ژنیکوماستی Gynecomastia - بزرگی سینه در مردان
بزرگ شدن سینه در مردان، همان ژنیکوماستی Gynecomastia میباشد. ضخامت بافت طبیعی سینه در مردان، معمولاً کمتر از 5/2 تا 3 سانتیمتر است. در حالت ژنیکوماستی، بافت غدد سینه بزرگ میشود.
بزرگی سینه ممکن است در یک سمت و یا در هر دو طرف ایجاد شود. ممکن است این افزایش اندازه، موجب حساسشدن و دردناک شدن بافت سینه شود.
علائم ژنیکوماستی
بافت پستان صاف و الاستیک است، اما سفت نیست
ناحیه مبتلا عموماً هاله و نوک پستان است
درد در زیر نوک سینهها
درد ممکن است یکطرفه یا دوطرفه باشد
احساس بزرگی سینه (قطر قابل لمس بیش از 2 سانتیمتر)
علائم ژنیکوماستی ناشی از سرطان
سفت شدن سینه
گودرفتگی نوک پستان
ناحیه مبتلا خارج از هالهی پستانی و یک طرفه
ترشح از سینه
آبسه در سینه
التهاب سینه
علل ژنیکوماستی
- افزایش سن
- علل ژنتیک: این افراد دچار ژنیکوماستی پیش از بلوغ و تسریع رشد پیش از بلوغ میشوند
- کاهش سطح تستوسترون آزاد
- تغییرات هورمونی در هنگام بلوغ و یا در طی افزایش سن
- اگر تعادل بین هورمونهای استروژن (هورمون زنانه) و تستوسترون (هورمون مردانه) به هم بخورد، ممکن است سینهها بزرگ شوند. (در حالت طبیعی، هورمونهای جنس مخالف به مقدار بسیار کم در بدن زنان و مردان ترشح میشود)
- برخی داروهایی که بدون نسخه مصرف میشوند و برخی داروهایی که برای افزایش حجم عضله و دوپینگ استفاده میشوند.
- بیماری کبدی (ناشی از افراط در مصرف الکل)
- پرکاری تیروئید
- انواع تومورها، به خصوص تومورهای غدد فوق کلیوی و بیضه
- گواتر سمی
- سندرم کلاین فلتر
- مصرف مرغ هایی که به وسیله هورمون پرورش یافتهاند.
داروهای ایجاد کننده ژنیکوماستی
بعضی از مهمترین داروهایی که باعث بروز این حالت میشوند عبارتند از:
- دیگوکسین (لانوکسین) برای بیماری قلبی
- اسپرونولاکتین (آلداکتون)
- سایمتیدین بلوککننده اسید معده
- کتوکونازول (نیزورال) برای عفونت قارچی
- فیناستراید (پروسکار) و داناستراید (اودارت) برای بزرگی پروستات
- داروهای مخدر نظیر: آمفتامین، ماری جوانا و هروئین
- مردانی که به علت سرطان پروستات تحت درمان ترکیبی آنتاگونیست گیرنده آندروژن و آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین یا تنها آنتاگونیست گیرنده آندروژن قرار میگیرند، ممکن است دچار ژنیکوماستی گردند.
تشخیص
ژنیکوماستی با تکثیر مجاری کوچک و بافت همبند شل مشخص میشود.
سایر یافتههای فیزیکی مهم عبارتند از: افزایش بافت چربی (آدیپوزیته)، نشانههای هیپرتیروییدی، بیماری کبد، هیپوگنادی (زنانه بودن بدن، کاهش موهای بدن، بیضههای کوچک منطبق با نشانگان کلاین فلتر)، افزایش توده عضلانی مطرح کننده تجویز آندروژن .
میزان hCG سرمی، LH ، تستوسترون و استرادیول.
سونوگرافی و ماموگرافی میتوانند بافت چربی را از ژنیکوماستی افتراق دهند.
درمان
* پزشک، هر ماه اندازه سینه را بررسی میکند.
* با قطع مصرف دارویی که به ژنیکوماستی منجر شده است (مانند مواد دوپینگ)، مشکل برطرف میشود.
* اگر درد و حساسیت وجود داشته باشد، درمان دارویی ممکن است بتواند بافت اضافی سینه را برطرف کند.
* گاهی برای از بین بردن بافت اضافی، جراحی انجام میشود.
* اگر علت بزرگ شدن سینهها، بیماری یا تومور باشد، علت اصلی باید درمان شود.
* در اغلب مردان، ژنیکوماستی در هر دو سینه مشاهده میشود، ولی اگر تنها یکی از سینهها برآمده بود باید جهت معاینه دقیقتر به پزشک مراجعه شود.
* جایگزینی تستوسترون در مردان مبتلا به هیپوگنادی، ممکن است سودمند باشد، اما ژنیکوماستی طولانی و فیبروتیک احتمالا به درمان پاسخ نمیدهد.
* در صورت استفاده از تستوسترون پوستی در مقایسه با تزریق تستوسترون عضلانی، احتمال بهبود ژنیکوماستی بیشتر است.
* درمان ضداستروژن با تاموکسیفن به طور چشمگیری سبب کاهش درد و حجم پستان پسران مبتلا به ژنیکوماستی پایدار در زمان بلوغ و مردان مبتلا به سرطان پروستات که تحت درمان با مسدودکنندههای گیرنده آندروژن (بیکالوتامید) قرار گرفتهاند، میشود.
* پرتو درمانی موضعی در مردان مبتلا به سرطان پروستات که تحت درمان با بیکالوتامید قرار داشتهاند، از ژنیکوماستی پیشگیری میکند.