فال حافظ برای شب یلدا
بر سر آنم که گر ز دست برآید/ دست بکاری زنم که غصه سر آید
خلوت دل نیست جای صحبت اغیار / دیو چو بیرون رود، فرشته در آید
صحبت حکام ظلمت شب یلداست / نور ز خورشید جوی، گو که بر آید
بر در ارباب بیمروت دنیا / چند نشینی که خواجه کی بدر آید!
ترک گدایی مکن که گنج بیابی / از نظر رهروی که در گذر آید
صالح و طالح متاع خویش نمودند / تا که قبول افتد و که در نظر آید!
بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر / باغ شود سبز و شاخ گل ببر آید
غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست / هرکه بمیخانه رفت، بیخبر آید
یلدا زاد روز ایزد مهر یا میتراست. ”میتراییسم “ یکى از تاثیرگذارترین مذاهبى بود که نخست در شرق و بعدها در غرب و در دین مسیحیت رد پاى بسیارى از خود بجاى گذاشت. جشن شب چله، جشن بزرگداشت دانش در دوران باستان نیز بوده است. ایرانیان در ۷۰۰۰ سال پیش به گاه شمارى خورشیدى دست پیدا کردند و دریافتند که اولین شب زمستان بلندترین شب سال است. آنها گاه شمارى خود را بر اساس چهل روز تقسیم کردند.
در فرهنگ ایرانیان، عدد چهل اهمیت ویژهاى دارد. واژههاى چلهنشستن، چلچلى، چهلگیس، چهلکلید یا حتى یک کلاغ چهل کلاغ نشان از اهمیت این عدد در فرهنگ ایرانى دارد.
در شب یلدا ایرانیان همه میوهها و خوراکیهائی که "آفتاب" در خود ذخیره کردهاند، مانند انواع آجیل و خشکبار، انار و هندوانه را صرف میکنند.
در سراسر ایران جایى پیدا نمىشود که خوردن هندوانه در شب یلدا جزو آداب و رسوم آن نباشد.
هندوانه میوهاى است که هیچ گاه از قلم نمىافتد زیرا عده زیادى باور دارند که اگر مقدارى هندوانه در شب چله بخورند، در سراسر چله بزرگ و کوچک یعنى زمستانى که در پیش دارند، سرما و بیمارى بر آنها چیره نخواهد شد.
دکتر عباس احمدى در نوشتهاى پیرامون علت انار خوردن مردم در شب یلدا مىنویسد انار بخاطر دانههاى زیادى که دارد، مظهر بارورى و زایندگى است و خوردناش نوعى جادوى سرایتى است تا این نیرو به انسان منتقل شود.
در قدیم از فصل تابستان هندوانه را برای شب یلدا در سردابه نگهداری میکردند و خانوادهها برای این شب از قبل تدارک تخمه و آجیل میدیدند.
نقل خاطرات و قصه گویى پدربزرگها و مادر بزرگها از مواردى است که یلدا را براى خانوادهها دلپذیرتر میکند.