شوید گیاهی است که از برگ و دانه آن می توان برای چاشنی در غذا استفاده کرد . برگهای سبز شوید، گله گله و مانند سرخس اند و طعمی شیرین و ملایم دارند . تخم خشک شده شوید برنگ قهوه ای روشن و بیضی شکل است ، یک طرف آن صاف و طرف دیگر آن محدب و شیار دار است . مزه تخمها شبیه زیره ، معطر، شیرین ومرکباتی و البته کمی تلخ است .
نام شوید برگرفته از کلمه "dilla" به معنی آرامش است . این نام انعکاس دهنده مصرف سنتی شوید به عنوان تسکین دهنده معده و برطرف کننده بی خوابی است . شوید از خانواده Umbelliferae است مانند جعفری ، زیره و برگ بو . فواید بینظیر شوید بعلت وجود دوترکیب به نام مونوترپن که شامل carvone ، limonene وanethofuran و فلاونوئید که شامل kaempferol و vicenin است میباشد.
تاریخچه
شوید گیاه بومی روسیه جنوبی ، آفریقای غربی و نواحی مدیترانه است . از آن به منظور پخت غذا و خواص داروئی استفاده می شد . در نوشته های باستانی مصری و انجیل نیز به آن اشاره شده است . شوید همچنین در یونان باستان و تمدنهای رومی نیز معروف بود و نشان ثروت به شمار می رفت. بقراط ، پدر علم پزشکی، از شوید در غذا برای تمیز کردن دهان استفاده می کرد .
خواص درمانی شوید در طول تاریخ موردتحسین بوده است . امروزه ، شوید گیاهی است که در غذای مردم اروپای مرکزی ، آفریقای شمالی و فدرال روسیه مورد استفاده قرار میگیرد .
محافظت در برابر رادیکالهای آزاد و مواد سرطان زا
ترکیبات مونوتروپن در شوید ، آنزیمtransferase –s- glutathione را فعال میکند که به چسباندن مولکول آنتی اکسیدانت glutathione به مولکولهای اکسیدشده کمک میکند در غیر اینصورت به بدن آسیب می رسانند . فعالیت روغنهای فرار شوید آن را به عنوان غذائی "محافظ شیمیائی " نشان میدهد (مثل جعفری) که میتواند به خنثی کردن انواع مواد سرطان زا کمک کند مانند benzopyhenes که در دود سیگار و دود ذغال و دود حاصله از دستگاههای زباله سوز وجود دارد .
روغن فرار شوید جلوی رشد بی رویه باکتری را میگیرد . در اینجا شوید همانند سیر عمل میکند و اثرات "باکتری ساکن " یا کنترل کننده باکتری دارد.
یک منبع غذایی برای جلوگیری از شکستن استخوان
شوید به جز خواص شیمیایی محافظتی و باکتری ساکن ، منبع بسیار خوبی از کلسیم است . کلسیم کاهش دهنده ضایعات استخوانی بعد از دوران یائسگی و آرتروز روماتیسمی است . شوید همچنین منبع بسیار خوبی از فیبرغذائی و مواد معدنی چون منگنز ، اهن و منیزیم است .
چگونه انتخاب و ذخیره کنیم ؟
تا جائی که امکان دارد از شوید تازه استفاده کنید چون شوید خشک طعم واقعی شوید تازه را ندارد . برگهای شوید باید سبز رنگ و سبک باشند .برگهائی که کمی پژمرده شده اند هنوز قابل استفاده اند چون برگها پس از چیده شدن سریع پژمرده میشوند . شوید خشک را میتوانید از سوپرمارکتها نیز تهیه کنید . همانند دیگر سبزیجات خشک انهائی را انتخاب کنید که به طور طبیعی رشد کرده اند نه انهائی که با تشعشع رشد کرده اند .
شوید تازه را لای یک حوله کاغذی مرطوب در یخچال نگهداری کنید . ساقه های آن را در یک ظرف آب نگهداری کنید . چون ساقه شوید ترد و شکننده است انها را بیشتر از دو روز نمی توان نگهداری کرد. شوید را میتوان خرد کرد و در ظرفی کیپ در فریزر ، فریز کرد . شما میتوانید برگهای شوید را در یخدان همراه با آب فریز کنید سپس در سوپ و یا خورشت از ان استفاده کنید .
بهتر نیست به جای واژه مونوترپن نوشته شود اسانس های 5 کربنه از گروه ترپن ها (C5). گروه بندی ترپن ها به شرح ذیل لست:. مونوترپن C5. دی ترپن C10. سزکوئی ترپن C15.