برای مبارزه با نیکوتین آماده شوید

برای مبارزه با نیکوتین آماده شوید

درمان ‌های جایگزین نیکوتین

از آنجا که ترک سیگار و دیگر انواع دخانیات به دلیل اعتیاد دوگانه فیزیکی و روانی - اجتماعی تا حدی سخت می ‌نماید، لذا در کنار اقدامات حمایتی و رفتاردرمانی در بسیاری افراد، از درمان ‌های جانشینی نیکوتین به عنوان روش تکمیلی و آسان ‌کننده ترک استفاده می ‌شود.

تحقیقات و پژوهش ‌های متعدد مبین این مطلب است که در مواردی از ترک که در کنار اقدامات حمایتی خانواده و اطرافیان از درمان جایگزینی نیکوتین بهره برده شده، نه تنها ترک موفق ‌تری را شاهد بوده ‌اند بلکه از میزان عود نیز کاسته شده است. بسیاری از افرادی که در طول روز به مصرف دخانیان مبادرت می ‌نمایند، برای مصرف خود صدها دلیل و بهانه می‌ آورند و سیگار کشیدن خود را به مسایل حاشیه‌ ای اطراف خود نسبت می دهند. ولی حقیقت این است که این افراد به واسطه اعتیاد به نیکوتین است که قادر به ترک کامل و آسان سیگار و دیگر انواع دخانیات نیستند.

آثار نیکوتین درمانی جایگزین

پژوهشگران دریافته‌ اند که در موارد به کاربری نیکوتین جایگزین، افراد سیگاری 7 برابر احتمال موفقیت بیشتری در ترک سیگار در مقایسه با دیگر افراد دارند.

اشخاص مناسب برای درمان جایگزینی نیکوتین

- اشخاصی که حداقل ده عدد سیگار در روز مصرف می ‌کنند.

- اشخاصی که در اثر مصرف نکردن سیگار و دیگر انواع دخانیات دچار علایم محرومیت از نیکوتین به طور جدی و غیرقابل تحمل می ‌شوند (بروز 4 مورد یا بیشتر از علایم).

- اشخاصی که به سیگار پُک ‌های عمیق می‌ زنند.

- اشخاصی که صبح ‌ها به محض بر خواستن از خواب به استعمال دخانیات مبادرت می ‌کنند (به خصوص نیم ساعت اول).

- اشخاصی که در موارد بدون مصرف نیکوتین در گذشته با شکست در ترک مواجه شده‌ اند.

- اشخاصی که در مکان‌ هایی که سیگار کشیدن در آن ممنوع است دچار مشکل می ‌شوند.

- اشخاصی که حتی در زمان بیماری شدید نیز به استعمال دخانیات مبادرت می ‌ورزند.

- بهترین سن درمان جایگزین نیکوتین 20 تا 60 سال است.

آدامس نیکوتین

اولین نوع درمان جایگزین که توسط سازمان غذا و دارو تایید شده آدامس نیکوتین است که دارای ویژگی‌های زیر است:

- در مصرف نوع 2 میلی ‌گرمی آن، سطح خونی نیکوتین به کمتر از نصف حالت سیگار کشی می ‌رسد.

- دو نوع 2 و 4 میلی ‌گرمی در بازار موجود است.

عوارض احتمالی: مزه تند و بد، التهاب گلو، امکان عادت به آن، تهوع، احساس ناراحتی در فک و دهان، التهاب گلو، ایجاد ناراحتی و اختلال در معده و روده.

فواید: ارزانی و آسانی دسترسی، امکان استفاده برای افرادی که مشغولیت دهان بعد از ترک در آنان اهمیت دارد، امکان استفاده در زمان وسوسه به سیگار و مصرف قابل تغییر و مطابق نیاز بیمار در هر شرایطی.

معایب:امکان نداشتن مصرف آدامس در همه جا و همه شرایط و دید عموم. امکان وابستگی به آدامس نیکوتین. تاثیر مواد غذایی که محیط بدن را بر جذب نیکوتین اسیدی می ‌کنند. ‌اطلاع نداشتن مصرف کننده از تکنیک خاص جویدن.

چسب پوستی حاوی نیکوتین

پچ‌ های پوستی ابداعی از صنعت داروسازی است که با تولید چسب‌ های پوستی به یاری افرادی که می ‌خواهند سیگار را ترک نمایند آمده است. با این روش در افراد در حال ترک دخانیات، احتمال موفقیت دو برابر می‌‌ شود. استفاده از چسب ‌های پوستی حاوی ماده نیکوتین باعث می ‌‌شود تا یک سطح خونی یک نواخت از ماده نیکوتین در بدن فراهم شده و به علت یکنواخت بودن این سطح، احتمال اعتیاد به آن کمتر است.

این روش جایگزینی نیکوتین در مردان طرفداران بیشتری داشته و زن‌ ها بسیار سخت‌ تر آن را قبول کرده و بدن شان مقاومت بیش تری نشان می ‌دهد. کاربرد چسب از آدامس راحت تر بوده و در نتیجه اثر بخشی بیشتری انتظار می‌ رود.

معایب: شایع ‌ترین عارضه جانبی چسب، اختلال در خواب، دیدن رویاهای ناهنجار و عوارض پوستی آن به ‌صورت تحریک، قرمزی و خارش است. همچنین میزان ثابت نیکوتین تا حدی دخالت مصرف کننده را در کم یا زیاد کردن مقدار در صورت وسوسه‌های گذرا محدود می‌ کند.

مزایا: استفاده آسان و امکان کاربرد مناسب آن در مکان‌های عمومی، با مهیا کردن یک غلظت خونی ثابت در خون جهت آمادگی بیشتر در برابر علایم ترک و نیز خطر کمتر اعتیاد به نیکوتین جایگزین، از مزیت‌های چسب نیکوتین است. به طور کلی چسب در مقایسه با آدامس نیکوتین دارای کاربری آسان ‌تر و اثر بخشی بیش تر است.

در آدامس‌های نیکوتین کم اثری به دلیل پایین بودن نیکوتین گزارش شده و در مواردی که حساسیت یا امکان نداشتن مصرف برچسب وجود دارد و نیز مصرف هم ‌زمان با برچسب برای بالا بردن مقدار مصرف و موارد پیشگیری از عود، توصیه می ‌شود.

افشانه(اسپری) نیکوتین

در سیگاری ‌های قهار بیشتر کاربرد دارد. به دلیل امکان اعتیاد به روش استفاده از این نوع افشانه‌ ها، استفاده طولانی مدت و نیز استفاده در افرادی که امکان اعتیاد آنان زیاد است توصیه نمی ‌شود و در افراد عادی حداکثر بعد از سه ماه مصرف کم شود.

عوارض: سرفه، التهاب سینوس ‌ها، آبریزش از بینی و دهان و چشم، عطسه.

منع مصرف: این روش در افراد دچار آسم، آلرژی یا بیماری ‌های ریوی توصیه نمی ‌شود.

قرص‌ های مکیدنی نیکوتین

با مصرف این قرص ‌ها بعد از 15 تا 20 دقیقه آثار مشخص می ‌شود، که درمقایسه با سیگار و افشانه و چسب نیکوتین، فرد کاهش اشتیاق به نیکوتین را دیرتر به دست می ‌آورد. لذا توصیه می‌‌ شود فرد، منتظر شروع علایم نباشد و آن را به طور منظم استفاده کند. معمولا تعداد 8 تا 10 عدد در روز کفایت کرده و به فرد تذکر داده شود که قرص را به آرامی مصرف کند تا غلظت مناسبی برای او مهیا گردد.

ارزانی و در دسترس بودن این قرص‌ ها از مزایای آن است. ولیکن اثر بخشی در مقایسه با آدامس و چسب و افشانه کمتر است.

دکتر آرش نیک ‌خلق  - هفته نامه سلامت