کنفرانس برلین؛ ده سال بعد + ویدیو

کنفرانس برلین؛ ده سال بعد

اواسط فروردین سال ۱۳۷۹، کمتر از دو ماه بعد از پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات مجلس ششم و سه هفته بعد از ترور سعید حجاریان، هفده نفر از روشنفکران و چهره های سیاسی ایرانی که شخصیت های اصلاح طلب هم در بین آنها حضور داشتند به برلین رفتند تا در کنفرانسی درباره وضعیت آینده ایران شرکت کنند.

این هفده نفر عبارت بودند از: علی افشاری (فعال دانشجویی)، چنگیز پهلوان (نویسنده و روزنامه نگار)، حمیدرضا جلایی پور (روزنامه نگار که بعدا عضو حزب مشارکت شد)، محمود دولت آبادی (نویسنده)، فریبرز رئیس دانا (اقتصاددان)، منیرو روانی پور (نویسنده)، محمدعلی سپانلو (نویسنده)، عزت الله سحابی (فعال سیاسی)، شهلا شرکت (روزنامه نگار)، علیرضا علوی تبار(فعال سیاسی اصلاح طلب)، مهرانگیز کار (حقوقدان)، جمیله کدیور (منتخب مردم تهران در مجلس ششم)، کاظم کردوانی (پژوهشگر و عضو کانون نویسندگان)، اکبر گنجی (روزنامه نگار)، شهلا لاهیجی (ناشر)، خدیجه مقدم (فعال زنان و محیط زیست)، حسن یوسفی اشکوری (پژوهشگر دینی).

کنفرانس برلین را بنیاد هاینریش بل و با حمایت حزب سبزهای آلمان که در آن زمان عضو ائتلاف حاکم در این کشور بود، برگزار می کرد. این کنفرانس اولین مواجهه اصلاح طلبان با نیروهای اپوزیسیون خارج از کشور بود. دو گروهی که در سال های دهه ۶۰ عموما در جبهه مقابل هم قرار داشتند و در آن دوره گروهی خودی شدند و گروهی غیرخودی و مجبور به ترک ایران.

بهمن نیرومند، از برگزارکنندگان اصلی کنفرانس برلین، می گوید ارزیابی او و برگزارکنندگان کنفرانس این بود که برای موفقیت اصلاحات در ایران، دیوار ضخیم بی اعتمادی بین نیروهایی که در دهه شصت تبدیل به نیروهای خودی و غیرخودی شده بودند، برداشته شود.

آقای نیرومند تاکید می کند گفتگویی که بین نیروهای اصلاح طلب و نیروهای ملی، چپ و سکولار در کنفرانس برلین برقرار شد، جنبه سمبلیک داشت، زیرا این گفتگو می بایست در خود ایران انجام می شد.

حسن یوسفی اشکوری ، پژوهشگر دینی و از شرکت کنندگان در این اجلاس هم درباره ترکیب سخنرانان و شرکت کنندگان می گوید: "برای اولین بار کسانی در کنفرانس برلین در کنار هم نشستند که حتی در داخل کشور هم هیچ گاه در کنار هم ننشسته بودند و شاید حتی حاضر هم نبودند که در یک کنفرانس کنار هم بنشینند."

آقای اشکوری می گوید در این کنفرانس هم گفتگوهایی بین جناح های متفاوت و دگراندیش که در داخل کشور بودند، در خارج از کشور صورت گرفت و هم عملا گفتگوها و ارتباط هایی بین دو پاره ایرانیان داخل کشور و خارج کشور انجام شد.

جنجال ها و بر هم خوردن جلسات

اما کنفرانس دقیقا آنطور که برگزارکنندگان و شرکت کنندگان در آن انتظار داشتند پیش نرفت. گروهی از مخالفان سرسخت جمهوری اسلامی که اصلاح طلبان را نیز جزئی از نظام حاکم بر ایران و شریک در عملکردهای آن می دانستند، در چند نوبت سعی کردند جلسه را به هم بزنند که در یک مورد موفق شدند.

در جلسه پرسش و پاسخ هم عده ای با سوال های تند از مهمانان از ایران آمده استقبال کردند.

از جمله از اکبر گنجی خواسته شد به خاطر نقشش در وزارت اطلاعات و همین طور کشتارهای سال ۶۷ عذرخواهی کند و آقای گنجی این اتهامات را رد کرد و گفت: "اگر کسی هر گونه مدرکی داشت، بنده عذرخواهی می کنم و بالاتر از آن مجازات هم باید بشوم."

دریچه ای جدید به داخل ایران

اما هدف اصلی کنفرانس، یعنی برقراری ارتباط بین اصلاح طلبان اپوزیسیون داخل ایران با اپوزیسیون خارج ایران هم تا حدود زیادی چه در سالن کنفرانس و چه در دیدارهای خصوصی حاشیه آن محقق شد.

بهمن نیرومند می گوید: "من فکر می کنم برای اولین بار این امکان پیدا شد که در گفتگوهایی که انجام گرفت بین نیروهای چپ و سکولار با اصلاح طلبان، رابطه جدیدی برقرار شد. کنفرانس برلین سرآغاز دید نوینی در اپوزیسیون خارج از کشور بود نسبت به آنچه در ایران می گذرد. اطلاع اپوزیسیون خارج از کشور نسبت به رویدادهایی که در آن سال های بعد از انتخابات دوم خرداد در ایران در جریان بود، بسیار بسیار ناچیز بود."

شنیدن سخنانی از قبیل آنچه حسن یوسفی اشکوری گفت برای بسیاری از ایرانیانی که سالها بیرون از کشور زندگی کرده بودند، عجیب بود.

آقای اشکوری که از روحانیون نواندیش محسوب می شود، در سخنرانی خود در کنفرانس برلین از جادوانه نبودن احکام اسلامی گفت و حجاب اجباری و حتی نفس واجب بودن پوشش را زیر سوال برد. او گفت "من معتقدم که مسئله حجاب یک مقوله تغییرپذیر است. پوشش یک عرف است و یک فرهنگ مربوط به زمان و مکان خاص. حکم قطعی در این زمینه وجود ندارد، باید دید پیامد باحجابی و بی حجابی چیست."

اکبر گنجی و مهرانگیز کار در کنفرانس برلین

او در سخنرانی اش درباره اجباری بودن حجاب گفت: "حالا اصلا تغییرپذیری حکم به کنار. فرض کنیم این حکم قطعی است. در هر صورت این یک حکم شخصی است. هر کس دلش خواست رعایت می کند و هر کس نخواست، نمی کند. اجباری بودن حجاب مبنای دینی ندارد."

البته خود آقای اشکوری می گوید تندتر از این حرف ها را داخل ایران هم می گفته و اساسا او در خارج از ایران تا حدی رعایت می کند و سعی می کند حرفهای تندش را در داخل ایران بزند.

نمایش تلویزونی؛ بالا گرفتن جنجال

جنجال اصلی بر سر کنفرانس برلین یک هفته بعد از تمام شدن آن شروع شد. شبی که تلویزیون سراسری جمهوری اسلامی در پربیننده ترین ساعت، بخش هایی از سخنان شرکت کنندگان و صحنه لخت شدن یکی از معترضان را، البته به صورت دستکاری شده، پخش کرد و کل کنفرانس را یکی دیگر از توطئه های غربی ها علیه نظام جمهوری اسلامی دانست.

ماجرا به سرعت بالا گرفت. آیت الله خامنه ای، رهبر ایران این کنفرانس را توطئه آلمان ها و اکبر هاشمی رفسنجانی، خطیب جمعه تهران، آن را در راستای همه توطئه های آمریکا از حمله نظامی طبس به این سو خواندند. کفن پوش ها در قم و شهرهای دیگر به راه افتادند و روحانیان طرفدار حکومت حکم ارتداد شرکت کنندگان را صادر کردند. ماجرا به یکی از گسترده ترین بحران های سیاسی بعد از پیروزی محمد خاتمی تبدیل شد.

دو نفر از شرکت کنندگان، کاظم کردوانی و چنگیز پهلوان، به ایران بازنگشتند و بقیه هم بعد از بازگشت به ایران به دادگاه احضار شدند. با وجود جنجال گسترده ای که در پی برگزاری این کنفرانس بر پا شد، حدود نیمی از شرکت کنندگان هرگز بازداشت نشدند و در دادگاه هم حکم های سبک و جریمه نقدی برای آنها صادر شد. پرونده بقیه هم، جز دو نفر، با بازداشت های کوتاه مدت و بعدتر با حکم های نسبتا سبک بسته شد.

اما دو نفر برای شرکت در این کنفرانس و حرف هایی که در آن زدند، هزینه زیادی پرداختند: حسن یوسفی اشکوری و اکبر گنجی.

آقای اشکوری در دادگاه اولی که برای بررسی این اتهام برگزار شد به اعدام محکوم شد. دلیل صدور این حکم صحبت های او درباره احکام اسلام، از جمله حکم حجاب اعلام شد. این حکم در دادگاه تجدیدنظر به ۵ سال زندان تبدیل شد.

آقای اشکوری برای شرکت در کنفرانس برلین یک بار دیگر هم محاکمه شد که این بار به ۲ سال زندان محکوم شود تا مجازاتش مجموعا ۷ سال حبس باشد. او چهار سال و نیم در زندان ماند و بعد آزاد شد.

اکبر گنجی هم در دادگاه اولیه به ریاست سعید مرتضوی و به اتهام شرکت در کنفرانس برلین و چندین اتهام دیگر محاکمه شد و به ده سال حبس و ۵ سال تبعید محکوم شد. دو سال بعد دادگاه تجدیدنظر حکم آقای گنجی را به ۶ سال حبس کاهش داد. اما با اعتراض دادستانی تهران این حکم دوباره بررسی شد و مجددا به ۶ سال حبس افزایش یافت. اکبر گنجی ۶ سال تمام در زندان ماند.

برخورد با متهمان کنفرانس برلین باعث شد اصلاح طلبان برای برقراری ارتباط با نیروهای اپوزیسیون با احتیاط بیشتری عمل کنند.

اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری اخیر و پا گرفتن جنبش اعتراضی جدید در ایران، بسیاری از آن ملاحظه های قدیم کنار گذاشته شده اند و افرادی که حتی تا قبل از انتخابات حاضر نبودند در یک سالن سخنرانی کنند، الان پشت یک میز کنار هم می نشینند.

iranesabz - هلند - هلند لعنت بر حزب کمونیست کارگری که با به هم زدن کنفرانس کمک زیادی به حکومت استبداد کرد و تف به زنی‌ که با رقص و فروش خود به چشم هرزه استبداد باعث شد که عدهای بی‌ گناه سالها در زندان به سر برند. دوشنبه 23 فروردین 1389

ghom.666 - ایران - قم iranesabz - هلند - هلند. حالا تو چرا میسوزی کدام بیگناه اینها هرکدام دستشون به خون جوانان ما اغشته هست .بیگناه کسانی بودن که سالهای 61تا 67 زندان و اعدام شدن..اطلاع نداری حرف نزن. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

homa-ir - المان - هامبورک iranesabz-هلند-هلند : هم میهن عزیزم, من کاملا درجریان کنفرانس هاینریش بل که باحمایت گرونه المان ( سبزها ) دربرلین 10 ساله پیش بود واقفم , خانمی که میرقصید وبعد خودش رانیمه عریان کرد بعدا فهمیدیم بخاطر اقامتش درالمان دست به چنین کاریرازده ودست چپ سال تماما مجاهدین خلق بودند وخانمی ازمجاهدین خیلی قشنگ صحبت کرد. وحالی ازاکبرگنجی گرفت .و اقای یوسفی اشکوری واقعا خیلی پخته وجالب صحبت کرد که روی من اثرگذاشت .وحتی گفت این لباس( اشاره به عمامه ولباسش کرد) افتخاری برای من ندارد که دربرگشت بایران فورا زندانی شد. وهمینطور خانم مهرانگیزکارگفت. من این روسری را بله بالجبار سرمیکنم . وازهمه طیف بودند ولی اکثرا مجاهدین وچپی هابودند . (ببخشید دست چپ سالن صحیح است نه سال) . شادباشی سه‌شنبه 24 فروردین 1389

Mehrin - - بی فرهنگ و بی شخصیتی اون زن و مرد داخل کنفرانس واقعا برای روشن فکران ما گرون تموم شد. واقعا متاسفم برای بعضی از افرادی که از روی حماقت ضرهای بزرگی به ملت ما زدند. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

Mehrin - - ضمنا من کاربر جدیدم دوستان. ازاشنایتون خوشحالم. ---------- سه‌شنبه 24 فروردین 1389

باریک بین - ایران - تهران همیشه ما ایرانیها چوب یک عده سیاستزده رو میخوریم. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

بهاره مقامی - آلمان - برلین سلام هم وطن، زجر نامه آرش آزاد را در وبلاگم بخوانید: با برادرانم چه کرده اند؟. baharehMaghami.blogspot.com سه‌شنبه 24 فروردین 1389

payam armani - انگلیس - منچستر iranesabz - هلند - هلند . چرا تند میری عمو.از ریختت بیداست امید به بزک جمهوری اسلامی داری.نه داداش هرزه و خود فروشی زیر چادر بیشتر ه .اگه منظور سیاسی نداشت جا برای لخت شدن زیاده.حزب کمو نیست کارگری هم هزار برابر گنجیها و دیگر کارچاغکنهای رزیم زندانی و اعدام شدند.شما اصلاح طلبان فقط منافع دزدی خود را در نظرمی گیرید نه ایران و ازادی برای همه اندیشها. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

iranesabz - هلند - هلند ghom.666 - ایران - قم. فکر کنم تو اصلا نمی فهمی که اینها چه کسانی بودند. ایا دست خانم کار به جنایت اغشته بود.ایا دست اشکوری و یا دولت ابادی یا علی افشاری گنجی به خون اغشته بود. بهتر است فقط اطلاع درستی نداری اظهار فضل نکنی. در ضمن 666 علامت مصباح یزدی است . سه‌شنبه 24 فروردین 1389

ARTEMIS-SW - سوئد - مالمو ghom.666 - ایران - قم. من از کامنت شما تعجب کردم یعنی کسانی که از 1357 تا 1361 اعدام شدند حقشان بود?????????از جمله اعدام فرخرو پارسای به جرم وزیر اموزش و پرورش بودن????? برای جنایات این رژیم زمان مشخص نکنید.همین.. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

Esfahan Nesfe Jahan - المان - برلین Mehrin - - درود بر تو به محفل دوستانه ما خوش امدی. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

kaghazrangi - اینگلیس - لندن اعدامهای اول انقلاب و بعدش 67 هرچند از نظر انسانی اشتباه بودند ولی از نظر سیاسی یک ضرورت بود. نه فقط برای حفظ جمهوری اسلامی بلکه برای کل موضوع امنیت ملی. در ضمن این شرکت کنندگان برلین هیچ نقشی در این اعدامها نداشتند. ghom.666 تو ارواح دلت الان تو ایران و قمی. تو به نظر میاد از این سبک فهم های کلا مخالفی. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

ghom.666 - ایران - قم ARTEMIS-SW - سوئد - مالمو. دوست من.من جواب اون بیسواد را دادم که به گنجی و امثال او میگه بیگناه..در ضمن بله حق با شماست اونهایکه واقعا بدست همین جنایتکاران کشته شدن در زمان انقلاب ننگین..موفق باشی سه‌شنبه 24 فروردین 1389

سید ابوالقاسم واعظ - اندونزی - جاکارتا نادانی و بی شخصیتی کسانی که در کنفرانس چنین رفتار شرم آوری داشتند جای هیچ توجیهی ندارد اما نمی توان آنان را عامل زندانی شدن بیگناهان دانست که برای جرم انگیزه لازم است. همه انتظار داشتند وقتی شرکت کنندگان به تهران برمی گردند، حکومت به خاطر اینکه از مخالفان جمهوری اسلامی فحش خورده اند از آنان دلجویی کند نه اینکه قوه قضاییه گ. را به شقیقه وصل کند و آنها را به خاطر کارهایی که مخالفانشان در کنفرانس انجام داده اند زندانی کند. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

reza791 - انگلیس - لندن سناریوی کنفرانس برلین را غرب جهت مطرح ساختن اصلاح طلبان راه انداخت تا چهره جدیدی از جمهوری اسلامی بدنیا نشان دهد که زمینه ساز معرفی بیشتر خاتمی بعنوان شخصیتی متفاوت و ارائه دهنده مبحث گفتگوی تمدنها شداما بزودی مشخص شد که خاتمی نیز در جهت حفظ نظام امده و خیانتهای او در زمان وقایع کوی دانشگاه و قتلهای زنجیره ای که باسکوت و عدم هرگونه اقدام عملی صورت گرفت چهره واقعی او را نمایان ساخت. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

rationalism21 - انگلستان - لندن ghom.666 - ایران - قم گنجی سال ٦٢ به خاطر این که با ادامه ی جنگ مخالفت کرده بود می خواستن اعدام کنن. یکی از کسانی که در مورد اعدام های سال ٦٧ در ایران اعتراض و افشاگری کرد همین گنجی بود. در مورد یه مطلبی که نمی دونید یا نظر ندید یا برید یه خورده مطالعه و تحقیق کنید بعد نظر بدید. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

homa-ir - المان - هامبورک reza791-انگلیس-لندن : بانظر شما صد در صد موافقم, دقیقا همینطوراست که گفتید. درالمان, زمان نخست وزیری گرهارد شوغیده, وریاست جمهوری خاتمی همین کشورالمان بزرگترین رقم اقتصادی درجهان با ایران را داشت و حزب گرونه ( سبزها ) که ازاین کنفرانس برلین حمایت کرد درتظاهرات از 22 خرداد88 درتمام تظاهرات نقش وشرکت داشتند. شادباشی سه‌شنبه 24 فروردین 1389

kaghazrangi - نگلستان - لندن من نمیفهمم چرا این اعدامهای 67 رو همش به پای اخوندا میگذارید . مگه رجوی نبود که با تانکهای عراقی داشت میومد تو? برنامشون هم این بود که وقتی تهران رو گرفتند این زندانیها رو ازاد کنند و مسلحشون کنند. اخوندها هم احساس خطر کردند گرفتند هر چی مجاهد که حاضر به توبه تلوزیونئ نبود رو تیرباران کردند. این کار واسه یه دولت جهان سومی کاملا نرمال هستش. اما سوال اینجاست که اگه رجوی وهوادارها بی مغزش تهران رو میگرفتند چند نفر اعدام میشدند? لطفا این اعدامها را به جای پیراهن عثمان به عنوان یه قسمت تلخ تاریخی به خاطر بگذارید. اول این مریم رجوی اشغال رو محکوم کنید بعد بریم سراق اکبر گنجی سه‌شنبه 24 فروردین 1389

iranesabz - هلند - هلند homa-ir - المان - هامبورک. ممنون از توضیحاتتان هم میهن گرامی. سه‌شنبه 24 فروردین 1389

homa-ir - المان - ّهامبورک rationalism21-انگلستان-لندن. دوست محترم , از اقای گنجی سپاهی سابق اینطوردفاع نکن, او بخاطر کتاب عالیجناب سرخپوش و مانیفست وضدیت بارفسنجانی که درانزمان رئیس جمهوربود به زندان افتاد وهیچوقت حکم اعدام نگرفت . ودرزمان ریاست جمهوری خاتمی , وخاتمی ازاو حمایت کرد وبخارج ازکشور روانه اش کرد. شادباشی چهار‌شنبه 25 فروردین 1389

freydun - ایران - شیراز ghom.666 - ایران - قم /اگر ادم کشی بده مگر شماها برای ترورها که منجر به کشته شدن افراد میشد حکم قاضی داشتید.نه شماها حق ترور داشتید و نه آخوندها حق اعدام.همه شماها مستحق مجازات هستید حالا که هردو گند زدید .....تا رای مردم سرنوشت کشور را رقم بزند پنج‌شنبه 26 فروردین 1389

homa-ir - المان - ّهامبورک Kaghazrangi-انگلیس-لندن. دوست محترم, شما لطفا بمن بگوئید, اعدامهای اول انقلاب و... وترورهای مردمی داخل وخارج کشور , کجایش ازنظرسیاسی یک ضرورت بود... وادامه داده اید, بلکه برای کل موضوع امنیت ملی( توجه , امنیت ملی ) یعنی چه ? یعنی بجای ارتشیان غیور وملی وتحصیلکرده ما مثل تیمسار سپهبدجهانبانی و سرلشگرخسرودادو تیمساررحیمی باید خلخالی و ذوالقدر و جعفری و رادان و سعیدامامی و سعیدقاضی مرتضوی و.. باشند وبجای امنیت ملی کشور - امنیت ملی مردم وکشتار مردم وترورمردم درداخل وخارج کشورباشند ایا اینست نظرامنیت ملی شما - پس حراج سهم دریای خزر و حراج قراردادهای نفتی ودادن باج و پول مردم ومنابع طبیعی کشور به بیگانگان و... ازچه نوع امنیتی است . شادباشی جمعه 27 فروردین 1389