آیا مهدی از لندن به تهران گریخته است؟!

برملا شدن ماجرای یک پرونده ۱۳ میلیون دلاری و برون مرزی از مهدی هاشمی این سؤال را به طور جدی مطرح می‌کند که آیا وی به رغم داشتن پرونده قضایی در ایران، بازداشت در تهران را به دستگیری در لندن و استرداد به کانادا ترجیح داده است و در ماجرایی معکوس نسبت به شهریور ۸۸، این بار نه «از» تهران بلکه «به» تهران گریخته است؟

                                 

بازگشت مهدی هاشمی به تهران در حالی که خود به خوبی می‌دانست در بدو ورود با برخورد دستگاه قضایی کشور مواجه خواهد شد، ‌گمانه‌زنی‌هایی را پیرامون چرایی این بازگشت در میان تحلیلگران سیاسی و نیز افکار عمومی به وجود آورد؛ اذهانی که از همان آغاز نیز آنقدر ساده لوح نبودند تا رفتن مهدی هاشمی را به لندن برای مأموریت کاری پیرامون دانشگاه آزاد اسلامی باور کرده باشند.
در همه سه سال گذشته از زمان خروج وی از ایران، تقریباً یک اجماع عمومی وجود داشت که مهدی هاشمی در پی این گمان که قوه قضائیه با توجه به نقش وی در فتنه پس از انتخابات ریاست جمهوری ۸۸، با وی برخورد خواهد کرد، از تهران به لندن گریخت و این میانه، مأموریت کاری و ادامه تحصیل، بهانه هایی بودند که حتی نتوانستند عامه پسند هم باشند! گرچه رد این دو بهانه هم الزاماً به مفهوم تأیید گزینه سوم، یعنی فرار از محکمه قضایی نیست، می‌توان گزینه چهارمی را هم در نظر گرفت که مهدی هاشمی به منظور رتق و فتق امور پشت پرده یک فتنه به لندن، مقصد اول بسیاری از اپوزیسیون‌های فراری رفته باشد.

حالا گذشته از علت خروج یا فرار مهدی هاشمی از ایران در شهریور ۸۸، حرف و حدیث‌ها پیرامون دلیل ورود وی نیز بر حجم احتمالات پیرامون عملکرد کسی که برخی تلاش دارند او را «شاه کلید فتنه ۸۸» بنامند، می‌افزاید، به ویژه آنکه یک شب قبل از ورود وی به تهران، فائزه هاشمی، خواهر وی برای گذراندن دوران محکومیت خود به اوین برده شد تا برادر نیز بداند که قرار نیست دستگاه قضایی به اعتبار نسبت‌های فامیلی با مسئولان نظام، از مجازات یا محاکمه مجرم یا متهمی صرف نظر کند. این احتمالات هر کدام درجه‌ای از اعتبار و نزدیکی به واقعیت را می‌تواند داشته باشد و در عین احتمال وجود چند دلیل از دلایل ذکر شده برای ورود وی، می‌تواند هیچ‌کدام از آنچه هم که تاکنون مطرح شده، درست نباشد.

مسئله‌ای نداشت یا تقاضا شد؟

بستگان مهدی هاشمی معتقدند وی دلیلی برای نیامدن به ایران نداشته است. فاطمه هاشمی هنگام ورود مهدی هاشمی در فرودگاه امام خمینی می‌گوید: «مهدی به ایران بازگشت چون هیچ مسئله‌ای نداشت.» محسن هاشمی نیز بازگشت برادرش را از لندن به تهران پس از گذشت بیش از سه سال از فتنه ۸۸، پاسخ به «تقاضا» می‌خواند و البته اشاره ضمنی هم به پاسخگویی مهدی می‌کند: «تقاضا این بوده که ایشان بیایند و کارشان تمام شده و دارند می‌آیند تا رسیدگی شود.» برادر بزرگ مهدی هاشمی درباره تحصیل وی در لندن هم می‌گوید: «دکترای‌شان از مرحله‌ای گذشته و دارند تز دکتری را می‌نویسند و می‌توانند «ترددی» کار را انجام دهند.»

خودشآمد یا آورده شد؟

این سو اما تقریباً اجماع هست که دلیل بازگشت مهدی هاشمی به ایران نمی‌تواند پاکدستی وی باشد، چه آنکه مطابق گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هشتم پیرامون حوادث پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری در ایران، این فرد نقشی تعیین‌کننده در مدیریت و هدایت این فتنه عهده دار بوده است؛ گزارشی مستند که نمی‌تواند مورد توجه دستگاه قضایی قرار نگیرد.
برخی معتقدند مهدی هاشمی برای مدیریت انتخابات سال آینده ریاست جمهوری به تهران آمده و برخی دیگر هم بر این گمان هستند که وی به ایران نیامد، بلکه به ایران آورده شد! یعنی شرایط به گونه‌ای رقم خورد که او، به رغم میل باطنی و به رغم یقین به برخورد قضایی با خویش، مجبور شد به تهران بازگردد. اینکه وی از سوی سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه مأمور به حضور در ایران شده باشد نیز گمان دیگری برای علت بازگشت وی است که به نظر می‌رسد وجه چندانی نداشته باشد.

پرونده ۱۳ میلیون دلاری و برون‌مرزی مهدی!

در عین حال، آنچه این احتمالات را وارد مرحله جدیدی می‌کند، گزارشی است که خبرگزاری فارس صبح سه‌شنبه روی خروجی خود قرار داد. گزارشی که به طور کامل مبتنی بر اخبار و اطلاعاتی در خارج از ایران است و پرده از پرونده و محکومیتی پیرامون مهدی هاشمی در لندن و کانادا برمی‌دارد که نه ربطی به فتنه ۸۸ دارد و نه کسی در داخل ایران از آن مطلع بوده یا توجهی به آن کرده است؛ روایتی «برون‌مرزی» از ماجرای بازگشت مهدی هاشمی به تهران که برخی رسانه‌های خارج کشور به آن پرداخته‌اند اما در داخل، گویی از نظرها پنهان مانده است.

در این گزارش آمده است: «مجله کانادایی «مک لینز» می‌نویسد، فردی به نام «هوشنگ بوذری»‌ که هم اکنون تابعیت کانادایی دارد، در سال ۲۰۰۵ با مراجعه به دادگاه اونتاریوی کانادا مدعی می‌شود که در اوایل دهه ۷۰ شمسی، در جریان امضای یک قرارداد نفتی بزرگ با ایران، «مهدی هاشمی» - از مدیران نفتی وقت- از وی درخواست می‌کند که اگر می‌خواهد این قرارداد به ثمر بنشیند، باید ۵۰‌میلیون دلار به وی بپردازد‌ اما چون هوشنگ بوذری از پرداخت این رقم خودداری می‌کند، در جریان یک سفر به تهران در خرداد ۱۳۷۲ توسط افراد ناشناسی ربوده شده و به زندان منتقل می‌شود. تا اینکه پس از هشت ماه حبس، آزاد و متوجه می‌شود که از قرارداد عظیم وی نیز خبری نیست و شرکتی متعلق به مهدی هاشمی، قرارداد مذکور را به نام خود منعقد کرده است.

بوذری، سند معتبری درباره این ادعاهای خود ارائه نکرده است، همچنین وزارت نفت تاکنون بر وجود چنین قراردادی و چنین فردی در معاملات بین‌المللی خود صحه نگذاشته و دستگاه‌های قضایی ایران نیز زندانی بودن بوذری در ایران را تأیید نکرده‌اند، اما به هر تقدیر، ‌دادگاه عالی اونتاریو ابتدا در سال ۱۳۸۴ (می ۲۰۰۵) از هاشمی می‌خواهد برای دفاع از اتهاماتی که علیه وی مطرح است به کانادا برود و پس از امتناع مهدی، سرانجام در مردادماه ۱۳۹۰(آگوست ۲۰۱۱) به طور غیابی او را به پرداخت ۱۳ میلیون دلار به بوذری و خانواده‌اش محکوم می‌کند. روزنامه انگلیسی گاردین نیز این خبر را پوشش می‌دهد و پای رسانه‌های انگلیسی به ماجرا باز می‌شود تا جایی که سایت نشریه «دانشجوی آکسفورد»‌ که به مسائل این دانشگاه می‌پردازد، ‌گزارش مفصلی در این باره منتشر می‌کند.»

فائزه، شاهد مهدی و نه تماشاچی المپیک!

بنابراین گزارش با حضور مهدی هاشمی در لندن، بوذری به دنبال اجرای حکم رفته و مهدی هاشمی نیز با بهانه هایی این اجرا را به تعویق می‌اندازد و پیرو این جریانات دستگاه قضایی لندن جلسه‌ای راستی‌آزمایی برای این موضوع برگزار می‌کند که بدین منظور «فائزه هاشمی نیز سفری به لندن می‌کند که در گفت‌وگو با روزنامه شرق مدعی می‌شود برای تماشای بازی‌های المپیک بوده اما صدای امریکا مدعی است که فائزه برای حضور در جلسه راستی آزمایی مهدی و شهادت به نفع او، به لندن سفر کرده است.»

گریز به تهران؟!
این گزارش می‌افزاید: «براساس برخی اخبار، طی چند هفته آتی حکم نهایی دادگاه اونتاریو درباره مهدی هاشمی صادر خواهد شد؛ حکمی که در صورت صدور آن، دولت انگلیس باید طبق معاهده استرداد مجرمان با کانادا، مهدی هاشمی را بازداشت و به دولت تورنتو تحویل دهد.»
با این حساب آیا می‌توان این تحلیل را هم در کنار سایر گمانه زنی‌ها در نظر داشت که مهدی هاشمی برای نیفتادن به دام دستگاه‌های قضایی لندن و کانادا، در ماجرایی معکوس نسبت به شهریور ۸۸، این بار نه «از» تهران بلکه «به» تهران گریخته است؟
قضاوت یقینی درباره علت بازگشت مهدی هاشمی هنوز بسیار سخت است و داده‌های اطلاعاتی و خبری آنقدری نیست که بتواند یک نتیجه یقینی را به دست دهد اما این احتمال جدید نیز در کنار سایر گمانه‌های پیش رو و حتی گمانه‌هایی که در آینده پیش رویمان قرار خواهد گرفت، می‌تواند به ارتقای سطح تحلیل‌ها درباره چرایی این بازگشت کمک کند.

جوان آنلاین