عصر ایران : اسپهبد خورشید، بلندترین طاق طبیعی دنیا که در دل کوههای منطقه سوادکوه واقع است با بیتوجهیهایی نسبت به این غار و تعلل در صیانت از این نمونه با ارزش خلقت در معرض نابودی و تخریب قرار دارد.
به گزارش فارس ، غار اسپهبد خورشید واقع در شهرستان سوادکوه که مورخان و محققان این اثر زیبایی طبیعی را با نام دژ افسانهای میشناسند یکی از شاهکارهای طبیعی خلقت پروردگار است که میتوان اوج خلقت و آفرینش خداوند را در آن دید.
این غار به عنوان بلندترین طاق طبیعی جهان، علاوه بر زیباییهای طبیعی از جاذبههای تاریخی شهرستان سوادکوه نیز به شمار میرود.
غار اسپهبد خورشید از نظر موقعیت مکانی در ارتفاعات حاشیه شرقی جاده سراسری سوادکوه و تنگه دوآب قرار دارد و در سال 1335 توسط غارشناسان کشف شد.
آثار باستانی مکشوفه دراین محل بیانگر این امر است که اینجا احتمالا از مراکز مهم دفاعی و پناهگاه اسپهبدان مازندران بوده است.
داخل غار به صورت تالار ساده و تقریبا دایره شکلی است که 75/19 متر طول و 25/14 متر عرض داشته و فاصله بین کف و سقف آن به 15 متر بالغ میشود و از جمله طاقهای مشهور جهان است.
جالبترین قسمت غار اسپهبد خورشید بنا و جانب چپ آن است که تقریبا سالم بوده و با دقت در آنها میتوان به وضعیت معماری این دژ قدیمی دست یافت.
ولی آنچه بیشتر این غار را در نظر همگان مورد توجه قرار داده است سرگذشت پرفراز و نشیب کسانی است که در دوران گذشته چند زمانی در این غار پناه داشتهاند.
در تاریخ آمده است بعد از سال 142 هجری شمسی وقتی عربها برای فتح مازندران وارد آن شدند به پای این غار رسیدند.
اسپهبد خورشید فرمانروای مازندران در جبههای دیگر خارج از این غار در دیلمستان با عربها مشغول نبرد بود.
عربهایی که در پایین غار اردو زده بودند به هیچ وجه قادر نبودند وارد این غار شوند، به مدت سه ماه در پایین غار بودند و به فکر چاره برای نفوذ به این غار بودند، بانو نیکلا، همسر اسپهبد خورشید در نبود همسرش فرمانروای این دژ بود.
سپاه عرب به سرچشمه آب که در بالادست غار قرار داشت رفتند، به گفته اهالی در آب زهر ریختند اما به گفته تاریخ آب را آلوده به میکروب طاعون کردند، با آلوده شدن آب حدود 400 نفر از ساکنان غار به بیماری طاعون دچار شدند و کسی جرات خاکسپاری آنها را نداشت.
بانو نی کلا که مردگان را به خاک میسپرد خود به طاعون دچار شد.
نیکلا که خود را هلاک شده میدید و دختران خود را اسیر شده هنگامی که ماه در شب 14 به بالا برآمد به بالای برج آتشکده رفت و با تمام توانش اسپهبد را سه بار صدا زد.
از این غار در متون تاریخی چون تاریخ طبرستان به نام طاق عایشه گرگیلی دژ نام برده شده است.
بعدها در دوره اسلامی زنی به نام عایشه در این دژ متحصن شده بود و جمعی از دزدان و راهزنان را به دور خود جمع کرده بود و کرکیل (غارت) میکردند از این جهت آن را عایشه کرکیل دژ گفتهاند.
چنان که در نزدیکی این غار بقایای قلعهای قرار دارد که به قلعه باجیگران معروف است.
اکنون پس از سالها گذشت زمان و سپری شدن سرگذشت تاریخی بیشمار بر غار اسپهبد خورشید این غار استوار در دامنه کوه به نظاره ایستاده است و تاریخی که بر او گذشته را مرور میکند.
ولی آنچه بیشتر از همه دل هر انسان طالب زیبایی را به رنج میآورد خطر نابودی این اثر باارزش طبیعی به دست دخالتها و کارهای انسانها طی سالهاست.
از جمله مواردی که منجر به آن شده تا این دژ مستحکم در مقابل قهر انسانی کمر خم کند استقرار بخشهایی از کارخانه شن و ماسه در فاصله بسیار کمی از غار اسپهبد خورشید است که منجر به تخریب و ریزش دیوارهها و سقف این غار تاریخی دو هزار ساله شده است. برگزاری دوره های نظامی و آموزشی در منطقه دوآب مازندران و وجود میدان تیر در فاصله چهار کیلومتری غار تاریخی اسپهبد، این غار تاریخی را در معرض تهدید جدی قرار داده است.
این در حالی است که کارخانه شن و ماسه خطیر کوه نیز که هر روزه اقدام به بارگیری مقادیر متنابهی شن و ماسه از معادن وجود در حاشیه غار اسپهبد میکند، خطر رانش زمین را این منطقه را شدت داده است.
به دلیل آهکی بودن غار اسپهبد امکان ریزش دیوارهها و طاق این غار بسیار فراوان است و انجام هرگونه عملیات تیراندازی در فاصله بسیار اندکی از غار به ایجاد آلودگیها و ارتعاشات صوتی در این محوطه و ریزش دیوارههای آهکی غار منجر شده است.
هر چند در سالهای گذشته سخنانی پیرامون رایزنی برای تغییر مکان این پایگاه آموزشی دوآب از اطراف این غار شد، میطلبد تا مسئولان استانی دست اندرکار حفظ آثار باستانی، نسبت به صیانت از این اثر طبیعی باارزش جهانی همتی والا را به کار ببندند.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|