سید محمد علی ایازی : "در احکام اجتماعی و حقوق، به خصوص درباره مسایل زنان باید تاویل و بازخوانی موافق با عقل از آیه های قرآن صورت بگیرد. "
آیت الله سید محمد علی ایازی در گفت و گوی دیروز خود با شرق، رویکرد های مختلف دینداران به مساله حقوق زنان را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.
خلاصه گفت و گوی ایازی با شرق را می خوانید.
• دفاع از حقوق زنان به یکی از دغدغه های مهم دانشمندان مسلمان در عصر حاضر تبدیل شده تا جایی که در بین علما متخصصانی پدید آمده اند که در رشته مطالعات زنان فعالیت می کنند.
• مخالفان سازگاری بین حقوق زنان و اسلام را می توان به دو دسته تقسیم کرد؛ یک جریان، روحانیون سنتی هستند که اقبال نشان دادن به بحث حقوق زنان را مساوی با همراهی و همکاری با جریان های فمنیستی غرب می دانند و معتقدند هر حرکتی در این مسیر خارج شدن از آموزه های دینی و مخالف با آیات و روایات و تخریب جایگاه خانواده است.
• گروه دیگر مخالفان سازگاری اسلام و حقوق زنان، روشنفکران سکولاری هستند که معتقدند مبانی و آموزه های اسلامی مخالف حقوق زنان است و تفسیر روحانیت سنتی را در این خصوص صائب می دانند.
• در جریان موافق نیز دو گروه وجود دارد. گروهی نو اندیشان متن گرای حوزوی هستند که تلاش می کنند در عین وفاداری به متن و روش اجتهادی رایج، تفسیری از متن مقدس و روایات و احادیث ارائه دهند که با حقوق زنان سازگاری داشته باشد.
• گروه دیگر موافقان روشنفکرانی هستند که قائل به تاریخ مندی پاره ای از احکام و روایات هستند. این عده معتقدند برخی از احکامی که در ابتدای اسلام صادر شده اند، به خاطر شرایط مکانی و زمانی تغییر پیدا کرده ، حفظ ظاهر آنها ضرورت ندارد و می توان روح و جوهر آن احکام را در شکلی نو ریخت.
• نظر گروه دوم موافقان در میان روشنفکران مسلمان عرب طرفداران زیادی دارد و در ایران نیز آرا و نظریات دکتر سروش و شبستری را می توان در این دسته قرار داد.
• قرآن نگاهی همسو به زن و مرد دارد و حکم به برتری جنس خاصی نمی دهد. اگرچه زبان متن ممکن است به گونه ای باشد که شبهه مردسالاری ایجاد کند و این به دلیل فرهنگ حاکم بر آن زمان است. زبان عربی نیز به گونه ای است که بیشتر از الفاظ مذکر استفاده می کند.
• از نظر علمی شکی در این نیست که تفاوت هایی بین زن و مرد وجود دارد، اما این تفاوت ها را نباید به گونه ای تفسیر کرد که منجر به تبعیض شود.
• در مساله ارث اگرچه بنا به مصلحت هایی ارث مردان دو برابر زنان است، اما از طرف دیگر زنان از مهریه برخوردارند. مرد ارث را در راه تمشیت زندگی خانوادگی صرف می کند، اما مهریه دارایی اختصاصی زن است.
• ما در برخی موارد چون آیه " الرجال قوامون علی النسا " ، شهادت و مساله نشوذ مخالف تفسیر روحانیون سنتی هستیم.
• نگاه سنتی را نمی پذیریم که زن حق مدیریت و فعالیت سیاسی ندارد و نمی تواند مدیریت جامعه را بر عهده بگیرد.
• مفهوم برتری در برخی از مردان به معنای نقص و کمبود و زنان و تحقیر شخصیت آنها نیست.
• اگر از نظر تدبیر و برنامه ریزی و قدرت و سایر اموری که معمولا در مردان یافت می شود، مرد از زن خود ضعیف تر باشد یا عملا زن مخارج زندگی خانواده را بر عهده دارد ، مرد حق ادعای سرپرستی و تصمیم گیری ندارد و سایر حقوق از عهده او برداشته می شود.
• قوامیت در آیه " الرجال .." مربوط به حقوق زوجین و اداره خانواده است، لذا نمی توان آیه را به سایر امور تسری داد.
• اینکه برخی مفسران گمان کرده اند قوامیت، سیطره مرد بر زن در تمام امور حتی در شئون غیر مربوط به خانواده و همسری است ، اشتباه کرده اند.
• زن اموالی خاص خود دارد یا اوقات اختصاصی دارد که نباین با حق همسری نیست، لذا مرد نمی تواند در اوقات اختصاصی زن دخالت کند.
|
|
|
|
|
|