صفحه عکسهای قدیمی، نوستالژی روزها و آدم‌های دور
تصاویر قدیمی از وقایع مهم تاریخی و سیاسی تا چهره‌ی افراد سرشناس و عکسهای شخصی آلبوم‌های کهنه، بخشی از روایت تاریخی ملت‌هاست. مهران کبیری از پروژه‌ی «عکسهای قدیمی» و تلاشش برای گردآوری قدیمی‌ها می‌گوید.
انسان‌ها بدون خاطره‌ی عکسهای آلبوم‌های قدیمی نه کامل‌اند و نه سالم. آلبوم‌های عکس، کتاب داستان زندگی ما هستند. آلبوم‌های عکس لحظه‌ی دلپذیر فرار از روزهای ملال‌آور امروز به گذشته‌ی نوستالژیک‌اند.»
این چندجمله‌ی پاتریک گری عکاس، سال‌هاست که در ستایش آلبوم‌های قدیمی عکس که گوشه‌ی کمدها و کشوها خاک می‌خورند، نقل می‌شود. آلبوم‌های قدیمی عکس که شاید سالی یک بار هم به سراغشان نمی‌رویم و حتا آگاهانه از ورق زدن دوباره‌ی آن‌ها سر باز می‌زنیم.
عکسهای قدیمی آلبوم‌ها اما فقط لحظه‌ی نوستالژیک مرور گذشته‌های تلخ و شیرین نیستند، جلوه‌گر و نمایان‌کننده‌ی بخشی از تاریخ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ما هم هستند. همین ویژگی است که اهمیت آلبوم‌های قدیمی را چند برابر کرده و لزوم بیرون کشیدن عکسهای قدیمی از پستوها را ضروری می‌کند. حالا که شبکه‌های اجتماعی و حضور آنلاین، بخش مهمی از زندگی روزمره‌ی بسیاری از مردم است، پای این چهل تکه‌ی خاطرات قدیمی به شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها هم رسیده است.
صفحه‌ی «عکسهای قدیمی» در «فیس‌بوک» یکی از کامل‌ترین نشانی‌های مجازی است که می‌توان عکسهای قدیمی ایران را از دوران قاجاریه تا سال‌های اول انقلاب اسلامی دید. صفحه‌ای که هم عکسهای وقایع سیاسی و شخصیت‌های سیاسی را منتشر می‌کند و هم عکسهای خانوادگی آلبوم‌های قدیمی شهروندان.
صفحه‌ی «عکسهای قدیمی» در «فیس‌بوک» یکی از کامل‌ترین نشانی‌های مجازی است که می‌توان عکسهای قدیمی ایران را از دوران قاجاریه تا سال‌های اول انقلاب اسلامی دید.
مهران کبیری که این پروژه را در روزهای تعطیلات نوروزی سال ۱۳۸۹ به‌راه انداخته است، می‌گوید:«من همیشه به عکسهای قدیمی علاقه‌مند بودم. در تعطیلات نوروز آلبومی از عکسهای قدیمی که از این‌ور و آن‌ور جمع‌آوری کرده بودم، در فضای مجازی ساختم. عکس‌ها بدون هیچ نظم و الگویی و تنها با توجه به قدیمی بودن در وبلاگی که برای این کار ساخته بودم، قرار گرفت. آن زمان من در گوگل‌ریدر خیلی فعال بودم، عکسهای این فوتوبلاگ را در گوگل‌ریدر هم‌خوان می‌کردم و خیلی زود دوستانم از ایده استقبال کردند. این استقبال باعث شد که کار را جدی‌تر بگیرم و با مداومت بیشتری، عکسهای قدیمی را منتشر کنم.»
«عکسهای قدیمی» که ابتدا به شکل وبلاگی در سرویس وبلاگ‌نویسی «بلاگفا» شروع به‌کار کرد، حالا در «فیس‌بوک» هم جدی و مستمر به فعالیت مشغول است. مهران کبیری که به تنهایی این پروژه را اداره می‌کند، درباره‌ی شیوه‌ی جست‌وجو و دسترسی به عکس‌ها می‌گوید:« بعد از جست‌وجوی طولانی در سایت‌های مختلف عکس‌ها را پیدا می‌کنم، بعد از آن‌که هر عکس جالبی را پیدا کردم، مرحله‌ی دشوار پیدا کردن نسخه‌ای باکیفیت و به خصوص نسخه‌ای که مارک و لوگو نداشته باشد، شروع می‌شود. باز هم مدتی طولانی جست‌وجو می‌کنم تا نسخه‌ای باکیفیت بهتر را پیدا کنم.»
عکسهای آلبوم‌های قدیمی کاربران
جست‌وجوی مهران کبیری در سایت‌های مختلف برای پیدا کردن عکسهای قدیمی، تنها راه دسترسی به مجموعهی آثار قدیمی نیست. کاربران و مخاطبان هم می‌توانند عکسهای قدیمی خود را برای او ایمیل کنند تا در مجموعهی عکسهای قدیمی منتشر شود.
مهران کبیری می‌گوید بارها عکسهای زیبا و منحصر بفردی از آلبوم‌های خانوادگی کاربران به دستش رسیده است که مجموعه را بسیار پربار کرده است.
مهران کبیری می‌گوید بارها عکسهای زیبا و منحصر بفردی از آلبوم‌های خانوادگی کاربران به دستش رسیده است که مجموعه را بسیار پربار کرده است. او می‌گوید:« بهترین این عکس‌ها از آلبوم‌های خصوصی بیرون کشیده شده است. از عکس امضاشده‌ی دکتر مصدق که به یکی از نمایندگان مجلس وقت اهدا شده و نوه‌ی اون نماینده که امروز از وبلاگ‌نویس‌های مشهور است برای من فرستاده، تا عکسهای عروسی خانوادگی چند نسل قبل که حالا نوادگان‌شان این عکس‌ها را اسکن کرده و برای من می‌فرستند.»
در «عکسهای قدیمی» هر عکس شرح‌حال مختصری هم دارد، از واقعه‌ی سیاسی و اجتماعی مربوط گرفته تا سالی که عکس ثبت‌شده است. کبیری می‌گوید مرحله‌ی بعد از پیدا کردن نسخه‌ی باکیفیت مناسب از عکس‌ها، جست‌وجو برای نوشتن شرح‌حال مختصر هر عکس است. او می‌گوید:«در سایت‌های مختلف تاریخی می‌گردم تا بتوانم دقیق‌ترین و مختصرومفیدترین شرح ممکن را برای هر عکس بنویسم.»
دیدن چهره‌ای آشنا در میان عکسهای قدیمی
وبلاگ «عکسهای قدیمی» بنا به گفته‌ی مهران کبیری در همان دوهفته‌ی اول افتتاح بیش از ۱۲۰۰۰ بازدید داشته است. عکسهای صفحه‌ی «فیس‌بوک» این پروژه بارها و بارها بازنشر می‌شود و کبیری می‌گوید اولویت اصلی او برای این پروژه‌ی فردی، انتقال همه‌ی آرشیو عکسهای وبلاگ به صفحه‌ی «فیس‌بوک» آن است.
«عکسهای قدیمی» به تازگی در «توئیتر» هم فعالیت خود را شروع کرده است و مهران کبیری می‌گوید معتقد است هرچقدر این پروژه را به دور از تبلیغ‌های مرسوم پیش ببرد، اصالت عکس‌ها بیشتر به چشم می‌خورد.
عکسهای صفحه‌ی «فیس‌بوک» این پروژه بارها و بارها بازنشر می‌شود
کبیری امیدوار است در آینده گروه‌های حرفه‌ای متولی جمع‌آوری، ترمیم و بازسازی عکسهای قدیمی شوند که در آلبوم‌های قدیمی کهنه شده و رنگ می‌بازند. او می‌گوید:« ایمیل‌هایی از مخاطبان می‌گیرم که از آرشیو عکسهای قدیمی برای پروژه‌های درسی و تحقیقی خود استفاده می‌کنند. این ارتباط‌ها مایه دلگرمی است. در کنار این‌ها اتفاق‌های جالبی هم می‌افتد که هرکدام خود داستانی شنیدنی‌ست. برای مثال عکسی از شاگردان یک مدرسه‌ی ابتدایی در دهه پنجاه در آرشیو هست. بعد از انتشار، فرزند یکی از آن شاگردان که عکس را دیده بود به من ایمیل زده است که یکی از این دانش‌آموزان پدر اوست و حالا با دیدن عکس به دنبال پیدا کردن هم‌کلاسی‌های قدیمی خود افتاده است. او می‌پرسید که آیا من اطلاعات بیشتری از افرادی که در عکس هستند دارم یا نه.»
اگر دنبال تصویر وقایع سیاسی مهم لااقل صدسال اخیر هستید، یا دوست دارید اولین عکسی که در ایران گرفته شده را ببینید یا تصویر زنان و مردان دوران قاجار را بالا و پایین کنید، یا کودتای ۲۸ مرداد را به روایت تصویر دنبال کنید، صفحه‌ی «عکسهای قدیمی» جایی است که باید به آن سر بزنید. حتا اگر دنبال تصاویر وقایع مهم سیاسی و اجتماعی و تاریخی نیستید، می‌توانید عکسهای آلبوم‌های خانوادگی قدیمی از مراسم عروسی گرفته تا مهمانی‌ها و عکسهای پرتره را ببینید. به قول پاتریک گری« انسان‌ها بدون خاطره‌ی عکس آلبوم‌های قدیمی، نه کامل‌اند نه سالم.»