بررسی روزنامه‌های صبح تهران؛ سه شنبه پنجم اردیبهشت
تیتر و عکس صفحه اول روزنامه ابتکار
روزنامه‌های صبح امروز تهران در صفحات اول خود از شکست سارکوزی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه نوشته‌اند و در عین حال از تهدید سپاه در مورد جزایر سه گانه تنگه هرمز خبر داده، و حمله سایبری به وزارت نفت را با اهمیت دیده‌اند. انتقاد از نحوه مصرف درآمدهای نفتی توسط دولت و اشاراتی به ماجرای دیپلمات ایرانی در برزیل از دیگر مطالب این روزنامه‌هاست.
انتخابات فرانسه در صفحات اول
"شکست تاریخی سارکوزی از اولاند" تیتر اصلی وطن امروز است. چند روزنامه دیگر تهران هم گزارش‌های اصلی و عکس‌های صفحه اول خود را به انتخابات فرانسه و شکست نیکلای سارکوزی رییس جمهور فعلی در دور اول انتخابات ریاست آن کشور اختصاص داده‌اند.
تحریم نفتی ایران و اسرائیل، و نماز اول وقت
"ستاد بحران در وزارت نفت" عنوان اصلی شرق است، "امنیت کارت‌های بانکی افزایش می‌یابد" تیتر اول جام جم است و فرهنگ آشتی در صدر اخبار خود خبر از "احتمال اختلال جدید در حساب‌های بانکی" داده است. "مصر قرارداد صادرات گاز به اسرائیل را لغو کرد" خبری است که خراسان با اهمیت دیده، تهران امروز نوشته "شوک مصری به صهیونیست‌ها" و روزنامه جمهوری اسلامی خبراز "تلاش خریداران نفت ایران برای فرار از تحریم" داده است.
چند روزنامه تهران در تیترها و گزارش‌های صفحه اول خود، خبر داده‌اند که بعد از تهدید وزارت نفت ایران برای قطع صادرات نفت به کشورهای تحریم کننده نفت ایران، اتحادیه اروپا مجبور به عقب نشینی از موضع خود و تجدید نظر در تصمیم به تحریم نفت گرفته‌اند.
تهران امروز خبر داده، تحریم‌های نفتی غرب علیه ایران در شورای اروپا به تصویب نهایی نرسید و تصمیم‌گیری در خصوص اجرای کامل این تحریم‌ها به تعویق افتاد. در حالی که قرار بود اروپا واردات نفت از ایران را به صورت کامل ممنوع کند.
این روزنامه به نقل از یک دیپلمات اتحادیه اروپا نوشته، ممکن است اعضای اتحادیه ظرف دو ماه آینده تحریم واردات نفت ایران را که قرار است از ماه ژوئیه اجرایی شود، بررسی کنند. وی در عین حال گفت هیچ دلیل اقتصادی برای تغییر برنامه‌های این ممنوعیت که در ژوئیه به عنوان بخشی از تلاش‌های اتحادیه اروپا برای اعمال فشار بر تهران مورد توافق قرار گرفت، وجود ندارد.
به نوشته روزنامه جوان، آیت‌الله علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، خبر داده می‌بایست دو گروه ایرانی و ۱+۵ به صورت همزمان وارد سالن مذاکره می‌شدند که به علت مصادف شدن ورود طرفین مذاکرات با زمان اذان مغرب، این اتفاق رخ نداد. تیم مذاکره کننده ایرانی به سرپرستی دکتر جلیلی به محض اطلاع از زمان اذان مغرب و عشا به وقت استانبول، از ورود به سالن جلسه امتناع کرد و اعضایش در گوشه‌ای از سالن به اقامه نماز پرداختند.
علم‌الهدی به نوشته این روزنامه تاکید کرد: در این مدت، کشورهای اتمی و قدرتمند دنیا منتظر بچه‌های ما شدند تا همزمان وارد سالن شوند و همین عامل باعث پیشرفت مذاکرات به نفع طرف ایرانی شد، به گونه‌ای که صلابت و اقتدار ایران را به دنبال داشت.
خلیج فارس یک حمایت خودجوش
ابتکار از "استقرار سپاه در جزایر سه گانه" خبر داده و اعتماد در تیتر اول خود نوشته "هشدار سپاه درباره سه جزیره".
روزنامه ابتکار در سرمقاله خود نوشته خیلج فارس بیش از آنکه آب‌راهی استراتژیک در جنوب کشور باشد به مفهومی فرهنگی و تاریخی بدل شده‌است؛ در این میان بدون آنکه ساز و کاری دولتی و حکومتی، مردم را در این رابطه همداستان کند، وجود این مفاهیم در ناخودآگاه فرهنگی و تاریخی ایرانیان است که سبب شکل‌گیری حرکت‌های خودجوش مردمی در حمایت از این مفاهیم می‌شود و آن را از موضوعی میان دولتمردان دو کشور به اتفاقی ملی در میان مردم یک کشور تبدیل می‌کند.
به نوشته این روزنامه، حرکت‌های پرشور جوانان ایرانی در فضای مجازی پیرامون «خلیج فارس» برای همه کاربران این دنیای گسترده، امری آشناست. به نظر می‌رسد اگرچه موضوعی مانند خلیج فارس در ذهن و زبان مردم ایران به عنوان یک مفهوم ملی نهادینه شده و با هر تهدیدی، گویی خانه‌ای در ایران تهدید می‌شود اما این موضوع چنانکه باید و شاید، در میان دولتمردان و دستگاه‌های دولتی هنوز اتفاق نیفتاده‌‌است، بلکه گاه در کنار وعده احداث راه، مدرسه، پارک و...، در شمار وعده‌های انتخاباتی نیز قرار می‌گیرد حتی اگر در زمان انتخابات مطرح نشود!
ابتکار در سرمقاله خود نتیجه گرفته موضوعی مانند خلیج فارس هیچ‌گاه نمی‌تواند و نباید به منبع خرید و کسب محبوبیت برای افراد و مسئولان بدل شود بلکه برعکس باید جایی برای خرج کردن آبرو و اعتبار باشد. نکته آخر اینکه، خلیج فارس نه‌تنها نباید در معرض نگاه نامحرمان خارجی باشد بلکه حتی نگاه سودجویانه داخلی نیز نباید به آن دوخته شود. خلیج فارس مانند مناطق جنگی جنوب و غرب و مفاهیمی نظیر دفاع و شهادت، در هیچ وعده انتخاباتی نمی‌گنجد.
بدترین رفتار با درآمد نفت
تیتر و عکس صفحه اول جهان صنعت
"کارآمدی ابزار‌های نظارتی مجلس در ابهام" گزارش اصلی جهان صنعت است و "مناظره بر سر شفافیت بودجه" تیتر اول دنیای اقتصاد است.
همشهری در صفحه اقتصادی خود از قول رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته معتقدم اولین راه حل برخی مشکلات اقتصادی این است که باور کنیم نباید با پول نفت این چنین رفتار کرد و آن را بی‌محابا خرج کرد متاسفانه احمدی‌نژاد بدترین رفتار را با درآمدهای ارزی انجام داد.
به نوشته این روزنامه، احمد توکلی در نشست علمای مشهد با کاندیداهای جبهه متحد اصولگرایان در شرق تهران مطالبی را مطرح کرد از جمله گفت سرانه هر ایرانی به قیمت ثابت در دوره میرحسین موسوی سالانه 608 دلار، در دوره آقای هاشمی رفسنجانی سالانه 384 دلار و در زمان آقای خاتمی سالانه 364 دلار بود اما در زمان 5 سال اول دولت احمدی نژاد این رقم به 824 دلار افزایش پیدا کرده است.
همشهری از قول رییس مرکز پژوهش‌های مجلس تکرار کرده به دلیل اینکه بخش مهمی از عامل تولید انرژی است افزایش قیمت آن موجب شد تا هزینه تمام شده کالاهای داخلی بالا برود و قیمت اجناس داخلی افزایش پیدا کند که همین امر سبب شد تا قدرت خرید مردم دچار کاهش شود.
ابتکار در ستون تیترهای پنهان خود به طعنه نوشته:
- لاریجانی: برای ریاست مجلس نهم حساسیتی ندارم [ بیشتر علاقه دارم تا حساسیت]
- بادامچیان: اهل استیضاح دولت نیستیم [ باید یه کس دیگه برای استیضاح پیدا کنیم]
- غفوری فرد خبر داد: راه‌اندازی نیروگاه بوشهر تا پایان تابستان [اگه هم نشد یه وقت دیگه]
- نماینده مجلس: مدیران به اجرای قانون پایبند باشند [اون وقت چه جوری کار کنند؟]
- لاریجانی: دورنمای استیضاح وزیر کار مبهم بود [به همین خاطر گفتیم لغوش کنن]
مصوبه مغایر با قانون و تصمیمی موافق
کامبیز نوروزی در مقاله ای در شرق مصوبه تازه هیات دولت را به نقد کشیده و نوشته اینکه دولت دستوری را به خبرگزاری‌ها ابلاغ می‌کند و می‌گوید بعد از این منبع خبر باید در اخبار خبرگزاری‌ها قید شود، نشان می‌دهد دولت به ماهیت خبر و حرفه خبرنگاری و وظایف خبرگزاری‌ها و حقوق آنها توجه کافی ندارد. ماده 38 مصوبه الحاقی به آیین‌نامه اجرایی قانون مطبوعات با اصول حرفه‌ای جریان اطلاعات و کار خبری رسانه‌ها، اعم از مطبوعات و خبرگزاری‌ها و غیره منافات دارد. علاوه بر این، ایجاد چنین تکلیفی برای خبرگزاری‌ها، خارج از حدود اختیارات قوه‌مجریه است.
نویسنده حقوقدان این مقاله با تاکید بر این که قوه‌مجریه نمی‌تواند راسا برای اشخاص تکلیف ایجاد کند، مگر آنکه قانونگذار قبلا در مورد آن قانونی وضع کرده باشد، نوشته در موضوع فعلی نیز مهم آن است که مطلقا در هیچ قانونی به خبرگزاری‌ها تکلیف نشده که منبع خبری خود را در خبر ذکر کنند. گاه خبرگزاری‌ها منابع خبری خود را منتشر می‌کنند چون اعلام منبع خبر، به اعتبار آن خبر هم اضافه می‌کند. اما در موارد زیادی، بنا به خواست منبع خبر یا تشخیص خبرگزاری یا خصوصیت خبر، منبع اعلام نمی‌شود. این یکی از اصول حرفه‌ای کار خبرنگاری است که همه جای جهان هم رایج است.
مقاله شرق به یکی دیگر از بندهای این ابلاغیه اشاره کرده که مربوط به ممنوعیت انتشار عکس یا مطلبی در خبرگزاری‌هاست که رسانه دیگری به موجب انتشار آن توقیف، لغو پروانه یا فیلتر شده است که ازجمله مواد قابل نقد ابلاغیه است. همانطور که در جرایم عمومی اعلام جرم و مجازات برای عموم مردم، نوعی اقدام تادیبی و تنبیهی ارزیابی می‌شود، اعلام اینکه چرا یک روزنامه یا سایت توقیف و فیلتر شده است، برای صاحبان رسانه نوعی نشانه محسوب می‌شود تا آنها هم این موارد را رعایت کنند.
دو نگاه به فرهنگ و سینما
احمد مسجد جامعی و داریوش مهرجوئی در گزارش شرق
گیسو فغفوری در گزارشی در صفحه اول شرق نوشته: پیشنهاد احمد مسجدجامعی بود که نمایش فیلم دیگری از مهرجویی فرصتی شود برای بزرگداشت حدود 50 سال حضور او در سینمای ایران. سال‌ها بودن و کارکردن و قهر نکردن و همزمان پرداختن به دغدغه‌های امروزیش. چه کسی بهتر از خود او برای این اتفاق که هم از مدیران برجسته و خوشنام و مورد اعتماد اهل فرهنگ بوده و هم، امروز دغدغه شهروندان را دارد و به مسایل شهری می‌اندیشد. در این دیدار بیشتر از سینما درباره مسایل اجتماعی شهر سخن گفته شد؛ چیزی که به نظر هر دو شخصیت فرهنگی، مساله مهمی است و این سخنان نه از سر تعارف و باری به هر جهت که برآمده از نگرانی‌های جدی بخشی از جامعه است.
به نوشته این گزارش: این دیدار روایتگر حال امروز مهرجویی است؛ حالی که برگرفته از دغدغه‌هایی است که شاید به نظر ما جزیی می‌رسد؛ حالی که شاید در معیارهای ما نگنجد، اما حال امروز اوست. در این دیدار به مناسبت از اینجا و آنجا سخن رفت، از «گاو» و «بانو» از پیش و پس از انقلاب و فعالیت‌های گوناگون در دوره‌های مختلف، اما محور اصلی درباره همان جزییاتی بود که مهرجویی آن را در «نارنجی‌پوش» تصویر کرده است، اما بحث‌ها محدود به موضوع فیلم نماند و گسترش یافت و به چالش تبدیل شد که حکایت از دو دیدگاه متفاوت داشت؛ دو دیدگاهی که هدفی یکسان را دنبال می‌کرد با تجربه‌ها و راهکارهای متفاوت، یکی ناامیدانه‌تر و یکی امیدوارانه‌تر، یکی ریشه مساله را در افراد جست‌و‌جو می‌کرد و دیگری ریشه را در ساختارها می‌دید و هر دو در یک جاهایی به اشتراک می‌رسیدند.
تفاوت فرهنگی در برزیل و در ایران
پوریا عالمی در ستون کاناپه اعتماد نوشته: دیروز نوشتیم که استخرهای برزیل کوچک است و جا نیست و آدم هی می‌خورد به این و آن و به همین خاطر در برزیل دیپلمات‌های ایرانی دچار «تفاوت فرهنگی» می‌شوند. از آن طرف آقای سلحشور که مودب‌ترین و فرهنگی‌ترین چهره زنده هنری ایران محسوب می‌شود، چندی پیش درباره بازیگران زن و سینمای ایران حرف‌هایی زده بود که «تفاوت فرهنگی»اش را نشان می‌داد.
طنزنویس این روزنامه، اضافه کرده به همین مناسبت به مطلبی که هم‌اکنون از پگاه آهنگرانی به دست‌مان رسید، توجه کنید. - ستون روبه‌رو، که از این ستون به آن ستون فرج است.
پگاه آهنگرانی در مقاله کوتاهی خود نوشته چندی پیش شایعه شده بود که یکی از مقامات سفارت ایران در برزیل دست به عملی زده که کلی باعث سرشکستگی اخلاقی و فرهنگی کشور شده است. البته وزارت امور خارجه ایران سریعا قضایا را تکذیب و رفع و رجوع کرد و آن را سوءتفاهم فرهنگی دانست. بحمدالله از این وصله‌ها به ما نمی‌چسبد. اما با خود فکر کردم اگر این ماجرا حتی در حد شایعه در حوزه سینما و هنر رخ می‌داد، دوستان غیور چگونه خاک آنجا را به توبره می‌کشیدند و یک‌شبه سینما و سینماگر را با هم تعطیل می‌کردند.
نویسنده این مقاله تاکید کرده این فقط به تفاوت عملکرد دو وزارتخانه و دو وزیر مربوط نمی‌شود، بلکه از نگاه دوگانه سیاستمداران ما است که یکی شایعه عمل خلاف شئونات اخلاقی یک دیپلمات در استخر عمومی در برزیل را سوءتفاهم فرهنگی قلمداد می‌کند، آن هم درباره سفارتخانه‌ای که ویترین بین‌المللی ما است و آن یکی، فقط کافی است موقع رانندگی باد روسری‌اش را کمی عقب بزند، مرتکب خطای نابخشودنی می‌شود و جامعه‌ای را به فساد می‌کشاند.
مقاله اعتماد سرانجام پرسیده آیا حساسیت وزارت خارجه کمتر از وزارت ارشاد است؟ آیا غیرت وزارت خارجه کمتر از وزارت ارشاد است؟آیا جنسیت فرد در میزان جرم موثر است؟ آیا اگر محل جرم در آب یا خشکی باشد، قضایا فرق می‌کند؟ و آیا مگر وزارت خارجه آقای سلحشور ندارد؟
کارتون روز
کارتون محمدعلی خلجی در جام جم