آیا حکومت کره شمالی فرو خواهد پاشید؟
عصر ایران - مردم کره شمالی هیچ تصوری از یک زندگی طبیعی که حق هر انسانی است ندارند و بیشتر آنها بر این گمانند که همه مردم دنیا روزانه 2 وعده غذا می خورند و قوت غالب آنها هم سیب زمینی است.
مرگ عالی مقام ترین فرد در ساختاری به شدت بسته که متکی بر یک فرد است گاه می تواند به پاشیدن شیرازه امور و تغییرات سریع و بنیادین بینجامد و کره شمالی نیز از جمله کشورهایی است که شاید بتوان به جرات ادعا کرد که بسته ترین سیستم سیاسی و فردی ترین ساختار قدرت را در مقایسه با دیگر نظام های حکومتی جهان دارد.
آیا کره شمالی پس از مرگ کیم جونگ ایل شاهد تغییرات بنیادین و سریع خواهد بود؟
برای پاسخ به این سوال باید چند متغیر اساسی را مورد توجه قرار داد که از جمله مهم ترین آنها می توان به میزان انسجام در ساختار ارتش و نهادهای امنیتی – اطلاعاتی ، وجود یا عدم نزاع قدرت ، چند دسته بودن ساختار حاکمیت و تشکیل حاکمیت از دو یا چند قطب قدرت موازی و یا رقیب ، اشاره کرد .
به طور کلی هیچ یک از متغیرهای فوق که می تواند به تغییر بنیادین و سریع در کره شمالی بینجامد در حال حاضر در کره شمالی مشاهده نمی شود . ساختار ارتش و دستگاه های امنیتی این کشور تا کنون نشانه ای از وجود شکاف در راس فرماندهان و حتی رده میانی آن از خود بروز نداده ، نزاع قدرتی در این کشور مشاهده نشده و ساختار قدرت به شکل تک قطبی و وابسته به شخص کیم جونگ ایل بوده است .
در سال گذشته و در کنگره حزب حاکم این کشور موضوع ارتقای درجه "کیم جونگ اون " کوچک ترین فرزند پسر کیم جونگ ایل تا حدود زیادی حل شد و تقریبا از هنگام چاپ تصاویر جانشین رهبر در روزنامه ها و رسانه های دولتی کره شمالی این مساله عیان شد که زمینه چینی ها برای جانشین بعدی آغاز شده است .
تا کنون هیچ فرد یا صاحب منصبی جانشینی کیم جونگ اون را به چالش نکشیده است و گمان نمی رود اون 28 ساله راه سختی برای جانشینی پدرش داشته باشد ، وانگهی اون جوان می تواند حمایت عمه و شوهر عمه با تجربه و مورد اعتماد خود را داشته باشد که در ساختار قدرت کره شمالی جایگاهی بی بدیل دارند و می توانند همه مقامات و نهادهای این کشور را در خدمت جانشین جدید بسیج کنند.
در مجموع در نگاهی اجمالی به کره شمالی باید بر این نکته تاکید کرد که ظواهر امر هیچ شواهدی مبنی بر فروپاشی نظام حاکم بر این کشور را به دست نمی دهد ، اما در یک بازه زمانی بلند مدت طبیعی است که سرنوشت محتوم همه سیستم های بسته سیاسی فروپاشی است .
دولت کره شمالی در 6 دهه گذشته به مدد کنترل فوق العاده شدید اطلاعات و جلوگیری از ارتباط شهروندان این کشور با جهان خارج ، مردم خود را در ناآگاهی کامل نگه داشته است و شهروندان کره شمالی هیچ اطلاعی از جهان خارج و رویدادهای آن ندارند .
این مساله سبب می شود که تحولات جهان بیرونی کم ترین تاثیر را بر جامعه کره شمالی داشته باشد و شاید تنها این فشارهای اقتصادی جامعه بین المللی علیه حکومت پیونگ یانگ باشد که بتواند تاثیری هر چند ناچیز در تصمیم گیری رهبران این کشور داشته باشد .
از سوی دیگر باید توجه داشت که مردم کره شمالی هیچ تصوری از یک زندگی طبیعی که حق هر انسانی است ندارند و بیشتر آنها بر این گمانند که همه مردم دنیا روزانه دو وعده غذا می خورند و قوت غالب آنها هم سیب زمینی است .
در چنین جامعه ای انتظار حرکت از درون توده های مردمی علیه نظام حاکم بسیار بعید است ، چرا که این " آگاهی " است که در گام اول به بسیج توده ها علیه نظام یا فرد حاکم می انجامد و از این زاویه مردم کره شمالی در دهه های گذشته در بی آگاهی مطلق نگاه داشته شده اند .
مورد دیگر درباره احتمال فروپاشی حکومت کره شمالی به "رفتار و سیاست های " جانشین جوان بر می گردد . کیم جون اون 28 ساله یک فرد دنیا دیده است که در سوییس تحصیل کرده و علاوه بر زبان مادری به 3 زبان زنده دنیا تکلم می کند .
هنوز اون جوان هیچ اظهار نظری نداشته تا علایق و سلایق او شناخته شود اما این انتظار بعید نیست که به دلیل جوان بودن ، زندگی او در اروپا و تحصیلکرده بودن جانشین احتمالی رهبر متوفی کره ، وی سیاست هایی متفاوت با پدر در پیش گیرد و آرام آرام اصلاحاتی را در کره شمالی به مورد اجرا بگذارد ، اما باید توجه داشت در کشوری که رهبران متوفی تبدیل به قدیس می شوند پا گذاشتن روی اصول و عقاید رهبر گذشته بسیار سخت است و اگر جانشین احتمالی رهبر کره قصد اصلاح هم داشته باشد انجام این اصلاحات در نظام به شدت بسته کره شمالی کار آسانی نخواهد بود.
در جمع بندی باید به این نکته اشاره کرد که به دلیل فقدان عوامل لازم برای ایجاد تغییرات سریع و بنیادین در کره شمالی امروز ، انتظار برای مشاهده تغییرات بنیادین همانند فروپاشی نظام حکومتی یا تغییری بنیادین در ساختار حکومتی این کشور امری نامحتمل است اما اگر جانشین احتمالی جوان کره شمالی نخستین سخنرانی رسمی خود را بیان کند و در این سخنرانی بخش هایی از خواست ها و برنامه های خود را اعلام کند شاید در آن موقع بهتر بتوان روی امکان انجام اصلاحاتی در کره شمالی سخن گفت
و در پایان ذکر این نکته لازم است که برخی تغییرات پیش بینی نشده ( همانند جرقه اولیه انقلاب های عربی که با آتش زدن یک جوان تونسی آغاز شد) در هر جامعه ای ممکن است همه معادلات را بر هم زند و طبیعتا کره شمالی نیز کمابیش از این قاعده مستثنی نیست.