بررسی روزنامه های صبح تهران؛ پنجشنبه ۱۶ تیر
بیشتر روزنامه های امروز دستور محمود احمدی نژاد به وزیر علوم برای توقف تفکیک جنسیتی و بازنشستگی اساتید در دانشگاها را در گزارش ها و مقالات مختلف مورد توجه و تحلیل قرار داده اند. همچنین روایت علی لاریجانی از دیدار خصوصی آیت الله خامنه ای با نمایندگان مجلس و تاکید رییس مجلس بر قانونی بودن حق سوال از رییس دولت هم بصورت مشترک در صفحات نخست امروز به چشم می خورد. اخباری پیرامون انتخابات آتی مجلس و گزارش هایی درباره اختلافات و ائتلافات احتمالی اصولگرایان نیز از دیگر موضوعات روزنامه هاست.
کاتولیک تر از پاپ
شرق در مقاله ای از احمد خرم به برنامه تفکیک جنسیتی وزارت علوم و دستور محمود احمدی نژاد برای توقف آن پرداخته و نوشته نمیدانم این تصمیم در شورای انقلاب فرهنگی مطرح و مصوب شده، اگر طی طریق نکرده که ایراد بر وزیر علوم وارد است که از مراجع به شکل ابزار و از حساسیتهای فرهنگی و ارزش این بزرگواران بهره میجویند و واپسگرایی را حاکم میکنند. چنانچه در شورای انقلاب فرهنگی مطرح شده است چرا شورای انقلاب فرهنگی که در جریان برخورد امام (ره) در سال ۶۲ با جداسازی جنسیتی بودند، در مقابل این رفتار وزیر محترم علوم عکسالعملی نکردند؟ چرا آنها که از ابتدا و در زمان امام هم عضو شورای انقلاب فرهنگی بودند، سکوت کردند؟
نویسنده این مقاله که خود از اعضای شورای انقلاب فرهنگی در سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی بوده است با روایت خاطره خود از مخالفت آیت الله خمینی با جداسازی دختران و پسران در سال ۶۲ ادامه داده چه اتفاقی افتاده است که پس از گذشت ۲۸ سال، دولت بازگشت به ۵۰ سال پیش کرده است. چه شده است که وزیر محترم علوم دولت با سکوتش در مقابل این تصمیم، کاتولیکتر از پاپ شدهاند. مسلمانتر و برای اسلام دلسوزتر از امام شدهاند؟
سیاست روز هم در سرمقاله امروزش از زاویه ای دیگر به این موضوع پرداخته و با نقل قولی از آیت الله خامنه ای در دیدار با دانشجویان که گفته است «چیزهایی در دانشگاه هست که حالا ذکر دانه دانه آنها لزومی ندارد. یک محیط مختلط است و محیطهای مختلط از لحاظ آسیبپذیریهای اخلاقی آمادگی بیشتری دارند» نوشته این فرمایش ایشان راهکار مناسبی برای ایجاد یک فضای مناسب در حال و هوای دانشجویی دانشگاههاست. ایشان در هیچیک از دیدارهای خود با دانشجویان و اساتید موافقت و یا مخالفتشان را با تفکیک جنسیتی در دانشگاهها اعلام نکردهاند اما توصیههای ایشان دغدغههایی را نیز در پی دارد که باید رفع شود.
محمد صفری در پایان این مقاله با اشاره به دستوری رهبر جمهوری اسلامی در دیدار اخیرش با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۲۳ خردادماه استناد کرده و نوشته ایشان فرمودند «شورای عالی انقلاب فرهنگی از نهادهای قانونی و قطعی نظام و مصوبات آن لازمالاجرا است. تضمین اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، حضور روسای سه قوه در این شوراست و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی همواره باید به سرعت ابلاغ شوند» حال پرسش های بسیاری در زمینه این اقدام مطرح است. شاید اقدام رئیسجمهور به صلاح نزدیکتر باشد. اما باید دغدغههای موجود نیز مورد نظر قرار گیرد. آیا چالش دیگری در راه است؟
اتحاد اصولگرایان دشوارتر می شود
اعتماد در گزارشی نوشته شور وحدت اصولگرایان نتوانست ریسمان نجاتبخش جناح راست از باتلاق شکافها و تفرقههای کنونی باشد و پیش از آنکه عقلایی مانند آیتالله مهدویکنی بتوانند اصولگراها را از تنشهای تفرقهبرانگیز نجات دهند، سومین فرزند اختلاف اصولگرایی متولد شد. اینبار «شورای حکمیت» نام گرفت تا بار دیگر ریسمان بافته نشده وحدت با تیغ برنده «تک روی» بریده شود.
این روزنامه در ادامه نوشته گرچه قرار بود شورای سه نفره اصولگرایان – آیتالله مهدویکنی، ولایتی و عسگراولادی - برگ برنده برای جناح راست در آستانه انتخابات مجلس نهم باشند، اما نه تنها وحدت طیفهای مختلف اصولگرایان را نتوانست فراهم کند بلکه اینبار حجتالاسلام آقاتهرانی، آیتالله خوشوقت و آیتالله مصباحیزدی دعوت شدند تا مثلث جدیدی را به اسم شورای حکمیت اصولگرایان تشکیل دهند؛ موضوعی که میتواند به یکی از چالشبرانگیزترین مباحث میان طیفهای مختلف آنها تبدیل شود، چرا که اینبار مردانی از جنس محصولی هم به این پروژه پیوستهاند تا ترکیبی نامتجانس از دوستان دیروز و امروز احمدینژاد شکل بگیرد.
به نوشته اعتماد دیروز اصولگرایانی که با این خبر مواجه میشدند نمیتوانستند بین سه قطعه محصولی و ریشسفیدهایی مانند آیتالله مصباح و احتمال نزدیکی این مجموعه به احمدینژاد به خوبی رابطه برقرار کنند. محصولی گرچه مدتها به عنوان یکی از حامیان تیم احمدینژاد در آستانه انتخابات نامیده میشد اما نبایداین روزها رابطه خوبی با احمدینژاد نداشته باشد بویژه آنکه از وزارتخانه رفاه هم تودیع شد. اما برخی از چهرههای اصولگرا میگویند با وجود این دست از اختلافها محصولی همچنان این روزها نقش اصلی را در فعالیتهای انتخاباتی تیم احمدینژاد دارد.
این روزنامه همچنین نوشته ممکن است در آستانه انتخابات مجلس ریشسفیدانی که قرار بود وحدت را به جبهه شکننده جناح راست برگردانند و خود از تک رویهای بعضی از گروهها جلوگیری کنند، خودشان رو در روی هم قرار بگیرند.باید منتظر ماند و دید که نتیجه وحدتی که پیش از ابلاغ، بایگانی شده تا چه میزان اختلافهای کهنه را بار دیگر زنده میکند؟ و آیا ریشسفیدان اصولگرا سکوت میکنند تا تجربه شکست در ایجاد وحدت در انتخابات مجلس هشتم تکرار شود یا برای همیشه به تک رویها پایان میدهند؟
روایت علی لاریجانی و سوال از احمدی نژاد
ابتکار دست به انتشار روایت علی لاریجانی از دیدار خصوصی نمایندگان با آیت الله خامنه ای و نظرات رهبر جمهوری اسلامی درباره مدارای مجلس با دولت زده است و از قول وی در این باره نوشته ایشان در همان جلسه هم فرمودند که من معتقدم مجلس حق دارد سؤال کند، حق دارد استیضاح کند و ایشان دفاع جدی از جایگاه مجلس داشتند و فقط فرمودند این اشکال را رفع کنید. این توصیهای ناصحانه و خیرخواهانه بود. من فکر میکنم بعضی از دوستان در برداشتهایشان اشتباه میکنند.
به نوشته ابتکار علی لاریجانی در تکمیل این روایتش تاکید کرده که نمایندگان طبق قانون اساسی حق سؤال و استیضاح دارند و تا وقتیکه خودشان راضی نشوند، هیئترئیسه نمیتواند کاری بکند؛ بنابراین در اینجا هیئترئیسه نمیتواند جلوی سؤال را بگیرد، مگر اینکه تصمیم خود سؤالکنندگان عوض شود. برادرانی که سؤال میکنند، چه از رئیسجمهور و چه از وزیران، وقتی طرح را به هیئترئیسه بدهند، باید مسیر قانونیاش را طی کند. اما اگر خودشان مصلحت ببینند و فکر کنند طرح سؤال الان به مصلحت نیست، مثل وقتهایی که با وزیران میکنند، بازهم حق دارند انصراف دهند.
در همین رابطه اما مردم سالاری در سرمقاله امروزش با طرح این پرسش که چرا هر بار طرح سئوال از محمود احمدی نژاد ناکام می ماند؟ نوشته با نگاهی خوشبینانه می توان گفت برخی نمایندگان متاسفانه مصلحت مهم تری را در نظر می گیرند و با توجه به دلایل مطرح کنندگان طرح ترجیح می دهند که این طرح به اجرا در نیاید اما دوست دارند تا این طرح هم چنان به اصطلاح روی میزشان باشد و اهرم فشاری باشد برای کنترل دولت تا به خواسته های مجلس بیشتر توجه کند.
مهدی قوامی پور در این مقاله ادامه داده که به نظر می رسد عدم اجرای این طرح دلیل مهم تری باید داشته باشد و آن تبدیل شدن اجرای قانون به یک تابو است. متاسفانه برخی از اصول قانون اساسی به دلیل عدم اجرا در طول سال های گذشته حالا تبدیل به تابو شده اند که اجرای آنها از توان نمایندگان اصولگرا خارج است. فی الواقع نمایندگان اصولگرا با ذهنیتی محافظه کارانه همواره دغدغه حفظ وضع موجود را دارند و چنین می پندارند که اجرای قوانینی که سال ها به اجرا در نیامده می تواند عواقب خطرناکی برای کشور و نظام داشته باشد.
نویسنده مقاله در پایان یادآور شده باید توجه داشت که هیچ مصلحتی نباید بالاتر از اجرای بی تنازل قانون باشد و اکنون که متن سوال نمایندگان از رئیس جمهور هم در رسانه ها منتشر شده، به نظر می رسد باید جدی تر، طرح سوال از رئیس جمهور را در جهت اصلا ح برخی رویه ها پیگیری کرد.
خطر بشکه های نفتی عربستان
رضا زندی طی مقاله ای در شرق نوشته بهمن ۶۴. منطقه عملیاتی والفجر۸. نیروهای ایرانی بندر استراتژیک «فاو» عراق را گرفتند. عربستان پیش از این عملیات، براساس سهمیههایش در اوپک روزانه ۴.۳۵ میلیون بشکه نفت تولید میکرد. پس از والفجر ۸ اما سعودیها تولید نفتشان را به شش میلیون بشکه رساندند. درآمد نفتی ۵/۱۶ میلیارد دلاری ایران در سال ۶۳، به ۹/۱۲ میلیارد دلار در سال ۶۴ سقوط کرد. وضعیت برای ایران دشوار شد. قیمت نفت تک محموله ایران به بشکهای پنج دلار رسید. ایران زیاد در «فاو» دوام نیاورد.
نویسنده مقاله سپس نوشته سعودیها امروز بازی جدیدی را آغاز کردهاند؛ هم با افزایش تولیدشان، قیمت نفت را انداختهاند، هم با ارایه تخفیف به مشتریهای نفتی ما درآمدهای نفتی ایران را نشانه گرفتهاند. شاهزاده سعودی این «نیت» را فاش کرده بود. درست است که ایران به دلیل نداشتن ظرفیت تولید مازاد نفت نمیتواند در میدان نفتی با عربستان بازی کند، اما میتواند در زمینه دیگری بازی کند.
مقاله نویس شرق سپس افزوده که اگر به برنامه چهارم کامل عمل کرده بودیم حداقل ۳/۱ میلیون بشکه ظرفیت مازاد داشتیم. در «بازی نفتی» هر بشکه ظرفیت مازاد تولید یعنی یک امتیاز به نفع شما. حیف که به ظرفیت پنج میلیون بشکهای برنامه نرسیدیم. حیف که ظرفیت تولیدمان به پایینتر از چهار میلیون بشکه افت کرده است. حیف! خطر بشکههای نفتی عربستان در کاهش درآمد نفتی ایران، آن هم در روزگاری که یارانهها به حساب مردم واریز میشود، کم نیست.
اگر قیمت نفت سقوط کند
همشهری هم در گزارش مفصلی به احتمال کاهش قیمت نفت و تاثیر آن بر اقتصاد ایران پرداخته و نوشته کاهش احتمالی قیمت نفت آثار منفی زیادی برای اقتصاد کشورمان به همراه خواهد داشت چرا که درآمدهای بودجهای دولت از محل فروش دلارهای نفتی بهشدت کاهش یافته و کسری بودجه شدیدی بهوجود خواهد آمد. این کسری بودجه میتواند پرداخت یارانه نقدی را با دشواریهای بیشتری روبهرو کند. در نتیجه دولت مجبور است برای پرداخت یارانههای تولیدی به صنایع جهت جلوگیری از تورم به استقراض از بانک مرکزی و شبکه بانکی متوسل شود.
همشهری همچنین نوشته درصورت وقوع این اتفاق، دولت با دشواریهای زیادی مواجه خواهد شد. بهدلیل کاهش درآمدهای ارزی نفتی بعد از سقوط قیمت نفت، ارزش برابری دلار و سایر ارزها در مقابل ریال افزایش خواهد یافت که با توجه به کمبود بانک مرکزی در زمینه درآمدهای ارزی، این بانک نمیتواند از نرخ ریال دفاع کند و موج سفتهبازی بازارهای ارز و طلا را در برخواهد گرفت و یکبار دیگر واردات مواد اولیه و کالاهای سرمایهای کاهش و تولید سقوط خواهد کرد.
این روزنامه در پایان گزارش خود تاکید کرده که اگر قیمت نفت کاهش یابد در هر شرایطی وضعیت نامساعدی در بازار طلا، ارزها و بهویژه دلار در ایران حاکم خواهد شد. متغیرهای اقتصاد کلان مانند اشتغال، تولید، تورم، نرخ ارز و نرخ بهره به وضعیت نامناسبی تغییر جهت داده و شرایط دشواری برای اقتصاد ایران پیش خواهد آمد. شاید بهترین راه مقابله با این شرایط، خودداری از اسراف در هزینهها و دفاع از ارزش ریال است زیرا با ادامه رفتار کنونی ذخایر بانک مرکزی بهسرعت کاهش یافته و وقتی قیمت نفت سقوط میکند دیگر ذخایر ارزی برای تأمین احتیاجات کشور و بودجه دولتی باقی نخواهد ماند.