اثرات و خطرات تزریق بوتاکس

اثرات و خطرات تزریق بوتاکس

بوتاکس (Botox)" نام تجاری "سم بوتولینوم نوع A" است که توسط یک نوع باکتری به نام "کلستریدیوم بوتولینوم" ترشح می‌شود. این باکتری می‌تواند مسمومیت‌های شدید غذایی ایجاد کند، مثل مسمومیت کشنده ی بوتولیسم که با مصرف کنسرو تن ماهی فاسد به وجود می آید.

اما این سم امروزه جهت کاربردهای پزشکی، به‌ صورت خالص و استریل فراوری می‌شود.

بوتاکس برای چه منظوری استفاده می شود؟

تزریق بوتاکس یکی از روش‌هایی است که برای صاف کردن چین و چروک‌های صورت و ایجاد ظاهری جوان‌تر در افراد به کار می‌رود؛ مانند چین و چروک‌های ناشی از اخم کردن که در بین ابروها یا روی پیشانی ایجاد می‌شوند و چروک‌های اطراف چشم و دهان که در موقع خندیدن ظاهر می‌شوند.

این نوع چروک‌ها عمدتا ناشی از انقباض عضلات زیر پوستی هستند. تزریق بوتاکس با کاهش توانایی انقباض این عضلات، باعث کم شدن این چروک‌ها می‌شود.

بوتاکس در برخی موارد برای کاهش میزان تعریق در کف دست‌ها یا زیر ‌بغل نیز استفاده می‌شود.

در تهیه داروی بوتاکس باید به این نکته توجه شود که دارو حتما مورد تایید وزارت بهداشت و درمان باشد.

بوتاکس چگونه اثر می کند؟

بوتاکس پس از تزریق، جذب عضله می‌شود و در انتهای اعصابی که فرمان انقباض را به عضلات می‌رسانند مستقر می‌شود. در این محل بوتاکس از آزاد شدن یک واسطه شیمیایی به نام استیل کولین- که مسئول انقباض عضلانی است- جلوگیری می‌کند، در نتیجه دستور انقباض به عضله نمی‌رسد و در حقیقت نوعی فلج عضلانی موقت ایجاد می‌شود که 3 تا 6 ماه طول می‌کشد. عدم ‌انقباض عضلات زیر پوستی باعث محو شدن و از بین رفتن چین و چروک‌های پوست می‌شود.

بوتاکس توسط چه کسی باید تزریق شود؟

تزریق بوتاکس باید حتما با مشورت و زیر نظر پزشک متخصص پوست انجام شود. انتخاب بیمار از سوی پزشک نیز باید با دقت انجام شود، زیرا هر پوستی نیازمند تزریق بوتاکس نیست. اگر پزشک تشخیص دهد که شرایط عضلات صورت به گونه‌ای است که در آینده پوست دچار چین و چروک می‌شود، باید بوتاکس تجویز شود.

بوتاکس چگونه تزریق می شود؟

تزریق بوتاکس معمولا در مطب پزشکان یا درمانگاه ها به‌ صورت سرپایی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن ندارد. از آنجا که این تزریق با سوزن‌های بسیار ظریف انجام می‌شود، دردناک نیست و نیازی به بی‌حسی ندارد.

برای این کار پزشک پس از ضد‌عفونی کردن پوست صورت، با استفاده از سرنگ انسولین مقادیر کمی از بوتاکس را در بالای ابروها، پیشانی و اطراف چشم تزریق می‌کند. البته ممکن است در محل تزریق، سوزش و قرمزی خفیف ایجاد ‌شود که ظرف چند ساعت برطرف می‌شود.

اثر بوتاکس چه مدت دوام دارد؟

معمولا یکی دو روز پس از تزریق، چین و چروک‌ها به تدریج محو می‌شوند و این اثر بین 3 تا 6 ماه باقی می ماند. پس از این مدت اثر بوتاکس کم‌ کم از بین می‌رود و چروک‌ها مجددا ظاهر می‌شوند.

بوتاکس عوارضی هم دارد؟

از آنجا که بوتاکس عمدتا جذب عضلات محل تزریق می شود و مقادیر بسیار ناچیزی از آن وارد گردش خون می گردد، با دوزی که برای باز کردن چروک‌ها به کار می‌رود، تقریبا هیچ عارضه مهمی ایجاد نمی‌کند.

البته مثل هر تزریق دیگری ممکن است سوزش و قرمزی خفیفی در محل تزریق ایجاد کند که پس از چند ساعت خودبه‌خود برطرف می‌شود. به علاوه در برخی از افراد پس از تزریق بوتاکس، سردرد یا تهوع خفیف یا علائم سرماخوردگی ایجاد می‌شود که معمولا طی 2 تا 3 روز بهبود می‌یابد.

هر چند تزریق بوتاکس عارضه جسمی مهمی ایجاد نمی کند، اما می‌تواند باعث فقدان جلوه عضلات صورت و ایجاد حالت انجماد در افراد شود.

محققان معتقدند فردی که بوتاکس به صورتش تزریق شده قادر است به محرک‌های احساسی و هیجانی واکنش نشان دهد، اما تغییرات کم عضلات صورت در اثر تزریق بوتاکس باعث می‌شود بازخوردهای کمتری از طرف عضلات بی‌حرکت صورت به مغز ارسال شود. بر اساس مطالعات ثابت شده است تاثیر حالت چهره بر مغز می‌تواند در حس ما نیز تاثیر داشته باشد. به عبارت دیگر خندیدن باعث می‌شود که احساس شادی کنیم و اخم‌ کردن احساس ناخوشایندی در ما ایجاد می‌کند.

قبل از تزریق بوتاکس چه باید کرد؟

در صورتی که به بیماری خاصی مبتلا هستید یا داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتما پیش از تزریق بوتاکس پزشک خود را در جریان قرار دهید. تزریق بوتاکس در افرادی که دچار بیماری‌های عصبی عضلانی هستند، می‌تواند باعث ضعف عضلانی شدید شود.

به علاوه مصرف برخی از داروها (مثلا آنتی بیوتیک‌های گروه جنتامایسین) ممکن است اثر بوتاکس را تشدید کند.

تزریق بوتاکس توسط افراد غیر متخصص چه خطراتی دارد؟

متخصصان پوست و زیبایی نسبت به خطرات انجام هر گونه تزریق جهت امور زیبایی در آرایشگاه‌های زنانه هشدار داده اند و فقدان قانون مدون برای برخورد با آرایشگران متخلف را  موجب تداوم  دخالت آنان در امور تخصصی پزشکی دانسته اند.

تزریق بوتاکس توسط افراد غیر متخصص و بدون توجه به نکات ایمنی آن خطرآفرین است، زیرا این ماده به هر حال یک نوع "سم" است و چنانچه درست تهیه، خالص و نگهداری نشده باشد و همچنین درست تزریق نشود، موجب بروز عوارضی می‌شود که گاهی جبران‌پذیر نیست.

حتما این را هم شنیده‌اید که دوز استفاده از این سم دارویی خیلی اهمیت دارد، به‌طوری که مسمومیت شدید با این سم، به ‌علت فلج کردن عضلات تنفسی، می‌تواند منجر به مرگ شود.

دکتر شربیانی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت:

"تزریق غیر کارشناسانه بوتاکس بروز خطرات گوناگونی مثل نامتقارن شدن صورت و ابروها، افتادگی پلک چشم و یا فلج صورت را به‌ دنبال دارد.

انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی کشورمان هم نسبت به خطرات تزریق بوتاکس که در آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی انجام می‌شود، هشدار داده است و بزرگ‌ترین مشکلات آرایشگاه‌های زنانه‌ را دخالت مستقیم و غیرمستقیم آرایشگران در امور پزشکی می‌داند."

دکتر محمد علی ماپار، متخصص پوست و مو هم خواستار تدوین سریع‌تر قانونی برای برخورد با آرایشگران متخلف شد و اظهار داشت:

"آرایشگران به بهانه انجام پیرایش و زیبایی مراجعان خود، در حوزه عمل متخصصان پوست و مو دخالت می‌کنند. تجویز کرم‌ها و پمادهای مختلف، تزریق ژل برای پف صورت و سایر نقاط بدن، تزریق بوتاکس زیر چشم و در پیشانی همگی از مواردی هستند که در حوزه تخصصی پزشکان حاذق پوست و مو یا جراحان پلاستیک است، در حالی ‌که بسیاری از آرایشگرها، خودسرانه به تجویز این مواد اقدام می‌کنند.

وزارت بهداشت و ارگان‌های مربوطه باید هر چه سریع‌تر به تدوین قانون موارد تخلف آرایشگران اقدام و از کارهای غیرعلمی آنان جلوگیری کنند."

دکتر سیما رسایی، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز نیز گفت:

"تزریق داروی بوتاکس برای رفع چین و چروک باید توسط متخصص پوست انجام شود و تزریق این دارو توسط آرایشگران غیرمجاز است. برخی آرایشگران اقدام به تزریق این دارو در محیط آرایشگاه‌ می‌کنند که این کار نه در تخصص آرایشگران است و نه فضای آرایشگاه برای این کار مناسب است.

در صورتی که تزریق بوتاکس توسط افراد غیرمتخصص انجام شود، عوارضی مانند کبودی و تورم در ناحیه دور چشم‌ها و پیشانی، سردرد، سرگیجه و افتادگی پلک و ابرو را به همراه خواهد داشت. "