صف طولانی متقاضیان دریافت وام اشتغال در ایران

صف طولانی متقاضیان دریافت وام اشتغال در ایران

برنامه بنگاههای زود بازده که با پرداخت وام های کلان پیگیری شد، موفقیت آمیز نبوده است

فراخوان صندوق مهر رضا برای پرداخت وام ده میلیون تومان با استقبال گسترده ای رو به رو شده و تاکنون بیشتر از ۲۴۵ هزار نفر برای گرفتن این وام ثبت نام کرده اند.

این صندوق سه سال پیش به وسیله محمود احمدی نژاد با هدف ازدواج و کمک به خانه دار شدن افراد کم درآمد تشکیل شد اما اکنون فعالیت های خود را گسترش داده و بخشی از وام های خود را به بخش مسکن اختصاص می دهد.

بودجه امسال این صندوق که با کمک بانکهای دولتی فعالیت می کند، ۷۵۰ میلیارد تومان است و پیش بینی شده تا از این طریق ۱۵۰ هزار فرصت شغلی در سال جاری ایجاد کند.

با آنکه شرایط دشواری برای متقاضیان وام در نظر گرفته شده، اما بنابر گزارش صندوق مهر رضا در بسیاری از استانها ظرفیت ها تکمیل شده و برای همین ثبت نام اینترنتی متقاضیان برای بررسی پرونده متقاضیان ثبت نام شده، برای مدت دو هفته متوقف شده است.

بودجه ای که برای این کار اختصاص شده تنها برای ۷۵ هزار نفر کفایت می کند ولی تعداد کسانی که ثبت نام کرده اند بیشتر از سه برابر بودجه تعیین شده است.

بزرگترین مشکل اقتصادی

بیکاری یکی از مهمترین معضلات اقتصادی و اجتماعی ایران است و جمعیت بیکاران ایران بر اساس آمارهای رسمی بیشتر از سه میلیون نفر است ولی برخی کارشناسان تعداد بیکاران را بالاتر از چهار میلیون نفر برآورد کرده اند.

سالانه بیشتر از هشتصد هزار نفر وارد بازار کار می شوند و گزارشها نشان می دهد اقتصاد ایران توانایی لازم را برای پاسخگویی به متقاضیان جدید کار ندارد و هر ساله خیل تازه ای به جمع بیکاران اضافه می شود.

این مشکل همواره کم و بیش وجود داشته ولی در سالهای اخیر روز به روز بر تعداد متقاضیان کار افزوده شده چون برنامه های ایجاد شغل هیچگاه به هدف خود نرسید.

برای همین در هر دوره ای برنامه های متفاوتی برای مقابله با بیکاری در دستور کار قرار گرفته است.

تجربه پرداخت وامهای کم برای ایجاد یک یا چند شغل در دولت محمد خاتمی آزمایش شد اما گزارشها نشان می دهد که این تجربه چندان موفقیت آمیز نبود.

این وام ها به کسانی پرداخت می شد که بتوانند با توسعه فعالیت های تولیدی و صنعتی کارگران بیشتری جذب کنند.

دولت در مقابل جذب هر کارگر به بنگاه های صنعتی و تولیدی مبالغی وام پرداخت می کرد ولی این برنامه به سرعت کنار گذاشته شد و دولت تصمیم گرفت که به جای دخالت در بازار کار، زمینه سرمایه گذاری را فراهم کند.

طرح بنگاه های زوده بازده

طرح بنگاه های زود بازده که مقابله با بیکاری اجرا شد، با مشکلات زیادی رو به روست و با هدف پیش بینی شده فاصله دارد

دولت محمود احمدی نژاد، در سال ۱۳۸۴ طرحی تازه ای برای مقابله با بحران بیکاری در دستور کار قرار گرفت.

طرح بنگاه های زود بازده که مهمترین برنامه اقتصادی دولت اول آقای احمدی نژاد به حساب می آید، نیز به سرنوشت دیگر برنامه های ویژه دولتی برای مقابله با بیکاری دچار شد.

هدف از اجرای طرح بنگاههای زودبازده، ایجاد شغل برای بیکارانی است که در شرایط معمول امکان پیداکردن شغلی را ندارند.

بنابر آخرین گزارشها، در طول چهار سال حدود یک میلیون شغل از طریق بنگاههای زود بازده ایجاد شده است.

بنابر گزارشهای رسمی، تاکنون ۲۰ هزار میلیارد تومان (معادل ۲۰ میلیارد دلار) تسهیلات بابت اجرای طرح بنگاههای زود بازده اختصاص یافته است و ۶۰ هزارمیلیارد تومان (۶۰ میلیارد دلار) طرح زود بازده، نیز در نوبت دریافت تسهیلات بانکی قرار دارد.

طرح بنگاه های زود بازده از ابتدا مخالفانی داشت زیرا منتقدان معتقد بودند که توزیع گسترده تسهیلات ارزان به تنهایی نمی تواند به ایجاد فرصت های پایدار اشتغال منجر شود چون اغلب طرح ها، توجیه اقتصادی نداشته و کسانی هم که از آن استفاده می کنند، سابقه اداره چنین بنگاه هایی را ندارند.

هم اکنون نزدیک به ۹۸ درصد کل واحدهای تولیدی ایران را بنگاه های کوچک تشکیل می دهند که کمتر از پنجاه نفر در آن کار می کنند بنابر این به عقیده برخی کارشناسان، کوچک بودن بنگاه ها راه حل مشکل اشتغال نیست.

گسترش بنگاه های کوچک اقتصادی البته یکی از راه حل های کوتاه مدت برای مقابله با بیکاری فزاینده است اما به نظر کارشناسان، ایجاد شغل های پایدار نیازمند برطرف کردن مسائل مهم تری است که منجر به کاهش سرمایه گذاری شده است.

دولت آقای احمدی نژاد در چهار سال اول ریاست جمهوری اش سعی کرده با وادار کردن بانکها به پرداخت وام، برای بیکاران شغل ایجاد کند اما مشکل این است که اکنون بازار ایران با رکود گسترده ای رو به روست و تعداد زیادی از واحدهای تولید و صنعتی به دلیل شرایط بد اقتصادی در معرض ورشکستگی قرار دارند و اگر دولت نتواند رکود فعلی در بازار را برطرف کند و وضعیت اقتصادی به همین شکل ادامه یابد، به سرعت بر تعداد بیکاران افزوده خواهد شد.

گزارشها نشان می دهد که شرکت های بزرگ صنعتی نظیر ایران خودرو، صنایع آلومینیوم اراک و صدرا با مشکلات مالی گسترده ای رو به رو شده اند و در معرض ورشکستگی قرار دارند.

نگرانی اصلی این است که فشار بیشتر به شرکت ها باعث بیکاری گسترده شود و برای همین دولت سعی دارد تا با تهمیداتی مانع از ورشکستگی آنها شود ولی در موفقیت این طرحها تردید وجود دارد.

در چنین شرایطی برخی کارشناسان بر این باورند که با توجه به آهنگ کند رشد اقتصادی و کاهش سرمایه گذاری در ایران، این کشور در سالهای آینده نیز با مشکل بیکاری مواجه خواهد بود.

کاوه امیدوار