شاهین نجفی: فقط انسان‌ ضعیف توهین می‌کند

شاهین نجفی

گلناز اسفندیاری

رادیو فردا : ترانه جدید شاهین نجفی هنرمند ایرانی ساکن آلمان از  تمامی چاشنی های لازم برای ایجاد جنجال برخوردار است. نام ترانه «نقی» امام دهم شیعیان است و در آن به مسایل جنسی و اجتماعی اشاره شده است.
 
شاهین نجفی می گوید، قصد توهین  را نداشته است، وی معتقد است، عده ای در ایران تلاش می کنند با استفاده از ترانه او احساسات مذهبی مردم را تحریک کنند. وبسایت شیعه آنلاین جایزه صدهزار دلاری برای قتل  آقای نجفی  تعیین کرده و گفته است که یکی از کشورهای عربی خلیج فارس این مبلغ را پرداخت خواهد کرد.شاهین نجفی در آغاز گفت وگوی خود با رادیو فردا از چرا و چگونگی تهیه ترانه «نقی» می گوید.
 
شاهین نجفی: چیزی حدود پنج شش ماه پیش بود که خیلی تحت تاثیر کمپین یادآوری امام علی نقی به شیعیان قرار گرفته بودم.
 
به نظرم خیلی بامزه بود. آن زمان یک اکانت در فیس بوک داشتم و به این جریان نگاه می‌کردم. خیلی اتفاقی از‌‌ همان زمان بیت اول این کار در ذهنم شکل گرفت و این کار خطاب شد به نقی. و کار با این عنوان شروع شد.
 
این نقی که شما به آن در ترانه خود اشاره می‌کنید آیا یک آدم عادی است یا منظورتان امام دهم شیعیان است؟
 
در واقع‌‌ همان شخص است. یعنی بر اساس‌‌ همان کارکتری است که من از او در ذهنم ساخته بودم.
 
یعنی یک کارکتر خیالی؟
 کارکتر خیالی هم نمی‌شود گفت. بر اساس آن فکت‌هایی بود که از‌‌ همان کمپین در ذهنم ایجاد شده بود. یعنی از نقی یک تصویری در ذهن من ایجاد شده بود که برایم جالب بود و چهره طنزآمیزی داشت و این را من به طور ناخودآگاه در شعرم به تصویر کشیدم و در ‌‌نهایت تبدیل به این ترانه شد.
 
و وقتی که داشتید متن ترانه را می‌نوشتید به این فکر نکردید که ممکن است برای خیلی‌ها توهین آمیز تلقی شود؟
 
خودتان که می‌دانید. اکثریت قابل توجهی از مردم ایران هنوز هم باورهای مذهبی دارند.
 من پیش از این هم همین کار را کرده بودم. قبل از این هم کاری داشتم به اسم «مهدی» و با آن چنین برخوردی نشده بود. من فکر می‌کردم که مردم خوششان بیاید. چون طنز بود. ضمن اینکه من هیچوقت به عواقب کاری که انجام می‌دهم فکر نمی‌کنم.
 
آیا قصد توهین داشتید؟
 
وقتی که می‌گویم بامزه بود چه قصد توهینی؟ و اصلا چه دلیلی دارد؟ من فکر می‌کنم که یک انسانی که قادر است صحبت کند دیگر دلیل ندارد که توهین کند. بعد از آن هم یک کار هنری یک مقاله فلسفی یا یک مقاله دینی نیست که من بخواهم با آن به کسی توهین کنم. ضمن اینکه به نظر من حتی در یک مقاله فلسفی هم نباید توهین جایگاهی داشته باشد. به نظر من باید در مورد این بجث توهین درست و حسابی صحبت بشود که اساسا توهین چیست؟ در رابطه با سیستمی مثل ایران و برخی از کشورهای عربی یا به طور مشخص در سیستم اسلام این سوء تفاهم وجود دارد. یعنی شما وقتی به جز مداحی و ثنای ائمه یا پیغمبر و پیشوا کاری را انجام بدهید اسمش را می‌گذارند توهین. عکسشان را می‌کشی می‌شود توهین. حالا عکسشان را که خودشان به زیبا‌ترین شکل کشیده‌اند. من فکر می‌کنم که این یک سری توهماتی است که برخی اشخاص دارند و این جهت‌گیری درباره این ترانه هم کاملا جهت‌گیری و سوء استفاده سیاسی است.
 
آقای نجفی به عنوان یک هنرمند حد و مرز آزادی بیان برای شما کجاست؟
 
من یک استوتوسی را از قول شخصی در داخل ایران در واکنش به ترانه شما برایتان می‌خوانم که نوشته بود «این حق ماست که به اعتقادات و مقدساتمان توهین نشود».
 
جواب شما و واکنش شما به این افراد چیست؟
 
من کاملا با این فرد موافقم. من هم اصلا با توهین موافق نیستم. باید بررسی کنیم تا ببینیم اساسا توهین چیست؟
 
یک فتوایی ازآیت الله صافی گلپایگانی منتشر شده است که البته ظاهرا دو یا سه هفته قبل از جریان ترانه شما صادر شده است.در این فتوا آمده است که اگر کسی به امام هادی توهین کند، مرتد است. پس شما معتقدید که ترانه شما اصلا توهین نیست؟
 
در رابطه با این نوع صحبت کردن و این نوع خشونت باید بگویم شما وقتی کسی را حتی اگر فرض کنیم که توهین کرده باشد، حکم قتلش را صادر کنید، عین خشونت است. غیر قابل پذیرش است. به جز این من مشخصا در رابطه با خودم باید بگویم که با حفظ پرنسیب‌های خودم و با تاکید به اینکه به آنچه گفته‌ام اعتقاد دارم و روی آن ایستادگی می‌کنم و یک قدم عقب نمی‌کشم، اما با این حال می‌گویم که من باید خیلی انسان ضعیفی بوده باشم که بخواهم توهین کنم. توهین یک چیز مشخص است. مگر من در این شعر به امام نقی گفته‌ام که تو دزدی؟ یا تو قاتلی؟
 
اما شما امام نقی را به گزینه‌های جنسی مثل ویاگرا قسم داده‌اید و این برای خیلی‌ها ممکن است توهین آمیز تلقی شود.
 
اذهانی که دگم هستند و به مسائل و مفاهیم ایدئولوژیک به صورت سفت و سخت برخورد می‌کنند، اصلا مشکل دگماتیزم و کسانی که به طور ایدئولوژیک به قضایا نگاه می‌کنند همین است. به همین دلیل هم هست که اصلا تاریخ ما هنر را به شکل درست و حسابی نتوانسته است بپذیرد.فکر می‌کنید مشکلی که ما با رقص داریم، با موسیقی در خیلی موارد داریم، مشکلی که گا‌ها با نقاشی داریم چیست؟ همین است. شما اگر نگاه کنید هر چیزی که تاییدگر و مداح سیستم نباشد، چه در سیستم سیاسی و چه در سیستم مذهبی، آن را رد کرده مرتد اعلام می‌کنند، از دین برگشته اعلامش می‌کنند. به غیر از این باز هم این ربطی به آن ندارد که بنده یک خداناباور هستم. پنهان نمی‌کنم که بنده به هیچ کدام از این مفاهیم از خدا گرفته تا شیطان به صورت ایدئولوژیک نگاه نمی‌کنم. به نظر من کسی مثل نقی یک شخصیت تاریخی است. الان در مسیحیت اینها به یک درک و تساهلی رسیده‌اند که اجازه می‌دهند یک هنرمند بیاید و با مفهوم مسیح شوخی کند. ین چیزی است که ما باید متوجه بشویم.
 
و شما می‌خواهید که ساختار شکنی کنید؟ هدفتان این است؟
 
این چیزی است که دیگران باید بگویند. من باید بگویم. من کار خودم را می‌کنم قضاوت با دیگران است. خیلی ساده بگویم من کار خودم را می‌کنم. چیزی را که باید بگویم می‌گویم. آنچه که در درونم می‌جوشد را ابراز می‌کنم. حالا اسم این چیست؟ این دیگر به اطرافم ربط دارد.
 
سایت شیعه آنلاین یک جایزه ۱۰۰ هزار دلاری برای کشتن شما تعیین کرده است. می‌خواستم ببینم شما احساس خطر می‌کنید؟
 
به هر حال سابقه این عزیزان نشان داده که با کسی شوخی نمی‌کنند. از یک طرف من خیلی هم خوشحالم. فکر نمی‌کردم چنین قیمتی برای من بگذارند و این همه برایم ارزش قائل باشند.
 هم خطر است و هم لطف آنهاست که صد هزار دلار برایم در نظر گرفته‌اند.
 
و شما بامقامات آلمانی برای حفاظت از خودتان تماس گرفته‌اید؟ کار خاصی کرده‌اید که از خودتان در مقابل هر گونه اقدام احتمالی محافظت کنید؟
 
صد در صد. ما کارهای لازمی را که باید از جهت قانونی انجام بدهیم انجام داده‌ایم.
 
گفتید که این فشار‌ها باعث نمی‌شود از کاری که می‌کنید کوتاه بیایید؟ درست است؟
 
به هیچ عنوان. یعنی هر نوع تهدیدی حتی تهدید به قتل که الان انجام شده است، سوء استفاده از یک فتوای گذشته که کاری است که خود سیستم انجام داده است، تمام این کار‌ها هیچ تاثیری در روند کار من در آینده نخواهد داشت.
 
و از این ترانه‌ای که ساختید پشیمان هم نیستید؟
 
به هیچ عنوان. من اگر یک لحظه از کاری که کرده‌ام پشیمان باشم، موسیقی و شعر را می‌بوسم و کنار می‌گذارم.