فیسبوک در پی گسترش فرهنگ اهدای اعضای بدن در جهان
فیسبوک از اول ماه مه امکان جدیدی را افزوده است تا اگر کاربر عضو سازمانهای اعطای اعضای بدن پس از مرگ است بتواند از آن طریق اعلام کند. فیسبوک به رغم انتقادات امیدوار است به فرهنگ اعطای عضو کمک کند.
ظاهراَ فیسبوک نه تنها در تحولات موسوم به "بهار عربی" که تلاش مردم برخی از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا برای دستیابی به دموکراسی بود توانست نقش ایفا کند، اکنون قصد دارد کل جهان را به حمایت از زندگی برانگیزد.
اول ماه مه امسال فیسبوک بار دیگر با ارایه خلاقیتی دیگر در صدر اخبار مربوط به شبکههای اجتماعی نشست. بامداد سهشنبه، شبکه اجتماعی فیسبوک، فیچر جدیدی را معرفی کرد که به کاربر این امکان را میدهد تا اگر از افرادیست که اعضای بدنشان را برای بعد از مرگ به موسسات خیریه سپرده، این موضوع را به مشخصات خود در تایملایناش اضافه کند.
مقصود از این کار این است که افراد از طریق طرح این مسئله در فیسبوک، دیگران را نیز تشویق به اهدای عضو کنند. فیسبوک همچنین با نهادهای اهدای اعضا در ارتباط است تا بتواند کاربرانی که هنوز چنین اقدامی را انجام ندادهاند، در صورت تمایل به آن نهادها ارتباط دهد.
بر اساس آمار موسسه Donate Life America تنها در آمریکا بیش از ۱۱۲ هزار نفر در لیست انتظار دریافت عضو هستند و ۱۸ نفر روزانه بر اثر کمبود عضو جان میدهند.
مارک زاکربرگ، بنیادگذار فیسبوک، در گفتوگو با شبکه ABC گفت که این ایده از یک گفتوگوی ساده با دوست دخترش بر سر میز شام شکل گرفت. دوست دختر او دانشجوی تخصص اطفال در رشته پزشکی است.
زاکربرگ میگوید ایده ترویج اهدای عضو در فیسبوک از صحبت با دوست دخترش که دانشجوی پزشکی است شکل گرفت
همچنین دوستی زاکربرگ با استیو جابز، مدیرعامل کمپانی اپل، که با پیوند کبد توانست سالها بیش از آنچه پیشبینی میشد زندگی کند، او را در به عمل رساندن ایده مصمم کرد. او به کانال ABC گفت که بسیاری از افراد پروژه نیز پس از مرگ جابز انگیزهی همکاری با پروژه را یافتند: «به نظر من مرگ جابز چیزی بود که همه ما هنگام انجام این پروژه مدام در ذهنمان داشتیم.»
کاربر تنها کافیست به این بخش از صفحه پروفایل خود برود:
Life events—Health & Wellness – Orgens Doner
کاربر میتواند با مراجعه به این بخش تاریخی را که او در جهت اهدای اعضا در صورت مرگ اقدام کرده است، بنویسد و سپس تجربه خود درباره اینکه چه چیزی او را به این کار واداشته و برای این کار به کجا مراجعه کرده است و سایر اطلاعات را تکمیل کند. این امکان تا کنون تنها برای کاربران در داخل ایالات متحده آمریکا و بریتانیا موجود است.
زاکربرگ به کانال ABC گفت: «موضوع فیسبوک ارتباطگیری و قصهگوییست... کاربران میتوانند به آگاهیرسانی درباره اهمیت اهدای اعضا کمک کنند و ما فکر میکنیم کاربران برای اشتراکگذاری این موضوع با دوستانشان علاقه دارند. این میتواند تا حد زیادی به حل مشکل کمبود اعضای بدن کمک کند.»
البته برخی اعتقاد دارند یاد کردن از فیچر جدید فیسبوک به عنوان "بخشی بزرگ در جهت حفظ زندگی افراد" برای اقدام فعلی فیسبوک زیاد است.
منتقدان فیسبوک نگران از درج اطلاعات شخصی
فیچر جدید فیسبوک همچنین میتواند به کاربرانی که از اعضای نهادهای اهدای اعضا نیستند، برای ارتباط با این نهادها یاری برساند. زاکربرگ میگوید که فیسبوک در پی ساده کردن روند دسترسی کاربران به این نهادهاست: «کاربر تنها عنوان ایالت یا کشور محل اقامتاش را مینویسد و فیسبوک به او برای ارتباط با نهادهای رسمی اهدای عضو کمک میکند.»
اما برای منتقدان فیسبوک موضوع به این سادگیها نیست. منتقدان فیسبوک که همواره درباره ذخیره شدن اطلاعات شخصی کاربران توسط فیسبوک ابراز نگرانیمیکنند و از احتمال فروش اطلاعات به شرکای دیگر نظیر شرکتهای تبلیغاتی اظهار نگرانی و ناخرسندی میکنند، بار دیگر به انتقاد از فیسبوک دهان باز کردهاند. آیا فیسبوک قرار است از چگونگی روابط شخصی و سابقه زندگی تحصیلی و شغلی و ... پا را فراتر نهد و اطلاعات پزشکی افراد را نیز به دست آورد؟
زاکربرگ خود هیچگاه به درج اطلاعات شخصیاش در فیسبوک اقدام نکرده و صحبت از موضوع شام با دوست دخترش (که ایده از آنجا شکل گرفت) و بیان رشته تحصیلی او یکی از اطلاعات اندکیست که زاکربرگ تا کنون از زندگی شخصی خود در اختیار دیگران گذاشته است.
گوگل که یکی از رقبای سرسخت فیسبوک مطرح میشود نیز سرویسی در حوزه بهداشت و سلامت داشت که عنوان آن google health بود و کاربران این کمپانی در آن پیشینه پزشکی خود را ثبت میکردند. با اینهمه این سرویس که در سال ۲۰۰۸ شروع به کار کرده بود در سال ۲۰۱۱ تعطیل شد. در دوران کار این سرویس بسیاری نسبت به احتمال نقض حریم شخصی افراد توسط این سرویس اظهار نگرانی کردند. گوگل البته دلیل پایان کار این سرویس را عدم استقبال گسترده از آن عنوان کرد.
درباره اثربخشی فیچر جدید فیسبوک نیز برخی اظهار نومیدی میکنند. افرادی که خاصیت شبکه اجتماعی فیسبوک و عملکرد کاربران در آن را تنها "اشتراکگذاری و کلیلک" میدانند، میگویند منتظرند ببینند که آیا فیسبوک توان آن را دارد تا از محدوده حرف خارج شده و اقدامی عملی انجام دهد.