چهارشنبه ۱۷ شهریور ۱۳۸۹ - ۰۸ سپتامبر ۲۰۱۰
ماجرای قهروآشتی بی بی سی با شاه
آینده نیوز می نویسد :
بی بی سی فارسی از همان روزی که پا به عرصه گذاشت و به تهران آمد با دولت های مختلف ایران دارای چالش های اساسی بود. این روزها که بار دیگر بی بی سی فارسی به واسطه بازداشت چندین مستند ساز همکار این شبکه مورد تحلیل کارشناسان داخلی و خارجی قرار گرفته بد نیست به مناسبت 12 آبان که سالروز تعطیلی دفتر بی بی سی در تهران در پیش از انقلاب است، بازخوانی هرچند کوتاهی بر عملکرد این شبکه متعلق به وزارت خارجه انگلیس بپردازیم.
به گزارش ایران دیپلماتیک، بسیاری از روزنامه‌های ایران در روز ۱۲ مهر ۱۳۵۲ از تعطیلی دفتر شبکه بی‌بی‌سی فارسی در تهران خبر دادند. از زمان حضور دفتر این شبکه در تهران که از سال ۱۳۱۹ و در برابر صدای برلن برپا شده بود، هیچ‌گاه و به هیچ دلیلی این دفتر نه تعطیل و نه کار آن به تعلیق و تعویق کشیده شده بود. حتی آن زمان که دولت مصدق در برابر استعمار انگلیس شعار میداد و این شبکه علیه دولت مصدق برنامه تولید و پخش میکرد یا آن زمانی که بسیاری از کارمندان ایرانی و فارسی زبان آن به خاطر سیاست ضد ملی شدن صنعت نفت ایران، دست از کار کشیدند.
چه شد که کار به تعطیلی کشید؟
نگاه مردم ایران به بی‌بی‌سی دوگانه بود؛ از یک سو، بسیاری از مردم دل خوشی از آن نداشتند و آن را آلت دست استعمار و عامل مداخله انگلیس در ایران می‌دانستند، یار و یاور خاندان پهلوی و مسبب کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، و از سوی دیگر هم در شرایط اختناق و دیکتاتوری کشور در سال‌های پس از کودتا آن را کورسوی امیدی می‌دیدند که گهگاه با تشعشع نوری مظاهری از این حکومت را به چالش می‌کشد و بر همین اساس، تعطیلی دفتر این شبکه در تهران، آن هم به دستور شخص شاه موجب بهت و حیرت بسیاری شد.
بر اساس اسناد آرشیو ملی بریتانیا (سال ۱۹۷۳) علت اصلی تعطیلی این شبکه پخش فیلم مستند انتقادآمیز علیه رژیم پهلوی از برنامه پربیننده پانوراما در کانال یک شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی در روز دهم مهرماه ۱۳۵۲ بود. در این برنامه مصاحبه‌ای با شاه صورت گرفت که در آن به نقد و بررسی شرایط ایران، عدم وجود آزادی در کشور، خرید تسلیحاتی و به طور کلی شیوه سلطنت محمدرضا پهلوی پرداخته شده بود. این واقعه با وجود بازتاب کمی که در رسانه‌های داخلی داشت ذهن محمدرضا پهلوی را به خود درگیر کرد چنانکه در خاطرات اسدالله علم بسیار پررنگ بوده است.
مستند انتقادی پانوراما در دربار شاه
اسدالله علم، در یادداشت‌هایش به گفت‌و‌گو‌های محمدرضا پهلوی با خود در این‌باره و عکس‌العمل‌های شاه به این مستند طی یک هفته اشاره کرده است. این یک هفته فاصله زمانی پخش فیلم مذکور در پانوراماست تا جلب رضایت و مجوز پخش آن در تلویزیون ملی؛ علم در خاطرات روز ۱۱ مهر ۱۳۵۲ می‌نویسد: «راجع به بی‌بی‌سی شاهنشاه خیلی عصبانی بودند. چون اخبار عجیبی گفته است... ولی شاهنشاه هم در مصاحبه‌ای که با آنها کرده‌اند پدرشان را در آورده‌اند و چند روز پیش نگران این بودند که عکس‌العمل شدید باشد. به نخست‌وزیر [هویدا] تلفن فرمودند که: "عجیب است، من باید این مسائل را به شما بگویم؟ عکس‌العمل جراید در مقابل سوءقصد به ما (اشاره به کشف شبکه خسرو گلسرخی) و حرف مزخرف بی‌بی‌سی هیچ نبوده است، چرا دستورات ما را اجرا نمی‌کنید؟ فرض کنید من دستور ندهم. پس وظیفه اخلاقی و وطنی شما کجا رفته است؟" بعد که گوشی را گذاشتند فرمودند: عجیب است هر چه می‌گویم، فراموش می‌کند...» با وجود تعویق‌هایی که احتمالا از روی عمد از سوی هویدا و به امید کوتاه آمدن از این حکم یا فراموشی آن صورت گرفته بود، در روز ۱۲ مهر و با وجود حضور لرد کرینگتون، وزیر دفاع بریتانیا در تهران، حکم تعطیلی دفتر بی‌بی‌سی به رییس آن «جان بیرمن» ابلاغ شد. در این حکم، به او و دیگر همکاران انگلیسی‌اش فرصت داده شده بود که ظرف ۴۸ ساعت خاک ایران را ترک کنند.
تعطیلی بی‌بی‌سی در روابط لندن- تهران تا مدت‌ها تاثیرگذار و محور اصلی بسیاری از مذاکرات صورت گرفته بود اما دغدغه این فیلم مستند حتی با تعطیلی دفتر بی‌بی‌سی به پایان نرسید چنانچه اسدالله علم در یادداشت روز ۱۴ مهر خود نوشته است: «[شاهنشاه] باز در مورد بی‌بی‌سی صحبت فرمودند. فرمودند: نمی‌دانم این لاطائلات را از طرف خودش می‌گوید یا دولت انگلیس هم دست دارد؟، فرمودند: فکر نمی‌کنم از طرف دولت انگلیس با این همه لاف دوستی که با ما می‌زند، تحریک شوند. عرض کردم: هیچ معلوم نیست مگر پریروز عرض نکردم؛ معاون وزارت خارجه، سرآرتور نیس گرین‌هیل را که بازنشسته می‌شود می‌خواهند آنجا (ریاست بی‌بی‌سی) بگذارند؟، فرمودند: تعجب است. بعد فرمودند: بی‌بی‌سی به تایمز نوشته است که ما به شاه ایران فرصت دادیم که از خودش دفاع بکند. مگر من می‌بایست از خودم دفاع کنم؟ ببین این پدرسوخته‌ها نظر امپریالیستی دارند...»
درگیری محمدرضا پهلوی با شبکه پانوراما همچنان ادامه داشت. روزی نبود که بخشی از مکالمات به تشریح و توضیح این مصاحبه اختصاص نیافته باشد و این در متن خاطرات علم نیز به وضوح مشهود است. یادداشت روز ۱۵ مهر: «مدتی راجع به بی‌بی‌سی صحبت شد. فرمودند: مردکه پدرسوخته گفته است با این همه اسلحه که ایران می‌خرد، احتمال انقلاب در ایران نمی‌رود، چون با قوای نظامی سرکوب می‌شود. پدرسوخته! کارگر و دهقان راضی ما می‌خواهد انقلاب کند؟، خیلی عصبانی بودند. ضمنا فایننشال تایمز هم مقاله بسیار بدی درباره انفلاسیون در ایران نوشته بود. پرسیدند: خواندی؟ عرض کردم بلی!» یادداشت روز ۱۶ مهر: «باز راجع به بی‌بی‌سی و بدگویی انگلیسی‌ها صحبت شد. شاهنشاه را خیلی نگران دیدم. تعجب است تازه اگر دشمنی هم می‌کردند آنقدر فکر نداشت. عرض کردم باکی نیست. فرمودند: البته که باکی نیست، ولی این پدرسوخته‌ها که اخیرا این همه راه آمده بودند، چه طور یک‌دفعه برگشتند؟ به هر صورت دیگر اعتنای سگ به آنها نکنید...»
شبکه بی‌بی‌سی، برنامه پانوراما، مصاحبه شاه و تعطیلی این شبکه به شکلی خوره‌وار ذهن محمدرضا پهلوی را تسخیر کرده بود و به صورت آزار دهنده‌ای مرتبا تکرار میشد. اسدالله علم در خاطرات روز ۱۶ مهر خود برای حل این مساله اقدام می‌کند: «... بعدازظهر برنامه پانورامای بی‌بی‌سی انگلیس را که باعث این همه صحبت شده است، رفتم در عمارت تلویزیون ایران تماشا کردم و یادداشت‌هایی برداشتم که فردا به عرض برسانم.» یادداشت روز ۱۷ مهر (روز بعد): «صبح شرفیاب شدم. عرض کردم: دیشب برنامه پانورامای انگلیس را رفتم اداره تلویزیون دیدم. به نظر من فوق‌العاده خوب بود(!) مخصوصا فرمایشات شاهنشاه خیلی محکم بود، پدرشان را در آوردید، حالا گله هم می‌‌فرمایید؟ در مورد خداپرستی و آزادی و آینده ولیعهد به قدری خوب جواب داده‌اید که حد ندارد، با آنکه سوال کننده خواسته پدرسوختگی زیاد بکند، من عقیده دارم باید عینا در تلویزیون ما پخش شود. فرمودند: بد فکری نیست! بگویید یک کمیسیونی مطالعه بکند... ولی در تفسیر خیلی پدرسوختگی کرده است... جواب اینها را جای دیگر خواهم داد، در صحنه تجارت....»
آرامش به روابط تهران- لندن باز می‌گردد
در پی این درگیری، با وجود تیرگی آنی روابط تهران ـ لندن اما این امر کاملا مشهود است که هیچ یک از دول دو طرف ماجرا علاقه‌ای به طولانی شدن این شرایط نداشتند و با پا در میانی خواسته یا ناخواسته علم، این مستند انتقادی در فکر شاه به برنامه‌ای تبلیغی تبدیل و پس از مدت کوتاهی در تلویزیون ایران پخش شد. پس از آن نیز با ورود هیاتی عالی‌رتبه از سوی دولت انگلیس و به درخواست شبکه بی‌بی‌سی، میان ایران و این شبکه آشتی برقرار شد و دفتر بی‌بی‌سی پس از چند ماه دوباره کار خود را در ایران از سر گرفت.
|
romano - ایران - تهران
|
جواب اینها را جای دیگر خواهم داد، در صحنه تجارت! مثل پدرهای سنتی بودی بچه به چشم خوار ولی به دل عزیز مردم قدردان نبودن. همین کارها رو کردی که اروپاییهای بی پدر مادر به جونت افتادن. خدا رحمتت کنه آنقدر این حرف را در زندگی شنیدم که فکر می‌کنم الان معصوم باشی! یک عده میگن اون موقع هم فقر بود و .. والا کشور رو بابات از قاجار گرفته بود و هنوز قانون ثبت اختراع ایران از زمان بابات تغییر نکرده و تو جنگ جهانی که کله اروپاییها شپش بود تحویل گرفتی و ایران 17 دهمین خاک بزرگ دنیا بود بعنوان یک مهندس می‌گم خیلی کار شد آنقدر که می‌شود آنرا با 50 سال مقایسه کرد با تکنولوژی آنموقع و نبود ابزار پرقدرتی مثل اینترنت.ظاهر و باطنت یکی بود (قابل توجه عزیزان هم کیشم) که هیچ صفتی از این بالاتر نیست و اثبات کردی که 32 سال پیش مردانگی در نسل کشی و زورگویی نیست کما اینکه اکنون در زمانی که رباتها در مریخند انسانی بنام اسد که انگشت کوچک تو نمی‌شود می‌کشد تا بلکه دو روز بیشتر بماند.می‌دونم که الان روحت با مردمه و باز هم آرزوی برازندگی براشون داری حتما به آرزوت می‌رسی.هنوز مردم تو خیابونات راه می‌رن و نفس می‌کشن. |
پنج‌شنبه 14 مهر 1390 |
|
|
homa-ir - المان - هامبورگ
|
romano - ایران - تهران . هم میهن گرامی - درود بر شرف و غیرت ایرانی ات . که واقعیت را با زبان مردمی . گفتی , جمله اخر شما * هنوز مردم توی خیابون راه می رن ونفس می کشن * . امید ما هم بهمین مردم هست . با تمام سختیها و خفقان این رژیم ننگ وبی ابرو. * پاینده ایران * |
پنج‌شنبه 14 مهر 1390 |
|
|
ARTEMIS-SW - فرانسه - .پاریس
|
کسی که سرش جائی بند نباشد نه اسلام نه مارکسیسم اسلامی می فهمد که مقایسه ی عنقلاب با پیش از ان یک مقایسه ی چرند است مگر اینکه مثل شیرین عبادی اصلاح طلب مزورانه و با حیله بگوئی که ازادی سیاسی در حکومت ملایان بیشتر!!!!!!!!!از زمان شاه است// در خواب خرگوشی حصر خانگی دو ملیجک ملایان غرق باشید تا هر روز غارت بیشتر و اعدام بیشتر/ |
پنج‌شنبه 14 مهر 1390 |
|
|
marius111 - رومانی - بو خارست
|
نه دوستی ماندگار است و نه دشمنی این منافع است که می ماند امام چرچیل لعنت بر بی بی سی لعنت بر انگلیس بخاطر منافعشون چه کارها که نکردن با این سر زمین درد ما وطن فروش زیاد داریم وطن پرست اگه دیدید سلام ما را برسونید |
پنج‌شنبه 14 مهر 1390 |
|
|
Royan - آلمان - آلمان
|
روحت شاد, نور به قبرت بباره, دریغا که ملت ایران لیاقتت را نداشت. |
پنج‌شنبه 14 مهر 1390 |
|
|
love-iran - ایران - مشهد
|
romano - ایران - تهران. واسه همین بزرگی اش بود که نفت رو مفت میداد به امریکا با افتخار شیرنی عروسی و میوه و لباس عروس اش رو از پاریس اورد اونم با هواپیمای شخصی خانم اش رو فرستاد انتخاب کرد خرید اورد واسه همین بود هر 5 ماه میرفت امریکا 2 ماه حال میکرد بر میگشت اخر سر هم فرار کرد که همه شاهد بودید هیچ کی تحویل اش نگرفت و اخر سر به درک واصل شد من نمیگم این حکومت خوبه اما تمام دزدی هاشون رو خودشون میدونن مثل شاه نمیرن لباس عروس بیارن عکس هم بگیرن و مردم ایران نمیدونستن نفت چی هست و ساعت 6 که میشد همه خواب بودن بخاطر اینکه هم تو فقر بدون یک تهران خوب بود اونم نسبت به خودش نه جهان اون موقع |
پنج‌شنبه 14 مهر 1390 |
|
|
UFO - دانمارک - وایله
|
مشهدی خیلی پرتی بابا طوطی وار صحبت میکنی برو یکخورده اطلاعات جمکن بعد بیا عرض ادب کن اگر بخواهم برات بنویسم کتاب صدمنی میشه عقل هم خوب چیزی است والاکه بعضی هاندارن. |
جمعه 15 مهر 1390 |
|
|
ali1111 - ایران - تهران
|
در جواب اونها که میگن:(انگلیسی ها)به نفع خودشون کار میکنند، پس بایدبیایند و به نفع ما کار کنند؟! فقط ما ایرانی‌‌ها هستیم که معلوم نیست به نفع کی کار می‌کنیم. پادشاه سابق ایران هم عملکرد‌های اشتباهی داشت، ایشان حتی قدرت تصیم گیری درست نداشتند و حرفهایی که میزدند باعث تعجب دولتهای مهم در جهان میشد..شاید احمدی نژادی در لباس آراسته...مملکت را کامل به باد دادند،(اونهایی که سنشون قد نمیده)لطفا برن یوتیوب اینترویو‌های ایشان را ببینند!! البته که این رژیم آخوندی روی همه را سفید کرد. |
جمعه 15 مهر 1390 |
|
|
ommolfesad - ایران - تهران
|
خدا رحمتت کنه ، قرار نبود شما بدون ایراد باشید ، محمدرضا ای کاش نمیرفتی و نصف اون مردم جوگیر بی سواد رو میترکوندی !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! |
جمعه 15 مهر 1390 |
|
|
Royan - المان - المان
|
love-iran - ایران - مشهد ضرورت خرج و ریخت و پاش برای اعاده حیثیت یک ملت با ضرورت دزدی فرق میکنه, رئیس جمهورتون خرج و ریخت و پاشش بیشتر از اینهاست اگه عروسی مموتی بود ده شوون با خودش میبرد آمریکا تا خرید عروسی کنند. همین تنگ نظری و خود حقیر بینی یک عده ملت را به این روز انداخت.
-------------
کاربر گرامی
لطفا نام شهر محل زندگی خود را بنویسید.
با تشکر |
جمعه 15 مهر 1390 |
|
|
h.a - ایران - تهران
|
ove-iran - ایران - مشهد به نظر من این خرج های که برای حسین و علی و .. میشه میلیون ها برابر بیشتر از تاج گذاری و خرید از انگلیس و ...... بوده و هست.اون موقع شاهنشاه برای انگلیس بود و این موقع امام شاه برای محمد و اسلام آب محمدی.کدومش بهتر بود.الان یه رضا توی مشهد دارین اونم غریب افتاده.و دارین ازش سوء استفاده مادی میکننین. |
جمعه 15 مهر 1390 |
|
|
تیرداد - ایران - تهران
|
خدا رحمتت کنه. متاسفانه دوستانی مثله اون مشهدیه کم دان مثله طوطی دروغ ها و مزخرفات تی وی حکومتی رو دوباره گویی میکنن!!!. عجیبه که میگن شاه نفت مفتی میداده به آمریکا و انگلیس!در حالیکه به هیچ وجه اینطور نبوده و این دوستان نادان بدون مطالعه این دروغ ها رو مینویسن و فکر میکنن خیلی هم حالیشونه. خدا شاهان پهلوی رو بیامرزه که ایران رو رویه ریل پیشرفت قرار دادند هرچند که قطاره رسیدن به تمدن بزرگ در نیمه راه توسط مردم همین سرزمین از مسیر اصلی خارج شد. مدیران سایت لطفن تالار تبادل نظر رو راه اندازی کنین این کارتون که بدون اطلاع انجام شده,بسیار زشت و توهین به کاربران قدیمیه این سایته |
جمعه 15 مهر 1390 |
|
|
mashady - انگلیس - منچستر
|
love-iran - ایران - مشهد چه زیبا بیان کردی همشهری ممد دماغ پهلوی(خدا نیامرز ) فقط بلد بود برای رضای اربابش انگلیس مسجد بسازه و اخوند پرورش بده |
دوشنبه 18 مهر 1390 |
|