با میلیاردها تومان هزینه، راهی ساخته نشد

با میلیاردها تومان هزینه، راهی ساخته نشد

10 روز پس از گزارش روزنامه اعتماد از مغایرت های آماری از درآمدهای نفتی میان وزارت نفت و بانک مرکزی، مرکز پژوهش های مجلس از مغایرت آماری اعتبارات مصوب و عملکرد وزارت راه و ترابری خبر داد.

مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی که در خصوص عملکرد سه ساله اول برنامه چهارم در حوزه راه و ترابری ارائه کرد اعلام کرد، در بخش راهسازی در سه سال 1384 تا 1386 حدود 84 درصد از اعتبارات مصوب را هزینه کرده، اما حدود 11 درصد از هدف برنامه تحقق یافته است.

مرکز پژوهش ها در گزارش خود آورده است؛ «در ارتباط با بزرگراه ها پیش بینی شده است در طول سه سال سه هزار کیلومتر بزرگراه احداث و به طول بزرگراه های کشور اضافه شود. عملکرد احداث بزرگراه ها در سه سال اول نشان می دهد در این سه سال در مجموع 1640 کیلومتر (حدود 55 درصد) بزرگراه احداث شده، این در حالی است که در سال های 1384 تا 1386 به ترتیب

7/102 ، 2/103 و 3/92 درصد اعتبار مصوب طرح های بزرگراه هزینه شده است.»

در گزارش مرکز پژوهش ها آمده است؛ در برنامه چهارم توسعه پیش بینی شده است طول آزادراه های کشور در طول سه سال 1386 - 1384 به ترتیب به 2020 ، 3400 و 4580 کیلومتر افزایش یابد. با توجه به اینکه طول آزادراه های کشور در سال 1383 معادل 1240 کیلومتر بوده، ملاحظه می شود که در برنامه چهارم توسعه متوسط احداث سالیانه 1113 کیلومتر آزادراه از تکالیف این برنامه بوده است. مراجعه به عملکرد سه ساله اول برنامه نشان می دهد طول آزادراه های کشور در سال 1384 به 1240 کیلومتر، در سال 1385 به 1429 کیلومتر و در سال 1386 به 1606 کیلومتر رسیده است که این امر حکایت از آن دارد که در سال 1384 آزادراهی به طول آزادراه های کشور اضافه نشده و در سال 1385 تنها 189 کیلومتر و در سال 1386 نیز 177 کیلومتر به طول آزادراه های کشور اضافه شده است. افزایش 189 کیلومتری در سال 1385 یا 177 کیلومتری به طول آزادراه های کشور در سال 1386 در مقایسه با هدف برنامه که افزایش متوسط 1113 کیلومتری را پیش بینی کرده است نشان از تحقق 7/13 درصدی در سال 1385 و تحقق 9/15 درصدی هدف برنامه در زمینه احداث آزادراه ها در سال 1386 دارد. چنانچه این میزان عملکرد فیزیکی با عملکرد مالی در زمینه احداث آزادراه ها مورد مقایسه قرار گیرد ملاحظه می شود در سال 1384 به طول آزادراه های کشور چیزی اضافه نشده و به عبارت دیگر کلیه آزادراه های در دست احداث کماکان در دست اجرا بوده اند و معادل 6/83 درصد از اعتبار مصوب احداث آزادراه در آن سال هزینه شده است. به عبارت دیگر از 730 میلیارد ریال اعتبار احداث آزادراه ها در قانون بودجه سال 1384 معادل 610 میلیارد ریال آن هزینه شده است. ممکن است با هزینه شدن این اعتبار، میزان پیشرفت فیزیکی طرح های در دست احداث آزادراه، بیشتر شده باشد، ولی همراه با هزینه شدن این اعتبار باید معادل 780 کیلومتر آزادراه (مطابق با برنامه) در این سال، تحویل و به طول شبکه آزادراه های کشور اضافه می شد که چنین نشده است. در سال 1385 نیز از 939 میلیارد و 626 میلیون ریال اعتبار مصوب احداث آزادراه ها معادل 806 میلیارد و 691 میلیون ریال یا 9/85 درصد آن هزینه شده است که با هزینه شدن این اعتبار باید معادل 1380 کیلومتر آزادراه تحویل و به طول شبکه راه های کشور اضافه می شد که در این سال بیش از 189 کیلومتر یعنی بیش از 7/13 درصد هدف برنامه در این سال تحقق نیافته است. وضعیت در سال 1386 نیز بهتر از دو سال 1384 و 1385 نبوده است. در این سال نیز با هزینه شدن 81 درصد اعتبار مصوب احداث آزادراه ها تنها 177 کیلومتر یعنی 15 درصد هدف برنامه در این سال تحقق یافته است. اگرچه آزادراه ها در قالب قانون مشارکت بخش غیردولتی در احداث پروژه های عمرانی بخش راه و ترابری مصوب آبان ماه سال 1366 احداث می شوند و کندی طرف مشارکت (که اکثراً بانک های تجاری یا صندوق های بازنشستگی هستند و با تکالیف بودجه یی وارد مشارکت در احداث آزادراه ها شده اند) در تامین اعتبارات مورد نیاز طرح های احداث آزادراه ها می تواند در این عدم تحقق و ناچیز بودن درصد تحقق هدف برنامه در زمینه احداث آزادراه ها موثر باشد، ولی به هر صورت باید در جهت رفع موانع و مشکلات و حضور فعال طرف های مشارکت قدم برداشته شود و تحقق اهداف برنامه معطل موانع اجرایی نشود که می تواند رفع و حل شود. گزارش مرکز پژوهش ها در خصوص بزرگراه ها حاکی از آن است که در برنامه چهارم توسعه پیش بینی شده است طی سه سال 1386 - 1384 به ترتیب طول بزرگراه ها به 5350 کیلومتر، 6342 کیلومتر و بالاخره به 7482 کیلومتر افزایش پیدا کند. به عبارت دیگر با توجه به طول آزادراه های کشور در سال 1383 که معادل 4462 کیلومتر بوده در مجموع در سه سال معادل 3020 کیلومتر و سالیانه به طور متوسط هزار کیلومتر به طول بزرگراه های کشور افزوده می شود. بررسی عملکرد احداث بزرگراه ها نشان می دهد در سال 1384 طول بزرگراه ها به 5161 کیلومتر افزایش پیدا کرده که از احداث 699 کیلومتر بزرگراه در این سال حکایت دارد. با توجه به هدف برنامه در این سال که احداث 888 کیلومتر بزرگراه بوده ملاحظه می شود معادل 7/78 درصد از هدف برنامه در زمینه احداث بزرگراه ها در این سال، تحقق یافته است. تحقق 7/78 درصدی هدف احداث بزرگراه ها در سال 1384 زمانی صورت می گیرد که براساس اطلاعات موجود عملکرد مالی اعتبار مصوب احداث بزرگراه ها در این سال 7/102 درصد بوده است. در سال 1385 طول بزرگراه های کشور به 5468 کیلومتر افزایش یافته یعنی در این سال معادل 307 کیلومتر بزرگراه به طول بزرگراه های کشور افزوده شده است. مقایسه عملکرد سال 1385 احداث بزرگراه ها با هدف برنامه در این سال نشان می دهد که هدف برنامه در این سال معادل 992 کیلومتر بوده که با توجه به احداث 307 کیلومتر بزرگراه در این سال معادل 9/30 درصد هدف برنامه در این سال تحقق یافته است. مراجعه به عملکرد مالی احداث بزرگراه در این سال نشان می دهد عملکرد اعتبارات احداث بزرگراه در این سال

2/103 درصد بوده است. به طوری که ملاحظه می شود با عملکرد مالی 2/103 درصدی احداث بزرگراه ها، عملکرد فیزیکی معادل 9/30 درصد بوده که این امر از هزینه شدن اعتباری بیش از اعتبار مصوب در سال 1385 و تحقق عملکرد فیزیکی 9/30 درصد هدف برنامه در این سال حکایت دارد. در سال 1386 عملکرد احداث بزرگراه ها معادل 634 کیلومتر بوده در صورتی که هدف برنامه در این سال احداث 1140 کیلومتر بزرگراه بوده است. مقایسه عملکرد با هدف برنامه در این سال نشان می دهد در زمینه احداث بزرگراه ها معادل

6/55 درصد هدف برنامه در این سال تحقق یافته است. تحقق 6/55 درصدی هدف برنامه در زمینه احداث بزرگراه ها زمانی صورت می گیرد که اطلاعات مربوط به عملکرد مالی احداث بزرگراه ها نشان می دهد در این سال عملکرد مالی احداث بزرگراه ها معادل

3/92 درصد اعتبارات مصوب در این سال بوده است. از آنچه در زمینه عملکرد فیزیکی و مالی احداث بزرگراه ها در طول سه سال 1386-1384 گذشت ملاحظه می شود با وجود عملکرد مالی بیش از صددرصد در دو سال 1385-1384 و حدود 92 درصد در سال 1386، تنها در سال 1384 معادل 7/78 درصد هدف برنامه در زمینه احداث بزرگراه ها تحقق یافته و در سال 1385 معادل

9/30 درصد و در سال 1386 معادل 6/55 درصد هدف برنامه در این سال ها تحقق یافته است. این امر نشان می دهد تزریق اعتبارات بیشتر در این سال ها نتوانسته جهشی در عملکرد فیزیکی احداث بزرگراه ها به وجود آورد. به عبارت دیگر، اعتبارات هزینه شده، ولی موفقیتی در عملکرد فیزیکی حادث نشده که این امر مشخصاً به مدیریت هزینه اعتبارات مربوط می شود.

این گزارش در خصوص راه های اصلی کشور حکایت از آن دارد که در برنامه چهارم توسعه پیش بینی شده طول راه های اصلی کشور در سال های

1386- 1384 به ترتیب به 26064 ، 27584 و 29104 کیلومتر افزایش یابد. از آنجا که طول راه های اصلی کشور در سال 1383 معادل 24544 کیلومتر بوده ملاحظه می شود هدف برنامه در زمینه احداث راه های اصلی طی سه سال مذکور، سالیانه 1520 کیلومتر بوده است.

مراجعه به عملکرد احداث راه های اصلی در این سال ها نشان می دهد در سال 1384 در زمینه احداث راه های اصلی معادل 362 کیلومتر راه اصلی احداث و معادل 236 کیلومتر از راه های اصلی موجود، بهسازی شده است. از آنجا که اعتبار مصوب در قانون بودجه سال های 1386-1384 تحت عنوان احداث و بهسازی راه های اصلی تعیین شده است می توان پذیرفت که هدف 1520 کیلومتری پیش بینی شده در برنامه شامل احداث و بهسازی راه های اصلی است. با توجه به این یادآوری ملاحظه می شود در مجموع در سال 1384 معادل 598 کیلومتر راه اصلی احداث و بهسازی شده است. مقایسه عملکرد 598 کیلومتری احداث و بهسازی راه های اصلی با هدف برنامه در این سال که معادل 1520 کیلومتر بوده نشان می دهد معادل 3/39 درصد هدف برنامه در این سال تحقق یافته است. این امر در حالی واقع می شود که عملکرد مالی سال 1384 نشان می دهد در این سال معادل 2/102 درصد اعتبار مصوب احداث و بهسازی راه های اصلی، هزینه شده است. به عبارت دیگر با عملکرد فیزیکی 9/39 درصدی، عملکرد مالی احداث و بهسازی راه های اصلی 2/102 درصد بوده است.

در ارتباط با سال 1385 اطلاعات موجود نشان می دهد عملکرد احداث و بهسازی راه های اصلی در این سال به ترتیب معادل 354 کیلومتر احداث راه های اصلی و 264 کیلومتر بهسازی راه های اصلی موجود یا در مجموع معادل 618 کیلومتر بوده است که در مقایسه با هدف برنامه در این سال ملاحظه می شود معادل

7/40 درصد هدف برنامه در این سال تحقق یافته است. تحقق 7/40 درصدی هدف برنامه در زمینه احداث و بهسازی راه های اصلی در این سال وقتی حادث می شود که عملکرد مالی احداث و بهسازی راه ها در این سال معادل 2/103 درصد بوده. به عبارت دیگر با هزینه کردن معادل 2/103 درصد اعتبار مصوب احداث و بهسازی راه های اصلی در سال 1385 تنها 7/40 درصد هدف فیزیکی برنامه در این زمینه در این سال تحقق یافته است. به طوری که ملاحظه می شود در سال 1385 نظیر سال 1384 بیش از صددرصد اعتبار مصوب احداث و بهسازی راه های اصلی هزینه شده، ولی با هزینه کردن این حجم از اعتبارات تنها

7/40 درصد هدف فیزیکی برنامه در این سال تحقق یافته است که این امر هم می تواند ناشی از ضعف مدیریت هزینه اعتبارات باشد.اطلاعات موجود از عملکرد احداث و بهسازی راه های اصلی در سال 1386 نیز نشان می دهد در این سال به ترتیب 557 کیلومتر راه اصلی احداث و 128 کیلومتر از راه های اصلی موجود بهسازی شده است. به عبارت دیگر عملکرد احداث و بهسازی راه های اصلی در این سال در مجموع 685 کیلومتر بوده که در مقایسه با هدف برنامه در این سال که احداث و بهسازی معادل 1520 کیلومتر راه اصلی بوده، عملکرد برنامه را 45 درصد در این سال نشان می دهد. عملکرد 45 درصدی اهداف احداث و بهسازی راه ها در سال 1386 زمانی اتفاق افتاده که براساس اطلاعات موجود عملکرد مالی احداث و بهسازی راه ها در این سال معادل 3/93 درصد بوده است. به عبارت دیگر با هزینه کردن 3/93 درصد اعتبارات مصوب احداث و بهسازی راه ها در سال 1386 تنها 45 درصد هدف فیزیکی آن تحقق پیدا کرده است.