به ناحیه دور مقعد مهاجرت می‌کنند.
آیا خارش شبانه مقعد در کودکان به این دلیل است؟
این خارش حتما دلیل وجود کرمک نیست، چون انواع بیماری‌های پوستی ناحیه مقعد و دیگر نواحی تناسلی و به‌خصوص حساسیت‌های غذایی و پوستی هم این علامت را می‌دهند. گاهی در بزرگسالان این علامت نشانه اضطراب یا مشکلات عصبی و روحی روانی دیگر است.
با اینکه شما به بی‌علامت نبودن افراد آلوده اشاره دارید، اما مردم علامت‌هایی مانند دندان‌قروچه، کم‌اشتهایی، شب‌ادراری و حتی گاهی پراشتهایی را به کرمک ربط می‌دهند. این باورها غلط است؟
رابطه علمی و شناخته‌شده‌ای بین این علایم و کرمک وجود ندارد و هیچ‌کدام ثابت نشده‌اند، اما عامه مردم این علایم ضد و نقیض را به کرمک مربوط می‌دانند؛ مثلا هم کم‌اشتهایی و هم پرخوری کودک را به کرمک ربط می‌دهند که از نظر علمی صحیح نیست.
علاقه به مصرف مواد شیرین هم ربطی به کرمک ندارد؟
نه. تا به حال رابطه‌ای بین رژیم‌غذایی و ایجاد کرمک یا عود علایم آن پیدا نشده است.
بعضی افراد می‌گویند کرمک از طریق تماس با سگ و گربه منتقل می‌شود، این حقیقت دارد؟
نه. این انگل مخصوص انسان‌هاست. اگرچه برخی بیماری‌های انگلی بین سگ و گربه‌ها و انسان مشترک و قابل‌انتقال هستند، اما عفونت با این کرم‌های ریز بسیار نازک و نخی‌شکل که سفیدرنگ هستند و حداکثر یک سانتی‌متر طول دارند، ربطی به حیوانات ندارد.
چطور این بیماری تشخیص داده می‌شود؟
در بیشتر موارد با شرح‌حال و معاینه و مشاهده کرم‌ها در ناحیه مقعد یا داخل لباس زیر کودکان این بیماری مشخص می شود. چون تعداد تخم‌های انگل در مدفوع کودک کم است، آزمایش مدفوع کمکی به تشخیص نمی‌کند.
درمان چگونه است؟
درمان کرمک ساده است و با مصرف یک نوبت شربت یا قرص انجام می‌شود. اما مصرف دارو حتما باید تحت‌نظر پزشک باشد و همه افراد خانواده تحت درمان منظم قرار بگیرند، چون بعد از درمان احتمال عود وجود دارد.
معمولا دو هفته بعد از نوبت اول درمان، دارو را یک بار دیگر تکرار می‌کنیم.
طی این مدت دوش گرفتن صبحگاهی، تعویض مکرر لباس زیر و ملحفه‌ها، ممنوعیت خاراندن ناحیه مقعد و کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها باید انجام شود.