همه چیز درباره‌ آب گازدار در آلمان

همه چیز درباره‌ آب گازدار در آلمان

اگر در آلمان تازه‌وارد باشی، یکی از چیزهایی که احتمالاَ توجهت را جلب می‌کند، انواع مختلف آب‌های آشامیدنی‌ست که در یخچال مغازه‌ها کنار هم ردیف شده‌اند. اما خیلی از این آب‌ها گازدارند و به مذاق ایرانی‌ها خوش نمی‌آیند.

با این‌همه هستند ایرانی‌هایی که بعد از مدتی اقامت در کشوری مثل آلمان، به خیل طرفداران آب‌های گازدار می‌پیوندند و می‌گویند که فقط آب گازدار عطش‌شان را رفع می‌کند.

ولی ماجرای مریم با این دسته از ایرانیان فرق داشت. او تابستان ۲۰۰۹ به آلمان سفری کاری داشت و باید همه روز خود را در کنفرانس‌های مختلف می‌گذراند. یعنی یکی از همان جاهایی که تقریباَ محال است آلمان‌ها در آن از مدعوین خود با آب بدون گاز پذیرایی کنند. پس همین بود که مریم فکر می‌کرد سرنوشت‌اش این شده که دو هفته از زندگی‌اش را در آلمان، در تشنگی به سر ببرد.

او به «رو در رو» می‌گوید: «حتی نوشیدن یک قلپ آب گازدار هم برایم سخت بود. از مسئول هتل پرسیدم که می‌توانم از آب دست‌شویی بخورم و او هم تائید کرد که آشامیدنی‌ست. همین شد که روزها در کنفرانس تشنه می‌ماندم تا غروب به هتل برگردم و از آب شیر بخورم. بالاخره یکی از دوستان آلمانی گفت که به جز آب گازدار، بطری‌های آب بدون ‌گاز هم در مغازه‌ها موجود است و می‌توانی بخری.»

پس مریم هم به گروهی از ساکنان موقت و یا دایمی آلمان پیوست که در مغازه یا کافه و رستوران هنگام سفارش آب می‌گویند: «بیته اونه!*» و این دو کلمه یعنی تو دوست داری که آب بدون گاز بیاشامی.

اما بقیه ایرانی‌ها و خود آلمانی‌ها، مغازه‌‌دارها، رستوران‌دارها، مشتری‌ها، رهگذرها چه تجربه‌ای دارند؟ چرا آب گازدار می‌نوشند؟ و اگر نمی‌نوشند، چرا؟

دوربین و ضبط صوت به دست می‌رویم به مرکز شهر بن، شهری که سابق بر این پایتخت آلمان بود و حالا جایی دنج برای یک زندگی خانوادگی آرام. می‌رویم که رو در رو با مردم حرف بزنیم.

نوشیدن آن، عادتی ساده

اول از همه راهمان را کج می‌کنیم به سمت کافه رستوران "اشپیلتس" در نزدیکی قسمت قدیمی شهر بن یا آن‌طور که آلمانی‌ها می‌گویند، آلت‌اشتات. جایی که دو خانم حدوداَ ۳۵ یا ۴۰ ساله در پیاده‌رو روی صندلی‌های کافه نشسته‌اند. هر دو آلمانی هستند و ساکن بن. اولین سوال ما از آن‌ها این است: «به یاد دارید که اولین بار کی آب گازدار خوردید؟» هیچ کدام به یاد نمی‌آورند و حتی نمی‌دانند که از چه زمانی در آلمان نوشیدن آب گازدار رایج شده، می‌گویند: «همیشه بوده!»

چه مقدار از مصرف روزانه آب آشامیدنی شما، آب گازدار است؟

اولی: من معمولا تنها آب گازدار می‌خورم، البته در طول روز نوشیدنی‌های دیگر هم می‌نوشم، چون دوست ندارم فقط آب بخورم.

دومی: من سر کار فقط آب بدون گاز می‌خورم، اما به غیر از این بیشتر اوقات آب گازدار می‌خورم، ولی زمانی که خیلی تشنه باشم آب بدون گاز را ترجیح می‌دهم.

آب بدون گاز می‌خرید یا آب لوله‌کشی مصرف می‌کنید؟

اولی: من آب بدون گاز می‌خرم و اصلا آب لوله‌کشی نمی‌خورم.

چرا آب گازدار را به آب بدون گاز ترجیح می‌دهید؟

اولی: برای این‌که گاز دارد. اما وقتی که هوا خیلی گرم است، آب بدون گاز را ترجیح می‌دهم. مثلا هنگام گذراندن تعطیلات در کشورهای گرم بیشتر آب بدون گاز می‌خورم، چون آب بدون گاز را می‌توانم راحت‌تر و سریع‌تر بنوشم. در حقیقت خیلی بستگی به آب و هوا دارد.

دومی: دلایل من هم مشابه هستند. گذشته از این من آب گازدار، اما با گاز کم می‌خورم. من خودم رستوران دارم و در رستورانم هم آب گازدار و هم آب بدون گاز می‌فروشم، البته آب بدون گاز کم‌تر خریده می‌شود. آب با گاز کم هم نسبت به آب با گاز زیاد کم‌تر طرفدار دارد.

و سوال آخر ما از آن‌ها این است که «به نظر شما آب گازدار شیک‌تر‌ست؟» و جواب یکی از آن‌ها این‌که: «فکر می‌کنم که تنها عادت است. مثلا در کشورهای جنوبی آب بدون گاز رایج‌تر است، چون مردم به آن بیش‌تر عادت دارند.»

آب بدون گاز برای هوای گرم

اما خود مسئول کافه رستوران "اشپیلتس" هم که مرد قدبلندی‌ست و پشت لپ‌تاپ‌اش پشت بار نشسته‌ حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. می‌پرسیم «آیا در رستوران شما آب گازدار بیش‌تر از آب بدون گاز خریداری می‌شود؟» و او جواب می‌دهد:« متفاوت است، خیلی بستگی به آب و هوا دارد و این‌که مشتریان از چه رده سنی هستند و همین‌طور بستگی به اوقات مختلف روز دارد، مثلاَ هنگام ظهر مشتریان بیش‌تر آب بدون گاز و نوشیدنی‌های ترکیبی مانند آب گازدار و آب‌میوه سفارش می‌دهند. اما راحت نمی‌شود گفت که چه قشری و یا افراد در چه رده سنی بیش‌تر آب گازدار سفارش می‌دهند.»

آیا این واقعیت دارد که خارجی‌ها بیش‌تر طرفدار آب بدون گاز هستند و آلمانی‌ها آب گازدار دوست دارند؟

مسئول کافه رستوران: ما معمولاَ دقت نمی‌کنیم که چه کسی چی سفارش می‌دهد. بیش‌تر از همه نوشیدنی‌های میکس شده می‌فروشیم.

ولی آب گازدار در کل بیشتر طرفدار دارد؟

مسئول کافه رستوران: خواهان زیاد دارد، چون به عنوان نوشیدنی سالم شناخته شده است. جوانانی که بیش‌تر به تغذیه سالم توجه می‌کنند ومعمولا آب‌گازدار سفارش می‌‌دهند.

سالم یا ناسالم، مساله این است

آن چیزی که این رستوران‌دار به ما می‌گوید فقط نظر شخص او نیست. خیلی‌های دیگر هستند که مثل او اعتقاد دارند که آب گازدار برای سلامتی مفید است. اما با گشتی در اینترنت به نظرات پزشکی می‌رسیم که در بسیاری از آن‌ها گفته شده که آب گازدار به مینای دندان آسیب می‌رساند. این چیزی‌ست که کیارش دانشجوی ایرانی ساکن بن هم در جواب تعدادی دیگر از دانشجوهایی که از مفید بودن آب گازدار برای سلامت دفاع می‌کنند، می‌گوید.

برای همین به سراغ دکتر مختار جلیلی، متخصص داخلی، می‌رویم. او می‌گوید: «از نظر پزشکی هیچ ضرورتی برای مصرف آب‌های گازدار نمی‌بینیم. متاسفانه در آلمان بارها تجربه کردم که در کودکستان و بیمارستان هم این آب را می‌دهند که خودم بارها اعتراض کرده‌ام. گاز در آب بخصوص برای آن‌هایی که ناراحتی‌های معده و مری دارند باعث افزایش حجم معده و ترش کردن و بالا آوردن می‌شود.»

او در جواب این‌که بعضی‌عقیده دارند که مصرف آب گازدار به هضم غذا بیش‌تر کمک می‌کند هم می‌گوید که از نظر تئوریک ممکن است و توضیح می‌دهد: «ممکن است تراکم غذا کم‌تر شود و تاثیر ترشحات معده روی غذا بیش‌تر شود.» با این‌همه باز هم تاکید می‌کند که «حتی اگر این مورد صادق هم باشد، باز هم نیازی نیست.»

او حتی توصیه می‌کند خانم‌هایی که برای لاغری در رژیم غذایی‌شان از مصرف آب بهره می‌برند از آب‌های گازدار استفاده نکنند: «مصرف آب درمورد خانم‌هایی که رژیم می‌گیرند جزو رژیم حساب می‌شود چرا که باعث سیری کاذب می‌شود ولی نباید این آب گازدار باشد . آب گازدار بیشتر حجم معده را پر می‌کند ولی در مجموع چون معده فرد خالی‌ست گاز باعث تحریک پوشش مخاطی معده می‌شود و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.»

پس دلیل مصرف آب‌های گازدار از نظر این پزشک متخصص و ساکن در آلمان چیست؟ دکتر جلیلی می‌گوید: «متاسفانه این تبلیغات بازار است که به خورد مردم می‌دهند که این آب‌ها سالم است.» او به نکته دیگری هم اشاره می‌کند: « این آب مزهای مخصوص خودش را هم دارد و خب طرف عادت کرده است به آن. مثل دوغ که وقتی گازدار است مزه‌اش فرق دارد!»

خارجیان طرفداران آب‌های بدون گاز

اما آن چیز دیگری هم که مسئول کافه-رستوران "اشپیلتس" درباره‌اش صحبت کرد شاید یک حکم کلی نباشد، این‌که خریدار آب گازدار بیش‌تر است. چرا که کافی‌ست تا پایت را در مغازه کوچک سیگار و نوشیدنی فروشی‌ای دقیقاَ نزدیک "اشپیلتس" بذاری تا دختر ترک فروشنده برایت از تجربه‌های متفاوتی بگوید.

او می‌گوید: «در مغازه ما آب بدون گاز نسبت به آب گازدار بیشتر خریداری می‌شود، البته بیشتر خارجیان هستند که آب بدون گاز می‌خرند.»

او که خودش قیافه کاملاَ خارجی‌ای در میان آلمانی‌ها دارد، آب گازدار دوست دارد. اما چرا؟ پاسخ می‌دهد: «به نظرم آب بدون گاز خیلی خوش طعم نیست. اما فکر می‌کنم آب گازدار خیلی محبوب نیست، چون باد گلو ایجاد می‌کند و مردم بویژه در تابستان ترجیحا آب بدون گاز می‌خورند، چون راحت‌تر از گلو پائین می‌رود.»

شاید به خاطر همین باشد که به نظر می‌رسد بیشتر خارجی‌ها که اهل کشورهای جنوبی هستند یا وقتی آلمانی‌ها به کشورهای جنوبی می‌روند ترجیحاَ آب بدون گاز می‌خورند.

مسئول کافه رستوران: اتفاقا بیشتر آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها هستند که همیشه آب بدون گاز می‌خرند. من تا به حال به یاد ندارم که به یک انگلیسی یا آمریکایی آب گازدار فروخته باشم. نمی‌دانم دلیلش چیست. در کشور خودم ترکیه هم آب گازدار در بازار وجود دارد و امری معمولی است اما با این وجود اطرافیان من همه آب بدون گاز می‌خورند. می‌گویند آب بدون گاز راحت‌تر از گلو پائین می‌رود. البته گاز داخل آب گازدار ترک خیلی بیش‌تر از آب گازدار در آلمان است. من خیلی از طعم آب گازدار ترکی خوشم نمی‌آید.

ایران، ویسکی با طعم آب گازدار

مقصد آخر کافه کوچکی‌ست آن‌هم باز در قسمت قدیمی شهر. کافه‌ای که می‌توانی کلمات فارسی را رها در فضا بشنوی و این همه را مدیون صاحب جوان کافه باید بود. دختری ایرانی این طرف و آن طرف می‌رود و به مشتریان ایرانی یا غیر ایرانی که چای سفارش داده‌اند چای و در کنار آن ظرفی از نبات می‌دهد.

این دختر جوان هم از تجربه کار کردن در یک کافه می‌گوید: « راستش من سورپرایز شدم بخاطر این‌که فکر می‌کردم آب گازدار حتماَ فروشش بیش‌تر است، اما این‌جا بیشتر آب معمولی سفارش می‌دهند. وقتی هم می‌پرسم آب گازدار می‌خواهی یا بی‌گاز؟ اکثراَ می‌گویند بی‌گاز.»

او درباره مشتری‌هایش می‌گوید که «اکثراَ دانشجوهایی هستند که از جاهای خیلی مختلفی خارج از آلمان می‌آیند اکثراَ هم آب بدون گاز می‌خواهند.»

البته این دختر جوان تاکید می‌کند که «اما آلمانی‌ها معمولاَ آب گازدار سفارش می‌دهند.»

نکته دیگری که در این کافه مثبت محسوب می‌شود میزی‌ست یک گوشه که دورش چند دختر و پسر جوان ایرانی نشسته‌اند و یکی از پسرها تازه از ایران آمده و قرار است چند وقتی مهمان باشد.

گپ آخرمان می‌شود با او که از ایران بگوید. او فارسی را بی‌لهجه حرف می‌زند و انگار که در دل تهران ایستاده باشد و تعریف کند: «در ایران جدیداَ آب گازدار طعم‌دار با طعم‌های میوه خیلی طرفدار پیدا‌کرده. یعنی در سوپر مارکت‌ها هست. اما فقط چون طعم‌دارست یعنی بخاطر مزه متفاوتش استفاده می‌کنند. اما هنوز بین مردم جا نیفتاده. چون در ایران هوا گرم‌تر است و مردم صبح که می‌روند سراغ کار روزانه عادت ندارند تا قبل از نهار نوشیدنی گازدار بخورند. فکر می‌کنم برای معده هم ضرر داشته باشد من درباره آب گازدار نمی‌دانم ولی هیچ کس صبح مثلا کولا نمی‌خورد. همه اما از همان ابتدا شروع می‌کنند به خوردن آب معمولی.»

می‌پرسیم بیش‌تر چه کسانی آب گازدار در ایران می‌خرند. می‌گوید جوان‌ها و تاکید می‌کند که اصلاَ مسن‌ها مشتری آب گازدار نیستند. مکثی می‌کند و انگار که هنوز سانسورهای ملی را با خودش به همراه داشته باشد با طمانینه می‌گوید جوان‌ها هم بیش‌تر در کنار ویسکی آب گازدار می‌نوشند.

و این می‌شود آخرین گفت‌وگوی اتفاقی ما با ایرانی‌ها، آلمانی‌ها، مغازه‌‌دارها، رستوران‌دارها، مشتری‌ها، و رهگذرها درباره آب گازدار. آبی که در ایران هم دارد رواج پیدا می‌کند.