دولت و بازار آزاد ارز؛ وای به حال علم اقتصاد!
رادیو فردا : کنترل بازار آزاد ارز تهران بار دیگر به چالش اصلی جمهوری اسلامی بدل شده است. این موضوع گفت‌وگوی اقتصادی روز رادیو فردا است.
رادیو فردا- به نوشته رسانه‌های تهران، نشست ویژه‌ای مرکب از اعضای تیم اقتصادی دولت چهارشنبه گذشته سناریوهای گوناگونی را برای مقابله با تحریم‌های اقتصادی تهیه کرده و آن‌ها را در اختیار رئیس‌جمهور قرار داده‌اند. آیا از محتوای این نشست و سناریوهای تهیه شده در آن اطلاعاتی در دست است؟
فریدون خاوند: برگزاری این نشست تکذیب نشده. از قرار معلوم محل برگزاری آن دفتر محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی بوده و در آن، علاوه بر او، شمس‌الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی، مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت و رستم قاسمی وزیر نفت شرکت داشته‌اند.
تشکیل این نشست به خودی خود گامی است به جلو، چون که تا به حال دولت احمدی‌نژاد و صاحب منصبان آن، به ویژه شخص رئیس جمهوری، تحریم‌های خارجی و تاثیر منفی آن را بر اقتصاد کشور از بیخ و بن منکر می‌شدند، حال آنکه امروز بالاخره به این نتیجه رسیده‌اند که ظاهرا تحریمی در کار است و برای مقابله با آن با آن باید کاری کرد.
از محتوای این نشست و سناریو‌هایی که گفته می‌شود در جریان آن تهیه شده خبری در دست نیست، جز در مورد ارز که از قرار معلوم یکی از مهم‌ترین نکات مطرح شده در آن نشست ویژه بوده است.
بهای هر دلار آمریکا در بازار آزاد ارز تهران بار دیگر از مرز دو هزار تومان گذشت. آیا در این مورد مشخص -تنش‌های بازار ارز-، تصمیم‌های تازه‌ای اعلام شده؟
دو نفر از اعضای تیم اقتصادی دولت، شمس‌الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی و محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی، می‌گویند سیاست‌های ارزی مورد بازبینی قرار گرفته‌اند.
در رابطه با نشست ویژه‌ای که به آن اشاره شد، طبعاً محافل اقتصادی تهران حساس شده‌اند و می‌خواهند بدانند بازبینی مورد نظر، به چه معنایی است؟ پاسخ‌های این دو چهره اقتصادی جمهوری اسلامی را می‌شود در سه نکته خلاصه کرد:
نکته اول اینکه، به گفته آن‌ها، ارز در کشور به اندازه کافی وجود دارد و جای هیچ نگرانی نیست.
دوم اینکه تنش‌های موجود در بازار ارز، باز هم به گفته آن‌ها، ناشی از فضاسازی روانی رسانه‌های غربی است.
و اما نکته سوم بیش از همه جلب توجه می‌کند: آقایان حسینی و بهمنی می‌گویند سعی دولت این است که «بازار ارز را به طرف خود بکشاند».
می‌دانیم که قیمت دلار دولتی یا مرجع، ۱۲۲۶ تومان تعیین شده، حال آنکه قیمت دلار در بازار آزاد، بالای دو هزار تومان است.
با گفتن اینکه «ما می‌خواهیم بازار را به طرف خودمان بکشانیم»، آقایان حسینی و بهمنی در واقع می‌گویند که اگر قیمت بازار با نرخ مرجع اعلام شده از طرف بانک مرکزی این همه تفاوت دارد، گناه آن به گردن رسانه‌های وابسته به استکبار جهانی است. بنابراین بازارغلط کرده و آنچه دولت می‌گوید درست است.
به بیان دیگر، از دیدگاه دو مقام ارشد اقتصادی در جمهوری اسلامی، نرخ برابری دلار نسبت به ریال را دولت تعیین می‌کند نه بازار.
اگر سناریو‌هایی که گفته می‌شود در نشست ویژه روز چهارشنبه برای مقابله با تحریم تهیه شده، همه مشابه همین حرف‌هایی باشد که در مورد ارز زده شده، پس وای به حال علم اقتصاد.
با توجه به پیدایش دوباره تنش در بازار آزاد ارز تهران، این پرسش همیشگی مطرح می‌شود که افزایش بهای ارز تا کجا می‌تواند ادامه داشته باشد؟
بازیگران بازار آزاد تهران، به جای گوش دادن به حرف‌های آقایان بهمنی و حسینی، متغیر‌های موجود را محاسبه می‌کنند و بر این اساس تصمیم می‌گیرند:
در داخل کشور وضع به قول آقای عسگر اولادی «قمر در عقرب» است، تورم زبانه می‌کشد و چرخ‌های اقتصاد از تحرک باز مانده.
در فضای منطقه‌ای و بین‌المللی ایران، جمهوری اسلامی با همه مسئله دارد، تحریم‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود و صادرات نفت هم پایین می‌آید. نکته مهم آنکه به نوشته رسانه‌های تهران، جنگ داخلی سوریه هم بر بازار ارز تهران تأثیر می‌گذارد.
با این محاسبه، تصمیم‌گیری کار دشواری نیست. دراین شرایط می‌توان قیمت ارز را با اقدام‌های مصنوعی موقتاً کم کرد، ولی گرایش سنگین آن به طرف سر بالایی است.