بررسی روزنامه های صبح دوشنبه تهران �" ۲۴ آبان

تیترهای اول

"برنامه دولت برای مقابله با سفته‌بازان در بازار" عنوان اصلی روزنامه ایران است، سیاست روز از قول وزیر اقتصاد نوشته "بساط تورم با هدفمندی یارانه‌ها برچیده می‌شود"، "هشدار رئیس جمهور درباره وضعیت آب ۶۰۰ دشت کشور" تیتر اول خراسان است و آفرینش از قول رییس مجلس نوشته "باید یارانه صنعت واقعی و شفاف شود".

"اگر دولت چین جبران نکرد بازی های آسیایی را تحریم کنید" به نقل از چند نماینده مجلس تیتر اول مردم سالاری است، روزنامه جمهوری اسلامی از "افشای مداخله های آمریکا در روند سیاسی عراق" خبر داده و تهران امروز از "شرکت های نفتی سه قاره علیه تحریم های آمریکا" نوشته است.

"سه کشور بزرگ اروپا در بحران فراگیر سیاسی و اقتصادی" عنوان اصلی کیهان است، رسالت و حزب الله از قول وزیر خارجه سابق آمریکا در تیترهای اول خود نوشته اند "چهره جدیدی سرکرده مخالفان می شود" و حمایت از "دویست توصیه سازمان ملل برای کاهش نقض حقوق بشر در آمریکا" خبر داده است.

"کاهش دوباره نرخ ارز برای شکست دلالان بازار" تیتر اول قدس است، "مصوبه مجلس برای استقلال بانک مرکزی" عنوان اصلی جام جم، آرمان نوشته "مجلس به استقلال بانک مرکزی رای داد"، خبر نوشته "مجلس به بانک مرکزی استقلال بخشید"، جهان صنعت" هیاهوی پست بانک برای رشد قیمت" را با اهمیت ترین خبر امروز دیده و دنیای اقتصاد از "سه تصمیم مهم پولی و ارزی" خبر داده است.

گزیده مقالات

واکنش در برابر تغییر نام خلیج فارس

حمید رضا شکوهی در سرمقاله مردم سالاری با اشاره به تغییر نام خلیج فارس در مراسم افتتاح بازی های آسیائی نوشته نزدیک به 2 میلیارد نفر در سراسر جهان از طریق تلویزیون شاهد مراسم افتتاحیه بودند، و این موضوع جدیدی است که یک پیام مهم برای ما دارد: اگرچه استفاده از نام مجعول برای خلیج فارس برای ایرانیان هیچگاه عادت نشده- و نخواهد شد- اما متاسفانه بهره گیری از این نام جعلی اندک اندک فراگیر می شود و در منظر دومیلیارد نفر مطرح می گردد.

به نوشته این مقاله اما واکنش مسوولا ن ورزش کشور که در مراسم افتتاحیه حضور داشتند، در نوع خود عجیب و انتقادبرانگیز است. آنها به نشانه اعتراض، مراسم را ترک می کنند و پس از مدتی گویا با توضیح و عذرخواهی مسوولا ن برگزاری بازیها به محل استقرار خود باز می گردند و بعد هم قرار می شود اعتراض مکتوب خود را به مسوولان ارایه دهند و اعتراض خود را از طریق دستگاه دیپلماسی کشور هم پیگیری کنند اما آیا این واکنش در مقابل این جعل بزرگ، آن هم در مراسمی عظیم و پربیننده، کافیست؟

مقاله مردم سالاری تاکید کرده که نه صدا و سیما و نه ایران روزنامه دولت به این موضوع واکنشی نشان ندادند و به گزارش «افتتاح با شکوه بازی های آسیایی» قناعت کردند در حالی که هیچ یک از ایرانیان علاقمند به کشور و منافع ملی خود، ممکن نیست این واکنش را کافی بدانند.

پرونده مهدی هاشمی

تهران امروز در گزارش اصلی با اشاره به این که پرونده مهدی هاشمی زیر نظر معاون اول قوه‌قضائیه رسیدگی خواهد شد نوشته این خبر کوتاه را اگرچه دیروز نخستین بار برخی سایت‌های خبری منتشر کردند ولی اندکی بعد یک عضو کمیسیون امنیت ملی مسئولیت حجت‌الاسلام رئیسی در این پرونده مهم و جنجال‌برانگیز قضایی را تایید کرد.

به نوشته این گزارش مسئولیت‌یافتن رئیسی در این پرونده، پس از آن مطرح شد که چند روز پیش رسانه‌ها خبر دادند که با توجه به برخی رایزنی‌ها، مهدی هاشمی که اکنون در لندن به سر می‌برد، قصد بازگشت به کشور دارد. این خبر با واکنش‌های بسیار متفاوتی روبه‌رو شد. برخی سخن از دستگیری مهدی هاشمی به محض ورود به کشور راندند و برخی دیگر رسیدگی معمول قضایی را خواستار شدند.

مطهره شفیعی در گزارش تهران امروز افزوده فارغ از چنین حاشیه‌هایی اما شاید پرسش جذاب این باشد که مسئول بررسی یکی از مهم‌ترین پرونده سیاسی و قضایی سال‌های اخیر سیاست داخلی کشور، کیست؟ ابراهیم رئیسی روحانی معتدل جامعه روحانیت مبارز که این روزها پرونده فعالیتهایش با انبوه رایزنی‌های میانجیگرانه حجیم گشته است، در یک زمان می‌تواند ایفاگر چند نقش باشد.

آزمون بزرگ عدالت

فضل الله یاری در مقاله ای در ابتکار به "آزمون بزرگ دستگاه عدالت" پرداخته و نوشته اگر چه در فضای کنونی کشور همه قوا بانگ عدالتخواهی برداشته اند و البته قوه مجریه بیشترین اصرار را بر این موضوع نشان می‌دهند . اما بدون تردید متولی اصلی قوه قضاییه کشور است . دستگاهی که سالهاست نشان خود را ترازویی با دو کفه هم سان قرار داده است .

به نوشته این مقاله در روزها و هفته‌های گذشته باردیگر اتهامات مطرح شده پیرامون “مهدی هاشمی” فرزند رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در صدر خبرها قرار گرفت و از این طریق حتی در تریبونی مانند نماز جمعه تهران به صراحت- والبته بدون آن که نامی از وی برده شود- مطرح شد . بسیاری از افراد و گروهها خواستار رسیدگی به این اتهامات شدند و البته مقامات قضایی کشور نیز به دفعات گفته اند که منتظر بازگشت وی از خارج هستند.

ابتکار نوشته در فضای سیاسی کشور دو نوع نگاه پیرامون این پرونده وجود دارد برخی از افراد و گروه‌ها این موضوع را نوعی تسویه حساب سیاسی با فرزند رئیس مجلس خبرگان و به تبع آن پدرش می‌دانند و معتقدند که هدف "زدن" این شخصیت سیاسی کشور است گروه دوم از هم اکنون حکم را صادر شده می‌دانند و به چیز غیر از محکومیت شدید متهم رضایت نمی‌دهند.

زنان خیابانی آمار ندارند

علیرضا بندری گزارش اصلی سیاست روز را با این کلمات آغاز کرده: ترسیده و رنگ پریده به اتومبیل‌های بی‌پایان خیابان نگاه می‌کند. طرحی از تردید در چهره‌اش موج می‌زند. خودروهای چشمک زن از کنارش می‌گذرند. زن، نگران است اما پایان قصه را می‌داند. دیگران می‌گویند «بیچارگی» بهانه است. هنوز عقربه قرمز ثانیه به شصت نرسیده که 5 خودرو جلوی پایش ترمز می‌کنند. چشم‌هایش را می‌بندد و پیکر زنی را می‌بیند که در بیابانی دور دست طعمه سگ‌های ولگرد می‌شود.

به نوشته این گزارش عددهایی که معمولا برای سرشماری زنان خیابانی اعلام می‌شود، سندیت ندارد و همین فرار از واقعیت به شیوع این پدیده منتهی می‌شود و مهار این بحران را به تاخیر می‌اندازد. چنان که محمود اصغری- جامعه شناس و استاد دانشگاه می ‌گوید راه مقابله با ناهنجاریهای اجتماعی،‌گریز و پنهان‌کاری نیست اما عموما متولیان نهادهای اجتماعی از همگانی شدن این مباحث پرهیز می‌کنند.

سیاست روز اضافه کرده جندی پیش طرح مقابله با مزاحمان نوامیس در سطح پایتخت اجرا شد و مثل تمامی طرح‌های ضربتی پس از چند روز به فراموشی سپرده شد .در این طرح به جای مزاحمان جاندار، خودروهای بی‌جان به بند کشیده شدند تا موضوع «مردان خیابانی» یک بار دیگر نامکشوف بماند. آنچه مسلم است در صورت مهار پدیده مردان خیابانی تقریبا موضوع زنان خیابانی منتفی است ولی نقض برخی مواد قانونی، ‌برخورد با مردان خیابانی را تقریبا ناممکن کرده است.

همه چیز در گرو نفت

محمدصادق جنان صفت در سرمقاله دنیای اقتصاد نوشته بدون تعارف و چون و چرا بپذیریم که کسب و کار، روزی و معیشت، شغل و درآمد 75 میلیون ساکن ایران به درآمد حاصل از فروش نفت در بازارهای جهانی بستگی تمام عیار پیدا کرده و بدون این درآمد دست کم در کوتاه‌مدت، چرخ‌های اقتصاد حرکت نخواهند کرد. این وابستگی تمام عیار، الزام‌هایی برای جامعه ایرانی به ویژه نهاد دولت ایجاد کرده و می‌کند که حفظ قدرت نفتی ایران در صدر این الزام‌ها قرار دارد.

به نوشته این اقتصاددان این الزام تاریخی است که قانون‌گذاران و برنامه‌نویسان کشور را ناگزیر می‌کند در برنامه‌های توسعه، افزایش ظرفیت تولید نفت را به عنوان تکلیف به دولت‌ها ابلاغ کنند. در قانون برنامه چهارم توسعه نیز این سنت رعایت شد و دولت موظف بود که ظرفیت تولید را به 5 میلیون بشکه در روز برساند. اکنون که آمارهای مربوط به شاخص‌های کلان اقتصادی از سوی بانک مرکزی منتشر شده است، ارقام مربوط به نفت تاسف‌برانگیز است. براساس آن تولید نفت ایران در سال 1385 در حد 4 میلیون و 52 هزار بشکه در روز متوقف شده بود که در پایان سال 88 با 13 درصد کاهش به 3 میلیون و 557 هزار بشکه در روز رسیده است.

سرمقاله دنیای اقتصاد پرسیده آیا نهاد دولت می‌تواند بدون درآمدهای حاصل از صادرات نفت، هزینه‌های عمرانی را که همه ساله برای ساخت زیربناها اختصاص می‌دهد از جای دیگری در کوتاه مدت به دست آورد؟

پاسخ این است: بپذیریم که امنیت داخلی و امنیت مرزهای ایران، بدون استفاده از درآمدهای نفت ناممکن است و روزگار این مرز و بوم تیره و تار خواهد شد. کاهش میزان ظرفیت تولید و صادرات نفت خام علاوه بر اینکه کسب و کار میلیون‌ها ایرانی را بر باد می‌دهد قدرت چانه‌زنی دیپلماسی ایران در معادلات جهانی و منطقه‌ای را نیز به حداقل می‌رساند و سنگ روی سنگ بند نخواهد شد.

حرف تازه وزیر

سیاست روز در مقاله اصلی خود نوشته رسانه های داخلی در طول ماه های اخیر بارها و بارها در زمینه هدفمندی یارانه ها نوشته اند. هر چند دلایل ، مستندات و نیز پیامدهای اجرای این طرح صرفا با اتکا به سخنان مدیران مورد ارزیابی و کنکاش قرار گرفته است. اما حرف تازه ای که روز گدشته از سوی وزیر اقتصاد و دارایی به میان آمد در نوع خود تازه و بدیع است. و از این جهت این دست سخنان جذابیت های فراوانی برای رسانه های داخلی دارد. زیرا وزیر محترم گفته است با اجرای طرح هدفمندی تورم اقتصادی از میان خواهد رفت .

به نوشته این روزنامه استدلال نظری آقای وزیر درست است. چونکه با اجرای این طرح از میزان اتکای بودجه های جاری دولت به نفت کاسته می شود و از آنجا که بخشی از تورم داخلی کشور در دهه های اخیر ناشی از وابستگی بودجه های جاری به نفت و درآمدهای نفتی بوده است از این رو به طور طبیعی اقتصاد کشور با بیماری مزمن تورم همراه شده است. اما آیا با اجرای این طرح به راستی همه زمینه های تورم در جامعه از میان خواهند رفت؟

کدام استراتژی ارزی

نادر فرج‌زاده‌ در سرمقاله جهان صنعت نوشته پس از آنکه رییس‌جمهور دستور تشکیل کمیته‌ای برای تعیین نرخ ارز صادر کرد، گروهی تصور کردند که قیمت ارز واقعی می‌شود. این گروه اغلب صادرکنندگان و تولید‌کنندگانی بودند که از یکسان بودن نرخ ارز در این سال‌ها زیان دیده‌اند. اما در حالی که معترضان انتظار داشتند نرخ ارز واقعی شود، وزیر اقتصاد عنوان کرده که احتمال کاهش آن حتمی است. این به آن معناست که دولت تصمیم به افزایش قیمت ارز ندارد.

در ادامه این مقاله آمده اما این سوال مطرح است در شرایطی که دنیا درگیر جنگ ارزی است و تولید داخل گریبانگیر رکود است دولت با کدام استراتژی به استقبال جنگ ارزی می‌رود؟ بسان چین عمل می‌کند یا مدل آمریکایی را برای اقتصاد ایران تجویز می‌کند؟

پاسخ سرمقاله جهان صنعت این است که بی‌تردید سیاست‌هایی مانند چند نرخی کردن یا دادن جوایز صادراتی و... ناکارآمدی خود را در همه کشور‌ها از جمله در ایران نشان داده و در عمل نتیجه‌ای جز اتلاف منابع و فساد نداشته است. سیاست کاهش نرخ ارز هم در وضعیت فعلی به معنای پایین انداختن سپر در جنگ ارزی است.