بررسی روزنامه های صبح تهران؛ سه شنبه دهم آبان

روزنامه های امروز صبح تهران، بیشتر تیترها و گزارش های اصلی خود را به افشای یک اختلاس تازه در سازمان بازنشستگی و موسسه سرمایه گذاری تابع آن اختصاص داده و در ضمن از استیضاح وزیر اقتصاد و احتمال پاسخگوئی رییس جمهور به آن در مجلس نوشته اند. ریال در بی ارزش ترین دوران زندگی خود، افزایش نرخ ارزهای خارجی از دیگر مطالب این روزنامه هاست.

سیلی که دارد همه را می برد

"هزار میلیارد تومان اختلاس در سازمان بازنشستگی و شستا" عنوان اصلی روزنامه های شرق و جمهوری اسلامی است، تهران امروز هم از "تخلف هزار میلیاردی در تامین اجتماعی" نوشته و ابتکار همین گزارش را با تیتر "دردسرهای اختلاس برای چند نماینده" منعکس کرده است.

"اختلاس های تازه" عنوان مقاله اصلی تهران امروز است که به قلم حسام‌الدین کاوه نوشته گویا زنجیره کشف تخلفات مالی، قصد قطع شدن ندارد. این بار گزارش هیات تحقیق و تفحص از تامین اجتماعی مجلس بیانگر آن است که دست‌کم یک هزار میلیارد تومان از شرکت‌های زیرمجموعه سازمان بازنشستگی و شستا تخلف صورت گرفته است. عمق فاجعه آنجاست که طی ۶۰ سال فعالیت، تاکنون هیچ‌گونه نظارتی بر عملکرد این مجموعه‌های اقتصادی صورت نگرفته است و به همین علت اموال ۳۰ میلیون نفر بازنشسته، تبدیل به شرکت‌های فامیلی و خانوادگی شده و قراردادهای کوچک و بزرگ به وابستگان، فرزندان مدیران و برخی از آقازاده‌ها واگذار شده است.

تهران امروز در جواب انتقاد رسانه های دولتی نوشته افشای سیاه‌کاری‌های دست‌اندازان به بیت‌المال سیاه‌نمایی است یا رفتار طمع‌کارانه و حرص‌توزانه برخی از مدیران و بستگان آنها که با رفتار خود، چهره نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را سیاه نشان می‌دهند؟ وقتی اشخاصی در ۱۰ شرکت عضو هیات مدیره‌اند، با کدام استدلال منطقی می‌توان این تخلف آشکار را توجیه کرد؟

به نوشته این روزنامه بنگاه‌های اقتصادی شبه‌دولتی همانند شستا و شرکت‌های وابسته به سازمان بازنشستگی و تامین‌اجتماعی تبدیل به حیاط خلوت شیفتگان قدرت و ثروت شده‌اند. زر و زور و تزویر در چهره مدیرانی که دست به تخلف و رفتارهای غیرقانونی می‌زنند، خود را باز احیا کرده است. نمی‌گوییم که همه مدیران ما چنین هستند، البته که نیستند. مدیران پاک و شریف در این کشور کم نداریم اما معلوم نیست باندهای قدرت چرا هر روز بیش از پیش می‌کوشند دست مدیران سالم و پاک را از مصادر مهم کوتاه کنند و به جای آنان افراد ناسالم و فاسد را بنشانند؟

مسئولیت اختلاس در ایران و چین

"با جهرمی هم برخورد می شود" عنوان اصلی جهان صنعت بر گزارشی پیرامون پرونده اختلاس بزرگ است، آرمان نوشته با انتشار گزارش مجلس "توپ تصمیم گیری در زمین قوه قضاییه" است، دنیای اقتصاد از "نوسان گیران در برابر سهامداران" نوشته و سیاست روز پرسیده که "حسینی از پس استیضاح برمی آید".

عباس عبدی در مقاله ای در اعتماد اظهار عقیده کرده که قضیه اختلاس سه هزار میلیاردی هم یک فرصت و هم یک تهدید است و بر حسب اینکه نظام سیاسی با آن چگونه برخورد کند، می‌تواند فرصتی مناسب برای اصلاح بسیاری از رویه‌ها و رفتارهای غلط باشد و این دمل چرکین جراحی و حذف شود و نیز می‌تواند تهدیدی جدی برای بسط و گسترش بی‌اعتمادی و تعمیق فساد باشد و عفونت آن به همه جا سرایت کند.

نویسنده به بررسی مساله در رابطه با آنچه که درباره ارتباط رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس و فرزندانش و احضار و بازجویی او افشا شده نوشته کمیسیون امنیت ملی مهم‌ترین کمیسیون مجلس است و شاید بتوان مدعی شد که رییس این کمیسیون نفر دوم یا سوم مجلس محسوب می‌شود. به همین دلیل هم رییس آن در اکثر موضوعات داخلی و خارجی مجلس موضع‌گیری می‌کند. ولی حدودا چند هفته‌یی بود که از حضور رسانه‌یی او خبری نبود تا اینکه در چند روز گذشته مشخص شد که ایشان به نحوی درگیر ماجرای پرونده اختلاس هستند.

مقاله اعتماد با این تاکید به پایان می رسد که این نماینده باید بر اساس مسوولیت سیاسی (و نه کیفری) هزینه سیاسی این خطای خود را بپردازد. اصولا برای رسیدگی صحیح به مسوولیت کیفری باید از مسوولیت سیاسی کناره‌گیری کرد، والا جایگاه بالای سیاسی از موانع جدی در رسیدگی بیطرفانه به مسوولیت کیفری است. سیاستمدارانی که مورد اتهام قرار می‌گیرند و در عین حال به بیگناهی خود اطمینان دارند، در نخستین اقدام با ارایه رفتار سیاسی مسوولانه، از سمت خود کناره‌گیری می‌کنند تا دادگاه فارغ از آن سمت و جایگاه، به اتهام آنان رسیدگی کند. این کناره‌گیری دلیل دیگری هم دارد. کسانی که در یک سمت سیاسی مهم بوده‌اند، برای حفظ جایگاه و اعتبار آن سمت خود را کنار می‌کشند، هرچند این کار به معنای وارد بودن اتهام و مسوولیت کیفری به فرد نیست.

مردم سالاری در سرمقاله خود به مواردی پرداخته که اختلاس یا رشوه خواری در چین موجب صدور حکم اعدام شده است چرا که مقامات ارشد حزب کمونیست نگران پرداخت حتی یک یوان رشوه هستند. اما در ایران مدتی است که پرونده بزرگ اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی به نقل محافل ایرانیان بدل شده و همه از دست های آشکار و پنهان این اختلاس سخن می گویند. برخی ایرانیان شهره اند به این که ابتدا به شدت تب می کنند و در نهایت با عرق سرد از کنار موضوعات عبور می کنند؛ اما پرونده اختلاس بزرگ این گونه نبوده است. دستگاه قضا همچنان پیگیر ماجرا است.

به نوشته این مقاله بحث استیضاح وزیر اقتصاد فارغ از تمام انتقاداتی که علیه وی مطرح شده است از باب این شایعه که لابی گری برای انصراف مجلس در جریان بوده است قابل تامل است. این درست است که دولتها در همه جای دنیا با نمایندگان مجلس لابی می کنند اما اینکه پیغام و پسغام ها خارج از عرف باشد، حتی در حد شایعه نیز برای جمهوریت نظام چندان خوش آیند نیست. نکته دیگر این که برخورد با عوامل فساد به خصوص از نوع اقتصادی منجر به ثبات در کشور می شود نه خدشه به آن!

به نظر مردم سالاری باندهای فساد اقتصادی که از انباشت ریال، ریال رشوه و میلیون میلیون پول اختلاس به میلیارد میلیارد پول باند مافیایی می رسند که در نهایت فضای سیاسی و اقتصادی جامعه را هدف گرفته اند تا روند دموکراسی را به صورت نامحسوس ساقط کنند. می توان گفت نظام جمهوری اسلامی نه با کسی تعارف دارد، نه شوخی و ملاک حال فعلی افراد است. پس نباید مصلحت اندیشی لحاظ شود. یک بیماری ساده اگر درمان نشود به یک سرطان بدخیم تبدیل می شود؛ چینی ها می توانستند از کنار بحث فساد اقتصادی با بی تفاوتی عبور کنند اما آنها سعی بر درمان آن داشتند بی آن که حیثیت نظام خود را در خطر ببینند.

بی ارزش ترین پول تاریخ

شرق در گزارشی که با نمودار همراه شده است نوشته پول ایران هیچ وقت به اندازه امروز در مقابل واحد پول دیگر کشورها ضعیف نبوده و هرگز تا به این حد حال و روز بدی نداشته است. حال و روز «ریال» ایران آنچنان نابسامان است که خیلی پیشتر معاون وزیر اقتصادی که به زودی استیضاح خواهد شد، گفت ریال پرستیژ ملی ایران را به خطر می‌اندازد چون ارزش برابری آن در برابر دلار در میان واحد‌های پولی، از آخر دوم است.

به نظر این گزارش معضلی که دامان ریال را گرفته، با اولتیماتوم بانک مرکزی یا عرضه موقتی به بازار رسمی یا چنگ و دندان نشان دادن به معامله‌گران بازار آزاد قابل حل نیست که اگر بود در ماه‌های سپری‌شده از سال ۹۰، ارزش دلار روی موج صعود تا هزار و ۳۰۰ تومان بالا نمی‌آمد. بانک مرکزی در تمام این مدت تلاش کرده با ابزارهای نظارتی و کنترلی مختلف و حتی تغییر اساسی سیاست‌ها ورق را به نفع ریال برگرداند. اردیبهشت ماه امسال وقتی ارزش دلار هزار و ۲۰۰ تومان شد، بانک مرکزی اعلام کرد هر چه لازم باشد دلار به بازار تزریق می‌کند تا قیمت‌ها مهار شود اما هنوز جوهر این خبر خشک نشده بود که سیاست‌ها از اساس تغییر کرد و این بانک و رییس‌کل آن تصمیم گرفت شکاف قیمتی بین دو بازار رسمی و آزاد را به حداقل برساند، البته آن هم نه با کاهش قیمت در بازار آزاد بلکه با افزایش نرخ‌ها در بازار رسمی.

شرق نوشته همه اینها به آن معناست که بازاری که باید بر اساس عرضه و تقاضا فعال باشد، نمی‌توان با بخشنامه و اولتیماتوم سامان داد و راه نجات ریال ایران هم تزریق سرمایه ملی در قالب ارز دولتی به بازار رسمی نیست. هر چند که با استناد به گفته‌های رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران بازار ارز ایران اساسا بازاری رقابتی نیست و نمی‌توان چنین انتظاری از آن داشت. محمد نهاوندیان می‌گوید: شکاف موجود در نرخ ارز سرچشمه رانت می‌شود. به گفته او بانک مرکزی به عنوان عمده‌ترین عرضه‌کننده ارز توان مدیریت بازار را دارد اما در حال حاضر رقابتی نیست و شرایط رقابتی بودن وجود ندارد.

سیاست داخلی و خارجی، هر دو سرگردان

"ویزای تقلبی برای ۱۵۰ زائر ایرانی" گزارش اصلی مردم سالاریاست و کیهان خبر داده که ایران در نامه ای به کاخ سفید خبر داده که "آمریکا باید رسما عذرخواهی کند".

ابتکار در سرمقاله خود به مساله طرح سئوال از رییس جمهور پرداخته و ابتدا به اخبار اختلاس ها اشاره کرده و نوشته اختلاسی سیل‌آسا که بیش از دو ماه است مردم، دولت، مجلس، قوه‌قضاییه و رسانه‌ها را درگیر خود کرده و در یک هفته اول، اکثر بانک‌های کشور را درنوردید و رؤسای آن‌ها را با خود برد. برخی از بانکی ها را به آن‌سوی آب‌ها فرستاد، عده‌ای را به پشت میله‌ها انداخت و گروه دیگری از مدیران را خانه‌نشین کرد و گروه باقیمانده را هم در انفعال و بی‌عملی نگه داشت. همزمان خواه ناخواه به تشدید اختلافات سیاسی در اردوگاه اصولگرایی نیز دامن زد و دو سه طیف منشعب از این جریان هر کدام به گونه ای در حال کشف سند و مدرک علیه رقیب از این آب گل آلود هستند.

به نوشته این مقاله در حوزه سیاست خارجی نیز عملکرد دولت و چگونگی مواجهه با تحولات منطقه‌ای، از بحرین و عربستان گرفته تا سوریه و لیبی و مسئله فلسطین نیز جای سؤالات بسیار دارد؛ سؤالاتی که کنار هم قراردادن آن‌ها، نشان از وجود رویکردی خاص در دولت در مواجهه با مسائل و تحولات منطقه‌ای و جهانی دارد؛ رویکردی که تا حدودی با رویکرد سی‌ساله سیاستگذاران مسائل دیپلماتیک کشور تفاوت و شاید زاویه و جای سؤال دارد.

روزنامه جمهوری اسلامی که یک هفته پیش در سرمقاله خود به تاکید نوشته بود که آمریکا از افغانستان خارج نخواهد شد در سرمقاله امروز این خروج را قطعی دانسته و نوشتهتقویت سیستم دفاع موشکی آمریکا در اروپا، ترکیه و جمهوری آذربایجان با هدف دفع هرگونه حمله موشکی احتمالی ایران علیه منافع آمریکا این واقعیت را ثابت می‌کند که جمهوری اسلامی ایران گزینه‌ای در ابعاد عراق یا افغانستان نیست که با راهبرد توخالی "معماری امنیتی جدید" در خلیج فارس بتوان با آن مقابله کرد.

این روزنامه اظهار نظر کرده به هم ریختگی اوضاع در برخی از کشورهای عربی که شاهد قیام‌های مردمی هستند، چنان آمریکا را دچار آشفتگی کرده که هرگونه اشتباه در محاسبات سیاسی کاخ سفید ممکن است به قیمت از دست دادن منافع مورد نظر واشنگتن در این کشورها تمام شود، لذا آمریکا درحال حاضر در شرایط غیرعادی به سر می‌برد بطوری که هرگونه تغییر غیرقابل پیش‌بینی در منطقه، محاسبات این کشور را به هم می‌ریزد.

روزنامه جمهوری اسلامی نتیجه گرفته بدین ترتیب از نظر آمریکا اقدام برای عملی کردن طرح مقابله با ایران مردود است، در غیر این صورت دستگاه دیپلماسی آمریکا هرگز به طور رسمی آمادگی گفت و گو با جمهوری اسلامی ایران را مطرح نمی‌کرد. اما اینکه دولتمردان آمریکائی چه وقت می‌توانند به مذاکره با مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران بپردازند.

ارز سه نرخی، ریال در بی ارزش ترین زمان خود

شرق در گزارشی که با نمودار همراه شده است نوشته پول ایران هیچ وقت به اندازه امروز در مقابل واحد پول دیگر کشورها ضعیف نبوده و هرگز تا به این حد حال و روز بدی نداشته است. حال و روز «ریال» ایران آنچنان نابسامان است که خیلی پیشتر معاون وزیر اقتصادی که به زودی استیضاح خواهد شد، گفت ریال پرستیژ ملی ایران را به خطر می‌اندازد چون ارزش برابری آن در برابر دلار در میان واحد‌های پولی، از آخر دوم است.

به نظر این گزارش معضلی که دامان ریال را گرفته، با اولتیماتوم بانک مرکزی یا عرضه موقتی به بازار رسمی یا چنگ و دندان نشان دادن به معامله‌گران بازار آزاد قابل حل نیست که اگر بود در ماه‌های سپری‌شده از سال ۹۰، ارزش دلار روی موج صعود تا هزار و ۳۰۰ تومان بالا نمی‌آمد. بانک مرکزی در تمام این مدت تلاش کرده با ابزارهای نظارتی و کنترلی مختلف و حتی تغییر اساسی سیاست‌ها ورق را به نفع ریال برگرداند. اردیبهشت ماه امسال وقتی ارزش دلار هزار و ۲۰۰ تومان شد، بانک مرکزی اعلام کرد هر چه لازم باشد دلار به بازار تزریق می‌کند تا قیمت‌ها مهار شود اما هنوز جوهر این خبر خشک نشده بود که سیاست‌ها از اساس تغییر کرد.

شرق نوشته همه اینها به آن معناست که بازاری که باید بر اساس عرضه و تقاضا فعال باشد، نمی‌توان با بخشنامه و اولتیماتوم سامان داد و راه نجات ریال ایران هم تزریق سرمایه ملی در قالب ارز دولتی به بازار رسمی نیست.

میثم هاشم‌خانی در سرمقاله دنیای اقتصاد نوشته وجود اختلاف حدودا ۲۳۰ تومانی بین قیمت رسمی دلار و قیمت بازار آزاد، وضعیت نابسامانی را در بازار ارز کشور ایجاد کرده است که در مجموع درآمد بادآورده سالانه ۱۴ هزار میلیارد تومانی را نصیب افراد بهره‌مند از رانت خرید دلار با قیمت دولتی می‌سازد، با فرض فروش سالانه ۷۰ میلیارد دلار توسط دولت و بانک مرکزی.

این مقاله محاسبه کرده در شرایطی که سود حاصل از سپرده‌گذاری بانکی یک‌ساله در حدود ۱۳ درصد است، این رانتخواران به سادگی سود بادآورده‌ای بالغ بر ۲۰ درصد را در یک روز به دست می‌آورند! چنین وضعیت نابسامانی، در شرایطی تاسف‌بارتر می‌شود که شاهد تقارن آن با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها هستیم.

نویسنده سرمقاله دنیای اقتصاد اظهار نظر کرده که وجود اختلاف بالغ بر ۲۰ درصدی بین قیمت رسمی بانک مرکزی و قیمت بازار آزاد دلار، علاوه بر ایجاد قابلیت کسب درآمدهای بادآورده هنگفت، لطمه بزرگی به سلامت رقابت اقتصادی در کشور وارد خواهد ساخت. وقتی بخشی از فعالان اقتصادی به دلار با نرخ دولتی دسترسی دارند و عده دیگری مجبورند در بازار آزاد همان دلار را حدودا ۲۱ درصد گران‌تر بخرند، چگونه می‌توانیم امیدوار باشیم انگیزه رقابت سالم در میان تولیدکنندگان برقرار باشد؟

محمد حسین روانبخش در مردم سالاری نوشته بازار سکه، طلا و دلار دوباره کمی تا قسمتی به هم ریخته است. البته این در روزگار ما چیز عجیبی نیست و اگر هر چند وقت یکبار از این اتفاقات نیفتد باید تعجب کنیم؛ اما این بار داستان هم گسترده تر از همیشه است و هم با داستانهای دیگری مصادف است و همین کمی تا قسمتی انسان را به تفکر وا می دارد!

اگر در اخبار اقتصادی دیروز چرخی بزنید می بینید که در حالی که قیمت سکه دوباره بالا رفته، بانکهای سابقا سکه فروش، سکه ندارند و نمی فروشند، به همت برادران زحمتکش نرخ دلار هم از دو نرخی به سه نرخی تغییر پیدا کرده و قیمت بقیه ارزها هم در مقابل ریال ناقابل خودمان به حدی بالا رفت که کم ارزش ترین ریال تاریخ ثبت شد و همه این ها باید نشانگر این باشد که معلوم شود در این مملکت زمانی که وزیر اقتصاد زیر تیغ استیضاح باشد و رئیس کل بانک مرکزی دچار شایعه و درخواست برکناری و قائم مقامش هم که داستان پیدا کرده، این جوری می شود.

و خلاصه این که: می دانید که آدم موفق کسی است که از همه امکاناتش برای رسیدن به هدفش استفاده کند. همچنین می دانید که دولت هم به شدت عقیده دارد که خیلی خیلی خیلی موفق است. پس نتیجه لازم را در این زمینه خودتان بگیرید.

- ابراهیم رها هم در ستون طنز اعتماد از ارز اعلام حمایت کرده و نوشته به هر حال مشکل کمبود ارز در کشور با درایت مسوولان به شکل پایه‌یی و از بیخ حل شد. واقعا آدم جز هورا هورا هورا حرفی برای گفتن ندارد. درایت در اوج به سر می برد و اوج در کجا به‌سر می‌برد، دیگر نمی‌دانیم! آخرین تصمیم مسوولان در این زمینه، فوق‌العاده بوده: ارز مسافرتی تنها یک‌بار در سال به اشخاص داده می‌شود. یعنی رسما کوبیده‌اند به دهان هر یاوه‌گویی که بخواهد بیشتر از یک بار در سال سفر کند.

تصور کنید اگر کسی بر فرض دو بار در سال بخواهد به خارج از کشور برود، چه راه‌هایی پیش‌رو داد:

الف) بیخود می‌کند برود. چهارشنبه پایش را هم لازم نیست از خانه بیرون بگذارد.

ب) همین «تومان» معتبر خودمان را در جیب مبارک می‌گذارد، می‌رود خارج.

ج) یعنی راه‌حلت را بخورم را برای همین مواقع گذاشته‌اند.